Дененің бір бөлігі одан қандайда бір жылдамдықпен бөлінген кездегі қозғалысын реактивті қозғалыс деп атайды

жүктеу 68,63 Kb.

бет	1/4
Дата	12.11.2023
өлшемі	68,63 Kb.
	#44256

1 2 3 4

Пиза тест 2 нуска физика

РЕАКТИВТІ ҚОЗҒАЛЫС 1- нұсқа
Берілген мәліметті оқып төменгі сұрақтарға жауап беріңіздер
Дененің бір бөлігі одан қандайда бір жылдамдықпен бөлінген кездегі қозғалысын реактивті қозғалыс деп атайды.
Реактивті қозғалыс принципі сағатына бірнеше мыңдаған километр жылдамдықпен қозғалатын ұшақтарды, жердің жасанды серіктерін, планетааралық саяхат жасайтын ғарыш зымырандарын жасауға мүмкіндік туғызды.
Ғарышқа алғашқы қадам жасау белгілі ғалым К.Э.Циолковскийден басталады десек болады. Циолковскийдің илеялары оның 1903 жылғы шыққан «Әлемдік кеңістікті реактивті құралдармен зерттеу» еңбегінде көрініс тапты.
Қарапайым зымыран жану камерасы бар отын толтырылған камерадан тұрады. Отынның жануы кезінде жоғары температураға дейін қызған жоғары қысымдағы газ сопло деп аталатын ерекше пішіні бар камерадан үлкен жылдамдықпен атқылап шығады. Мәре алдындағы зымыранның сыртқы қабығымен және отынымен қоса есептегендегі массасы М болсын. Онда газ сыртқа атқылап шыққаннан кейінде денелер жүйесінің қорытқы импульсі өзгермейді. Массасы М-m болатын зымыран қабығы модулі бойынша тең, бірақ газ импульсі бағытына қарама – карсы бағытталған (М-m)v₂ импульс алады, v₂ зымыран қабығының жылдамдығы. Сонда mv1=-(M-m)v₂ болады.

Ал бұдан, осы күнгі зымырандар көп сатылы болып жасалады, яғни оның әр сатысының отын қоры, тотықтандырғышы және реактивті қозғалтқышы бар болады. Бірінші сатыдағы отынның барлық қоры түгел жанып біткенде, ол бөлініп қалады. Осыдан кейін екінші және үшінші саты массаларының қосындысына тең зымыран бөлігі қозғалады. Массаның азаюы екінші, одан кейін үшінші сатыдағы отынды үнемдеуге және зымыранның жылдамдығын одан әрі қарай арттыруға себептеседі. Егер зымыранның қайтып жерге оралуы жоспарланған болса, онда үшінші саты қосылдардың алдында ғарыш кемесі 180⁰ – қа бұрылады. Үшінші сатыдағы жану өнімдері зымыранның қозғалыс бағытына қарама – қарсы бағытталған импульс береді, ал бұл оның жылдамдығының азаюына, яғни тежелуіне әкеледі.
Біздің Қазақстанды өзінен-өзі бірінші ғарыш мемлекеті деп санауға болады. Бірінші жер серігі бізден ұшты. Бірінші кісі, адам баласы ғарышқа аттанды біздің жерден.
Сонымен бірге, реактивті қоғалыстардың адам өмірдегі алатын орны адамдардың гептилмен улануы үлкен мәселе тудыруда.Таза күйіндегі гептилдің у екенін әркім-ақ біледі. Әсіресе ең қатерлісі «Протон-К» зымырандары болып саналады.Оның отын багіне толтырылған 500 тонна гептил көтерілген бетте түгел жанып кетпей, 2-3тоннасы ұшып өткен жолында ауа арқылы, желмен жүздеген метр жерге жайылып, топырақ, өсімдік, су көздеріне түседі. Олар төмен түсіп құлдылап келе жатқанда сұйық отын ретінде қолданылатын гептил төгіліп-шашылып, ауаны, жер мен суды улайды. Одан тараған уландырғыш заттар төңіректегі 130 елді мекеннің үстінен себелеп өтеді.

жүктеу 68,63 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4