Дәріс №1. Компьютерлік графика түсінігі

1.Кескіндерді тану немесе техникалық көру жүйесі дегеніміз не?

2.Бейнелерді і ӛңдеу жұмыстарына қандай жұмыстар жатады?

3.Компьютерлік графика нені зерттейді?

4.Автоматтандырылған жобалау жүйелері дегеніміз не?

5.Компьютерлік графиканың даму тарихы.

6.Компьютерлік графиканың негізгі қолданылатын облыстарын атаңыз

Дәріс №2. Компьютерлік графиканың пайдалану салалары мен түрлері

1. 
   Компьютерлік графиканың түрлері
   
2. 
   Үш өлшемді графика
   

Компьютерлік графикада бейнелену тәсіліне байланысты растрлық, векторлық және фракталдық графика болып бөлінеді. Обьектінің модулін тұрғызуда үш өлшемді графика жеке пән ретінде қарастырылады.

Растрлық кескіннің сапасы сол кескіннің өлшеміне (тігінен және көлденең орналасқан пиксельдердің саны) және әр пиксельді бояуға қажетті түстердің санына тәуелді болады. 

  Мұндай типті кескіндер Adobe Photoshop, Corel Photo, Photofinish секілді қуатты графикалық редакторларда өңделеді. Растрлық кескіндер векторлық кескіндерге қарағанда сапасы жоғары, әсерлі болады. Қарапайым фотосуреттердің өзі компьютерде растрлық кескін түрінде сақталады. Растрлық кескіндерді Paint, Adobe Image Ready секілді программаларды қолданып қолдан жасауға да болады.

    Растрлық кескіндердің артықшылықтары да, кемшіліктері де бар.

• 
  әр нүкте бір-бірінен тәуелсіз;
  
• 
  бейнелік ақпаратты енгізудің автоматты техникалық түрде іске асырылуы. Мұндай құрылғыларға сканерлер, бейнекамералар, сандық фотокамералар және графикалық планшеттер жатады;
  
• 
  фотомүмкіндігі. Тұман немесе түтін суреттерін және басқа да әсерлер алуға болады;
  
• 
  файлдар форматы нүктелік бейнелерді сақтауға арналған және олар стандартты болып табылады;
  
• 
  Web-дизайнды қолдануға болады.
  

• 
  Растрлық бейнені бұруға, еңкейтуге болмайды. Егер бейнені кішкене ғана қисайтатын болсақ онда бейне шеттері түзу сызық емес «баспалдақ» болып қалады;
  
• 
  Бейнені үлкейтіп анықтап көруге болмайды. Бейне нүктелерден тұрғандықтан, оны үлкейткенде нүктелер көлемі де үлкейеді. Бұдан бейненің сапасы нашарлайды;
  
• 
  Бейнені үлкейткенде файлдың көлемі үлкейіп кетеді.
  

    Бірақ бұл кемшіліктеріне қарамастан, қазіргі техникада растр өте жоғары сапалы кескін алуға мүмкіндік береді. Сондықтан растрлық кескіндер көркем графикада кеңінен қолданылады.     

 Векторлық графиканың басты артықшылығы оған кескін сапасын жоғалтпай өзгеріс енгізуге, орай кішірейтуге және үлкейтуге болатындығы. Келесі артықшылығы - векторлық кескіндердің ақпараттық көлемі растрлық кескіндермен салыстырғанда әлдеқайда аз болады. Векторлық кескіндер СorelDRAW, Adobe illustrator, Micrografx Draw секілді векторлық графикалық редакторларда жасалады.

Растрлық, векторлық, үш өлшемді графика статистикалық және динамикалық болып бөлінеді.

Динамикалық үш өлшемді графика кинематографияда кеңінен қолданылады. Ал екі өлшемді графика x,y координатты графика мультфильмдерде және веб-беттерін өңдеуге қолданылады.

Дәріс №3. Дербес компьютердің бейнежүйесі.

1. 
   Суреттермен жұмыс істеуге арналған құрылғылар
   
2. 
   Үйдегі фотостудиялық құралдар
   

Көптеген компьютерлерде графикалық ақпаратты бейнелеудің растрлық тәсілі қабылданған, яғни сурет тікбұрышты нүктелер матрицасы түрінде беріледі, әрбір нүктенің берілген түстер жиынтығынан таңдалатын өзінің түсі болады.

Компьютерде графикалық ақпараттарды өз жадысына сақтауға арналған бейнеадаптер болады. Онда әрбір нүктеге жадыдан белгілі бір бит саны бөлінеді. Сонымен қатар бейнеадаптер монитор экранында бейнежадыны секундына 70-100 рет ұдайы көрсете алады.

Негізгі бейнеадаптерлерге:CGA (Color Graphics Adapter 320x200,1982), EGA (Enhancad Graphics Adapter 6400x350,1984), VGA (Video Graphics Array, 640x480), SVGA (Super Graphics Array,800x600 ден 1248x1024 дейін) және т.б. жатады.

Қазіргі кезде экранда 16 млн.түсті беретін VGA және SVGA бейнеадаптерлері кеңінен қолданылады.

Барлық бейнеадаптерлердің негізгі төрт бөлігі болады.

• 
  жүйелік логикалық микросхемалар жинағы(бейнечип);
  
• 
  жедел бейнежады (Video RAM)
  
• 
  цифрлық аналогтық түрлендіргіш (ЦАТ)
  
• 
  базалық енгізу-шығару жүйесі (BIOS)
  

Цифрлық аналогтық түрлендіргіш (ЦАТ)-жедел бейнежадыдағы ақпаратты оқиды да, оларды цифрлық түрден аналогтық мониторды басқару сигналдарына айналдырып, оны мониторға жібереді. Бұл операция секундына оншақты рет орындалады, ол экранның ауысу жиілігі деп аталады. Қазіргі кездегі эргономикалық талаптарға сай экранның ауысу жиілігі 85 Герцтен аспауы қажет.

Базалық енгізу-шығару жүйесі (BIOS) –енгізу/шығарудың негізгі программалар жиынтығынан тұрады, ол компьютер құрылғыларының арасындағы өзара әрекетті ұйымдастырады.

Мониторлар әдетте үш параметр, яғни дюмдегі диаганаль өлшемі, нүктені ажырату қабілеті және герцтегі қайталау жиілігі бойынша жіктеледі.

Монитордың ажырату қабілеттілігі мен қайталану жиілігі бейнеадаптердің мүмкіндігіне тәуелді.

Графикалық ақпараттармен жұмыс істеген кезде кем дегенде 17 дюмдік мониторды пайдаланған ыңғайлы.

Сонымен қатар, монитор кем дегенде 1208х1024 нүктені тануы керек, ал 1600х1200 болса одан да жақсы. Түстің тереңдігі ең аз дегенде 16 бит болуы керек, ал 32 бит болса одан да жақсы. Онда бір мезгілде 64 мың түстен 16 млнға дейінгі түстерді беруге болады. Компьюерде жұмыс істеген кезде көз шаршамас үшін оның алмасу жиілігі 85 Герцтен кем болмауы керек.

Суреттермен жұмыс істеуге арналған компьютерлердің жедел жадысы кем дегенде 128 Мбайт, қатты дискінің көлемі ең аз дегенде 20 Гбайттан кем болмауы керек.

Кез келген принтер растрлық суретті құруды іске асырады, себебі ол нүктелерден тұратын символдарды шығарады. Принтерлерді былайша топтастыруға болады.

Суреттермен жұмыс істеген кезде матрицалық принтерлердің санасы өте төмен болғандықтан оны қолданбай-ақ қоюға болады. Ең жақсысы лазерлік принтерлер өте қымбат тұрады. Олардың бағасы – 2-3 мың долларға дейін барады.

Сурет принтердің

Сондықтан да графикалық ақпараттармен жұмыс істегенде түрлі-түсті бүріккіш принтерді қолданған тиімді. Оларды Canon, Epson Stylus, Hewlett Packard фирмалары жасап шығарады және олардың сапасы өте жақсы.

Графикалық жұмыстар үшін планшетті сканерді қолданған тиімді. Сканердің негізгі параметрі суреттің әрбір дюймінде танып, қабылдайтындай дюймдегі нүктелер санымен өлшенетін айыру қабілеті болып табылады. Сканердің айыру қабілеті 600х300-ден 1200х600-ге дейін және одан да жоғары болады.

Сканер компьютерге тізбектелген порт арқылы жалғанса, онда сканерден ақпарат алу өте баяу, ал USB интерфейсі арқылы қосылса, онда ақпарат алу жылдамырақ болады.

Цифрлық фотокамералар(ЦФК) – компьютердің көмегімен өңдеуге болатын кадрлар құруға мүмкіндік береді.

ЦФК – ның қарапайым фотокамерадан артықшылығы: онда фотопленканың орнына суреттерді электр сигналдарына айналдыратын жарық сезгіш элемент қолданылады. Сигналдар кодталғаннан кейін камераның жадысына жазылады. Оны кез келген уақытта компьютердің жадысына жазып, графикалық редактордың біреуінде өңдеп, бсапаға шығаруға болады. Қазіргі кезде түсірілген суреттің өлшемі 320х240 нүктеден бастап 2400х1600 нүктеге дейінгі фотокамералар қолданылады.

Бейнекамералар. Интернетте ақпарат алмасу үшін қарапайым және арзан бейнекамералар қолданылады. Оларды көбінесе web - камера деп атайды. Бұл камерада ақпаратты сақтау құрылғысы жоқ, ол тек бейнесигналды трансляция жасап, цифрлық формаға түрлендіреді. web – камераның көмегімен 640х480 нүктеден тұратын фотосуреттерді алуға болады. Бұл камералар компьютерге USB интерфейсі арқылы қосылады. Мұндай камераның мүмкіндігі шектеулі болғандықтан, суреттердің сапасы төмен болады.

Графикалық планшет. Ол – компьютерде сурет салуға арналған құрылғы. Графикалық планшеттің көмегімен кәдімгі қағазға салғандай сурет салуыңызға болады. Қарындаштың рөлін графикалық қылқалам атқарады. Графикалық қылқаламның мүмкіндігі жоғары, өйткені графикалық редактор оны қарындаш, бор, қылқалам немесе кез келген басқа сурет салатын құрал ретінде қабылдай алады. Ыңғайлы әрі сенімді графикалық планшеті Wacom фирмасы шығарады. Қылқаламның қоректендіру элементі мен жалғастыратын кабелі жоқ. Ол кәдімгі қаламға ұқсас. Оның бір ұшымен сурет салып, екінші ұшыменөшіргіш сияқты суреттің кез келген жерін өшіріп тастауға болады.