|
 Дарибаев А. Б., Серікбай Қ. Д., Бекболат С. А. «Электр жабдықтары»Электрмен қамту туралы жалпы мәлімет
|
| бет | 2/42 | | Дата | 13.10.2023 | | өлшемі | 4,75 Mb. | | #43808 |
| Электр-жабдықтары-11.Электрмен қамту туралы жалпы мәлімет
Электрмен қамтамасыз ету – тұтынушыларды электр энергиясымен қаматамасыз ету.Электр қондырғысы дегеніміз–электр энергиясын өндіру, түрлендіру, трансформациялау, тарату үшін арналған және оны энергияның басқа түріне түрлендіретін, машиналар, аппараттар, сымдар және көмекші қондырғылардың жиынтығын айтамыз.
Электр энергиясын тұтынушы дегеніміз–белгілі бір аймақта орналасқан және технологиялық процесспен біріктірілген, электрқабылдағыш немесе электрқабылдағыштар тобы. Электр энергиясын қабылдағыш – электр энергиясын, энергияның басқа түріне түрлендіретуге арналған аппарат.
Энергожүйенің объектісі ретінде қосымша қорек көздерін таңдау кезңнде және автоматика энергожүйесінің электрлік бөлігіндегі уақытша кернеу көзі азайып немесе тіпті жоғалып кету мүмкіншілігіне қарау керек. ДГҚ-ны қолдану осы сәттерді қадағалауға мүмкіндік береді.
Техникалық шарттарды және энергожүйенің электр желісіне қосылу, орнатылған және тұтынушының бір уақыттағы қуаты және электрмен қамтамасыз етудің сенімділік мәндерін анықтайды. Электрмен қамтамасыз ету автономды көздердің орнату жобалары бойынша орындалады.
Электрмен қамтамасыз етудің сапасы
Электрмен қамтамасыз ету сапамен және сенімділікпен сипатталады. Электрмен қамтамасыз етудің сапасы электр қабылдағыштардың қасиеттерімен тығыз байланысты және ол электрмен қамтамасыз ету жұмысының сенімділігін арттырады. Электрмен қамтамасыз етудің сапасы ең алдымен электр энергиясының сапасына қатысты (ЭС). Ол қоректенетін кернеу формасының бұрмалануы және бұзылуымен сипатталады. Бұл қателіктер энергожүйелерден келеді – мысалы, электр желісі аудандарының коммутациясымен шақырылатын, найзағайлық импульс, коммутациялық кернеудің жоғары болуы, қосымша автоматты ауыстыру құрылғысының жұмысы кезіндегі және тұтынушылардың басқа қорек көздеріне ауысу кезінде. Электр қабылдағыштардың өздері электр желісіне бұрмалануды алып келуі мүмкін. Мұндай қасиеттерге тез айнымалы және сызықты емес жүктеме сипаттамалы электрқабылдағыштар ие: әртүрлі түрлендіргіштер, өнеркәсіп тұтынушылар, электрлік транспорт және т.б. Электрқабылдағыштардың мұндай қасиеттері электромагнитті сәйкестілікке қатысты — берілген электромагнитті жағдайда берілген сапамен техникалық құралдардың қызмет ету мүмкіндіктері және басқа техникалық амалдардың рұқсат етілмеген электромагнитті бөгеуліктерді тудырмауы мүмкін.
Электр энергиясының сапасы электрқабылдағыштың тиімділігін және жұмыс істеу қабілетіне әсері мол. Инфокоммуникационды жүйелерде қолданылатын ЭС-ті кондуктивті бөгеулердің қондырғыға әсері ретінде қатастырылады. Бұл жағдайда бөгеуліктерге дәрежесі стандарт бойынша орнатылған нормалардан аспайды, ал қондырғы дұрыс жұмыс істейді және инфокоммуникационды жүйелерде бұзылулар (тоқтау, тиімділіктің төмендеуі) болмайды.
Жалпы міндетті электрмен қамтамасыз ету жүйесі — әртүрлі тұтынушыларды электр энергиясымен қамтамасыз етуге арналған, электр қондырғылары мен электр қондырғылар жиынтығы. Нүктелердегі 50 Гц жиілікті бірфазалы және үшфазалы айнымалы ток жалпы міндетті электрмен қамтама жүйесі, электр желісіндегі электр энергиясының сапа нормалары мен көрсеткіштері стандартты болады.
ЭС нормалары – берілген стандарт бойынша орнатылатын электр энергия сапасының көрсеткіштері, жалпы міндетті жалпы міндетті электрмен қамтама жүйелеріндегі кондуктивті электромагнитті бөгеуліктеріне электромагнитті сәйкестік дәрежесі мен шектелінеді. Осы нормаларды сақтау жалпы міндетті электрмен қамтама жүйесімен электр энергиясының тұтынушының электрлік желілерін, сәйкестігі қаматамасыз етіледі және қондырғы жұмысында бұзулармен тоқтап қалулар болмайды.Бұл нормалар ЭС-мен қамтамасыз етудің техникалық шараларын таңдау үшін керек электрмен қамтама жүйелерін жобалау кезінде қолданылады.
Электр энергиясын тұтынушылардың өз меншігіндегі электр желілеріндегі электр энергиясының сапасы, сала стандартты және басқа нормативті құжаттармен бекітілген. Сала стандарттары болмаған жағдайда электр энергиясын тұтынушыларға жалпыға бірдей стандарт қолданылады.
Кернеудің ауытқуы
Кернеудің ауытқуы орнатылған кернеудің ауытқу көрсеткішімен сипатталады. Оның норма бойынша рұқсат етілген және шекті рұқсат етілген кернеуі анықталған. Олар 5 немесе 10% электр желісінен номиналды кернеуіне байланысты болады.
Кернеудің таралуы
Кернеудің таралуы келесі өлшемдермен сипатталады:
кернеудің өзгеру мүмкіншілігімен ;
фликкер мөлшерімен — адамның берілген уақыт аралығындағы фликкерді қабылдау өлшемі. Фликкер – кернеудің таралуына байланысты туындаған, жасанды жарық берудің жарық ағынының таралуын адамның қабылдауы.
Кернеу өзгеруінің шекті рұқсат етілген мәні жиіліктің қайталануына күрделі функционалды түрде тәуелді.Инфокоммуникационды жүйелер үшін кернеудің таралуы маңызды, себебі дәл солар қондырғыға әсер етеді. Фликкер мөлшері кернеудің таралуына тәуелсіз айнымалы шама. Орнықталған кернеудің ауытқуы және кернеудің өзгеруінің мүмкін болатын шекті мәні, электр желісіне қосылған нүктедегі кернеулер 0.38 кВ номиналдан кернеуден 10%-ке тең.
Бейсинусоидалы кернеу келесі көрсеткіштермен сипатталады:
кернеудің бейсинусоидалық қисық, бұрмалану коэффициенті;
кернеуді құратын гармоникалық коэффициент.
Норма бойынша және шекті рұқсат етілген кернеудің бейсинусоидалық қисығының тозу коэффициентінің мәні 0.38 кВ номиналды кернеулі электр желілеріне ортақ қосылу нүктелеріндегі кернеу 8%-тен аспауы тиіс, ал 6..20кВ желілер үшін -5%-тен артық емес.
Кернеулердің бейсимметриялығы
Кернеулердің бейсимметриялығы келесі көрсеткіштермен сипатталады:
кері тізбек бойынша кернеудің бейсимметриялық коэффициенті;
нольдік тізбек бойынша кернеудің бейсимметриялық коэффициенті.
Бұл көрсеткіштер симметрияның құрамының әдісі бойынша есептелінеді. Электр желілерімен ортақ байланысу нүктелеріндегі шекті рұқсат етілген кері және нольдік кернеулердің бейсимметриялық коэффиценттері сәйкесінше 2 және 4%-ті құрайды.
Жиіліктің ауытқуы
Электр желілеріндегі айнымалы токтың кернеу жиілігінің ауытқуы, шекті рұқсат етілген мәні 0.2 және 0.4 Гц көрсеткішімен сипатталады.
Кернеудің құлауы
Кернеудің құлауы – кернеудің құлауының ұзақтығымен сипатталады. Оның шекті рұқсат етілген мәні 20 кВ электр желідегі 30 секундтқа тең.
Достарыңызбен бөлісу: |
|
|
