болатынын ескеру жөн, ол хаттарды бөлектеліп көшіруді іске асырады, үлкен хаттардан
бас тартуға жол береді және т.б.
Поштаны қабылдау үшін пошталық серверден хаттарды таңдамалы түрде
компьютерге көшіріп алуға, папкалармен жұмыс істеуге және т.б. мүмкіндік беретін
әлдеқайда жаңартылған IMAP-протокол қолданылуы мүмкін.
Электрондық хат адресатқа жетпеген кезде, бірнеше себептермен болуы мүмкін.
Мүмкін, алушының сервері берілген жіберушінен хаттар алмаған жағдайда. Мұнан басқа,
егер сервер жұмысы аса көп болса және сұранысты қарастыралмаса, жіберілім кері
қайтарылады. Егер хат алушы серверімен жоқталмаса да, ол қайта оралуы мүмкін,
мысалы, алушы атын жазу кезінде қателессеңіз – жүйе мұндай атты алушының жоқтығы
туралы хабарлайды. Және, соңғысы, көрсетілген атты алушы бар болса да, оның
пошталық жәшігі толып кеткен кездегі жағдай туындауы мүмкін.
Арнаулы таңбаларды және толтырма хабарламаларды жөнелту
SMTP-протокол ASCII-дың барлық символдарын жіберуді рұқсат етпейді, ал
олардың ішінен ағылшын алфавитіне сәйкес келетін және ASCII кодтаудың негізгі
кестесімен айқындалады. ASCII кодтаудың екі кестесін анықтайтыны белгілі: базалық
жетібиттік (0-127 нөмерлі символдар) және кеңейтілген сегізбиттік (128-255).
Кириллица символдары кодтаудың кеңейтілген кестесіне жатады, және SMTP-
протоколы үшін олар арнаулы символдар болып келеді. Арнаулы символдарды жіберу
кезінде әдетте MIME стандарты (Multipurpose Internet Mail Extensions – Интернеттің
көпмақсаттың кеңейтілулерлі пошталық стандарты) қолданылады, ол арнаулы
символдарды жіберу және мәтіндік емес ақпаратты электрондық пошта арқылы жіберу
үшін кодтауды рұқсат етеді, мысалы хатқа қосымшада орналастырылған графикалық
файлдар.
Бастапқыда электрондық пошта файлдарды жіберу үшін арналмаған етін, сондықтан
қайсыбір файлды жіберу үшін оның мәтіндік хабарламаға сәйкес қайта кодировкасы
керек. MIME стандарты файлдың тақырыбы арқылы оның қандай типті мәлімет (мәтін,
графика, әуен және т.б.) қамтитынын анықтай алады және қосарланған файлдарды
кодтаудың біртұтас әдісін ұсынады. MIME стандарттары қолданған кезде, кириллицаны
кодтау проблемалары туындамайды.
Бақылау сұрақтары:
1. E-mail клиентін ISP регистрациясы қалай өткізіледі?
2. Электрондық поштаның жіберу және жеткізу механизмі қандай?
3. E-mail сервисінде қандай протоколдар қолданылады?
4. Арнаулы таңбаларды және толтырма хабарламаларды жөнелтудің ерекшеліктері?
Дәріс 9.
Интернет сервисі. Файлдармен алмасу.
FTP сервисінің жұмыс механизмі. FTP – клиенттер.
FTP файлдарын жіберу протоколы(
FILE TRANSFER PROTOCOL
).
FTP (File Transfer Protocol – файлдарды жіберу протоколы) 1971 жылы
ұйымдастырылды және қазіргі уақытқа дейін жақсы қолданылуда. FTP TCP/IP базалық
деңгейіндегі протолдарымен базаланады және өз алдына Интернетте компьютерлер
арасындағы файлдар алмасуын көрсетеді.
FTP негізгі тағайындалуы – Интернеттегі файлдарды жойылған компьютерден
локальдіге (Download) және локальді компьютерден жойылғанға (Upload) қайта жіберу
(көшіру, қайта беру). FTP протоколының көмегімен сондай-ақ өз файлдарынды жойылған
компьютерден жоюға және атын өзгертуге болады. Айта кететін жайт, ақпаратты тек
оқуға арналған WWW-серверлеріне қарағанда, FTP серверлері ақпартты жүктеуге және де
ақпаратты
серверге
енгәзудә
қамтамасыз
етеді.
Жекешеде,
Web-беттерден
конструкцияланатын файлдарды жіберу үшін, көбінесе FTP-протоколдары қолданылады.
Әрине, серверде ақпаратты өзгерту қамтамасы, тек осы ақпарттың иесіне берілу қажет.
FTP-серверіне қолданушының жолығу кезінде рұқсаты логинмен және парольмен
жарияланады, бірақ ол үлкен дәрістерге арналған желіде сервер жоқ дегенді білдірмейді.
Көптеген серверлерге уақытша атпен кіруге болады(мысалы, anonymous немесе guest),
және бұл кезде сізге, тек оқу үшін арналған файлдардың шектеулі жиынтығы беріле
алады.
РТР-ресурсының адрес форматы
Жалпы жағдайда РТР-ресурсының URL форматы мынадай түрге ие:
ftp://:
@
:
/,
мұнда:
- user – қолданушы аты (логин);
- password - пароль;
- host – домендік ат немесе сервердің IP-адресі;
- url-path – файлға жол.
Әдетте портты көрсетпейді, бірақ бұл жағдайда 21-стандарты қолданылады.
Жалпы рұқсаты бар серверге жолығу кезінде, қолданушының аты ретінде anonymous
қолданып, ал пролі ретінде - өзінің почталық адресін қолданамыз. URL-дағы анонимдік
FTP үшін қысқартылған синтаксис қабылданған: ftp: ///, яғни аты жоқ
болған кезде, автоматты түрде anonymous аты қолданылады.
FTP-клиенттері
FTP қызметі клиент-сервер архитектурасына негізделген. Клиенттік компьютерде
программалық-клиент жіберіледі, ол сервермен байланысады және жібереді немесе
файлдарды қабылдайды. FTP-серверге рұқсат алу FTP-клиенттерінің әртүрлі
класстарының көмегімен жүзеге асады, атап айтқанда: - консольдік клиент - бұл
ftp.exe
программасы, ол Windows операциялық жүйесімен бірге беріледі,
- FTP-клиент, браузерге енгізілген (мысалы, Internet Explorer немесе Netscape
Navigator);
- FTP-клиент, файлдық менеджерге енгізілген (FAR немесе Windows Commander);
- FTP-клиент, HTML-редакторға енгізілген (HomeSite, Dreamweaver немесе
FrontPage);
- Негізделген программалар (мысалы, CuteFTP немесе WS FTP).
ftp.exe
көмегімен рұқсат беру
Ftp.exe – бұл консольдік клиент, оның графикалық интерфейсі жоқ және өте
ыңғайлы. Біз мұны «бұл қалай жұмыс істейді» деген сұраққа жауап беру үшін мысалға
алдық.
ftp.exe жүктеуі интерактивті сеансты шақырады: программа сізге командалық жолды
қамтамасыз етеді және сауалдарды күтіп отырады. Диалог жүргізу үшін оншақты
командалар қолданылады, олардың кейбіреуі төменде көрсетілген:
- cd [жойылған_директория] - каталогты ауыстыру;
- mkdir [директории_аты] - каталогты жойылған машинада құру;
- get [жойылған_файл] [локальдік_файл] – жойылған файлдың көшірмесін сіздің
компьютерге беру. Егер локальдік файл аты берілмесе, ол жойылған файлдың атымен
сәйкес келеді;
- reget [жойылған_файл] [локальдік_файл] – жойылған файлды ары қарай енгізу, егер
оның жарты бөлігі локальді машинада болса. Бұл команда көбінесе біріктірудің мүмкін
болған бөлінулерінде үлкен файлдарды алу үшін пайдалы;
- put [локальдік_файл] [удаленный_файл] - переслать файл на удаленную систему.
Если имя удаленного файла не указано, то оно совпадает с именем на локальной системе;
- delete [жойылған_файл] - жойылған_файл атты файлды өшіру;
