Ендіру және шығару формуласы. Жиындарды бөліктеуАйталық, Х1, Х2– ақырлы жиындар берілсін. ЕгерХ1Х2=, онда |Х1Х2| = |Х1|+|Х2|. Егер Х1Х2, онда |Х1|+|Х2| жиынында Х1Х2 алынған элемент 2-рет есепке алынады, демек |Х1Х2|=|Х1|+|Х2|-|Х1Х2|.
Кез келген жиын үшін ендіру және шығару формуласын қорытайық:
4-тжырым. Хi; i=1,…,n, n2 ақырлы жиындары берілсін. Олай болса |X1X2…Xn|=(|X1|+…+|Xn|)–(|X1X2|+|X1X3|+…+|Xn-1Xn|)+(|X1X2X3|+ …+|Xn-2Xn-1Xn|)-…+(-1)n+1|X1X2…Xn|.
Салдар. Айталық Х – ақырлы жиын болсын, Х1, …, Хn – Х-тің ішкі жиындары. Онда ішкі жиындардың ешбіріне тиісті емес хХ элементтердің саны мына
|X\(X1X2…Xn)|=|X|-(|X1|+…+|Xn|)+(|X1X2|+… |Xn-1Xn|)-…-
(-1)n|X1…Xn| формула бойынша есептеуге болады.
Ендіру және шығару формуласын жазудың кең тараған формасы төмендегідей. Айталық, Х N элементтен тұратын ақырлы жиын, 1,…, n Х-тің элементтерінде бар болуы да, болмауы да мүмкін қасиеттер. Xi арқылы i қасиеттері бар элементтерден құралған жиынды белгілейміз. Яғни Хi = {xX | i(x)}, i=1…, n.
N( ) арқылы қасиеттерінің бәріне ие Х элементтерінің санын белгілейік:
N( )=| |. 1,…,n қасиеттердің ешқайсысы жоқ элементтің санын N0=|X\(X1…Xn)| деп белгілейік.
ОлайболсаN0=N–S1+S2-…+(-1)nSn=N+ ,
мұндағыSk= , k=1,…,n.
Мысалы, егер n=3,ондаN0=N–N(1)–N(2)–N(3)+N(1,2)+N(1, 3)+N(2,3)–N(1, 2, 3).
Мысал.Айталық,Х={1,2,…,10}, 1(x):"х–жұп", 2(х):"x>6", 3(x):"20 есептейік. N0 = 10-5-4-5+2+2+1-0=1 (шынында, Х-ң ешқандай қасиеті жоқ элементі 1 i, i = 1, 2, 3).
Ендіру және шығару формуласын шығарып пайдаланатын тағы бір есепті қарастырайық.
Тәртіпсіздік туралы есеп. Әр түрлі а1, а2, …, an n зат және әр түрлі
b1, b2,…, bn жәшіктер бар. ai заттарының ешқайсысы bi жәшігіне түспейтіндей етіп, ai бұйымдары қанша әдәспен жәшіктерге салуға болады? Басқаша айтсақ, кез келген i=1, 2, …, n үшін aii болатындай
1, 2, …, n сандарының қанша алмастырулары a1, a2, …, an бар? Яғни кез келген элементтің образы өзінің образына тең болмайтындай қанша алмастыру бар?
Берілген Х жиыны ретінде бұйымдардың жәшіктерге барлық мүмкін орналасуларының жиынтығын аламыз.Олай болса N=| X |=n! i қасиеттерін енгізейік: "ai bi жәшігінде бар", i=1,…,n. ) саны ij бұйымы bij j=1,…,k жәшігінде бар болатын орналасулар (n-k)!-ға тең.
Бірақ онда k бұйымның өздерінің Skжәшіктеріне түсетін орналасулар саны:
Sk =
Енді ендіру және шығару формуласын пайдаланып, ешқандай қасиет орындалмайтын (яғни ешқандай ai бұйымы bi жәшігіне түспейді) орналасу саны:
N0=N+ .
Жақшадағы өрнек - е-1 шексіз қатар жіктеуінің 1-ші мүшелері, ендеше
-n символдан тұратын тәртіпсіздіктер санына жақсы жуықтайды.
Егер бізді тәртіпсіздіктің саны ғана емес, аi=i дәл k орында болатын,
1, 2, …, n құралған а1,…,an алмастырулардың санын да анықтау керек болса, онда «кездесу» деп аталатын басқа есеп туады. Оның шешімі: n-нен k санды тәсілмен таңдауға болады, таңдағаннан кейін оны қалған n-k символдағы тәртіпсіздіктердің санына көбейту керек. Сонда
Достарыңызбен бөлісу: |