Дәріс №1 Тақырып: Үлестірілген желілер түсінігі мен түрлері. Сабақтың мақсаты

- «Шина» сызба-құрылымымен салыстырғанда шапшаңдылығы жоғары құрылым болып саналады. Себебі: екі жұмыс бекетінің арасында деректер тасымалдау орталық түйін арқылы өтеді және осы жұмыс станциялары ғана пайдаланатын жеке желілер бойынша жүзеге асырылады;

- деректер тұтастығын сақтау мәселесі жақсы шешілген. Рұқсатсыз қатынас құруға қарсы бағытталған әрекеттер тетігі орталық түйін арқылы жүзеге асырылады. Есептеу желісі толығымен осы орталық түйінінен басқарыла алады;

- мекендету үрдісі қарапайым;

- бұзылған түйінді есептеу желісінің құрамынан шығарып тастау немесе жаңа жұмыс бекетін қосу жеңіл;

Бұзылған жерді (ақауларды) іздеу үрдісі жеңілдетілген. «жұлдыз» тәрізді сызба-құрылымның жағымсыз жақтары: желінің сенімділігі шоғырлауыштың жұмысына тәуелді (егер басқару орталығы бұзылса, онда желі түгелімен жұмыс істеу қабілетін жоғалтады) және кәбіл кө жұмсалады.

«Жұлдыз» тәрізді сызба- құрылымы бар есептеу желісіне мысал ретінде Ethernet (10Base-T, 10Base-F) және Fast Ethernet (100Base-TX, 100Base-FX) жергілікті есептеу желілерін келтіруге болады.

«Сақина» сызба-құрылым (“Ring”) Әрбір жұмыс бекеті тек екі ғана жұмыс бекетімен байланысқан есептеу желісінің сызба-құрылымы. Деректер бір жұмыс бекетінен екіншісіне бір бағытта тасымалданады (шығыршық бойыша). Сондықтан, ақпарат желінің барлық түйіндеріне кезектесіп жетеді. Бұл кезе әрбір есептеу машинасы, келген хабарды келесі есептеу машинасына жолдайтын қайталауыш міндетін атқарады.

«Әрбір түйіннің ақпарат тасымалдауға белсенді қатысуының екеректігі және оның біреуі бұзылған кезде есептеу желісі толығымен (егер тиісті шаралар көзделмесе) істен шығатындығы «сақина» сызба-құрылымы кезіндегі негізгі мәселелердің бірі болып саналады. Кәбілдік байласудағы ақаулар жеңіл жөнделеді.

Желінің ұзындығы тек екі жұмыс бекетінің арақашықтығына байланысты болғандықтан желінің ұзындығына шектеу қойылмайды «Шина» сызба-құрылым («Bus») Барлық жұмыс бекеттері бір кәбілге қосылатын есептеу торабының сызба-құрылымы. Бұндай желіде кез келген бекеттен шыққан деректер қалғандарының барлығына бір уақытта жетеді. Келген хабардың ішіндегі мекендік ақпаратты пайдалана отырып әрбір жұмыс бекеті өзіне тиісті деректерді таңдап алады. «Шина» тәрізді құрылымы бар желі – ең қарапайым және ең көп тараған желі. Оны кейде «Магистралдық» деп те атайды. ұрсым» тәрізді сызба-құрылымы бар жергілікті есептеу торабының мысалы ретінде Ethernet торабын келтіруге болады. Онда CSMA/CD қатынас құру әдісі және коаксиалды кәбіл қолданылады. 10Мбит/с жылдамдықпен жұмыс істейді;

Жаңа технология ашалық қораптарды пайдалануды ұсынады. Бұл кезде жұмыс істеп тұрған уақытта қосуға және шығарып тастауға болады. Екінші жағынан, желідегі ақпаратпен рұқсатсыз танысуға (пайдалануға) мүмкіндік береді.