Дениеті мен білімін

дейін жуыңдар. Бастарыңа мәсіх тартып, аяқтарыңды

жүктеу 5,28 Mb.

Pdf просмотр

бет	10/209
Дата	09.10.2023
өлшемі	5,28 Mb.
	#43715

1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 ... 209

Дін мен діл

«әз-Заайда» – өзіндік ешқандай мағынасы жоқ, тек өзінен кейінгі сөзді көркемдеу үшін келеді. 2. «Лит-табъид»
«Лил-илтисақ»

дейін жуыңдар. Бастарыңа мәсіх тартып, аяқтарыңды
екі тобыққа дейін жуыңдар»,
– делінген. Бұл аятта
басқа мәсіх тартудың көлемі нақты белгіленбегендіктен,
шафиғиларда бастың кішкентай бөлігіне мәсіх ету,
тіпті, су себу жеткілікті. Ал ханафиларда, кем деген
-
де, бастың төрттен біріне мәсіх ету парыз болса, мали
-
ки және ханбалиларда басты түгел мәсіх ету парыз. Әр
мәзһаб өзінің ұстанған көзқарасын қолдап, шариғи дәлел
келтіргендіктен, бәрі дұрыс. Себебі, барлығы берген
пәтуаларын аятта қолданылған
«бастарыңды»
деген
мағынаны білдіретін
«руусикум»
сөзінің алдына қосылып
жазылған «ب» яғни, «би» әрпінен шығаруда. Араб тілінде
«би» әрпі әр түрлі мағынада келеді, айталық:
1.
«әз-Заайда»
– өзіндік ешқандай мағынасы жоқ, тек
өзінен кейінгі сөзді көркемдеу үшін келеді.
2.
«Лит-табъид»
–
«кейбір»
деген мағынаны
білдіреді.
3.
«Лил-илтисақ»
–
«тигізу, жанастыру, бітістіру»
деген мағыналарды білдіреді.
Имам Ахмед пен Имам Малик:
«Бұл жердегі «би»
әрпі тек қана сөзді әдемілеу үшін келген (заайда) яғни
жеке тұрғанда мағынасы жоқ артық әріп болғандықтан,
бастың барлық жерін мәсіх ету керек»
дейді.
Ал имам Шафиғи, бұл жердегі «би» әрпі
«кейбір»
деген мағынаны білдіреді. Сондықтан, қолдың бастың
кейбір жеріне, тіпті бірнеше тал шашқа тиюі мәсіх ету бо
-
лып саналады деп пәтуа берген.
Ал Әбу Ханифа болса, бұл жерде «би» әрпі
«тигізу,
жабыстыру, жанастыру»
мағынасында келгендіктен,
мәсіх тартудың құралы саналатын алақанның басқа тиюі
мәсіх ету болып саналады деп пәтуа берген. Алақанның
аясы бастың төрттен бірі болғандықтан, бастың осы
мөлшерін мәсіх етуді парыз санаған.

17
Дін мен Діл
Жоғарыдағы
«Би»
әрпінен байқағанымыздай,
Құран және хадистердің бір сөзі, тіпті, бір әрпі көптеген
үкімдерге негіз бола алады. Сондықтан, араб тілін
жетік меңгермеген адамның бұл мәзһабтардың ешбірін
ұстанбай-ақ өздігімен ижтиһад жасаймын деуі үлкен
қателік.
Аяттардың түсу себептері, кейбір себептерге байла-
нысты хадистердің, бір қарағанда, бір-біріне қарама-
қайшы сияқты көрінетін жерлері де кездеседі. Және
хадистердің
«сахих лизәтиһи», «сахих лиғайриһи», «хасан
лизәтиһи», «хасан лиғайриһи», «әлсіз», «жалған», «му
-
тауатир», «ахад», «мәшһур», «ғариб»
сияқты қуаттылық
жағынан үкім шығаруда үлкен әсерлі дәрежелері бар.
Бұларды кез-келген қарапайым адам тереңнен талдап,
ара-жігін ажыратып, шариғи үкім шығара алмайды. Алла
тағаланың өзі барлық мұсылмандарды мұндай ауыр жүкпен
міндеттемейді. Керісінше, Құранда:

жүктеу 5,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 ... 209