682
Массовые народные гуляния всегда сопровождаются народными спортивными играми. Игра
требует не только проявления физических качеств участника, но и высокой техники
выполнения.
6.Ознакомление с культурой народа через театрализованные игры (кукольные
представления с национальной игрушкой (у русского народа – Петрушка). Драматизация и
инсценировки народных сказок с национальными сказочными героями (Ертостик, Алдар
Косе, Аленушка и Иванушка, Барвинок). Театрализованная игра является эффективным
средством социализации дошкольника в процессе осмысления им нравственного подтекста
литературного или фольклорного произведения. Участие в игре, которая имеет коллективный
характер, создает благоприятные условия для развития чувства партнерства и освоения
способов позитивного взаимодействия, осуществляется эмоциональное и речевое развитие.
Через театрализованную игру ребенок получает первые знания о культуре и особенностях
нации.
7.Семейное воспитание (традиции семьи и народа, обычаи, обряды, история
возникновения родословной, национальные блюда). Семья – первоисточник знаний ребенка о
своей национальности, обычаях и традициях, национальных праздниках, блюдах,
национальном этикете. В семье закладываются основы национального и межнационального
воспитания.
Показателями поликультурной воспитанности у старших дошкольников являются:
наличие знаний о культуре своего народа, культуре народов ближайшего и отдаленного
национального окружения, наличие патриотических чувств, осознание себя гражданином
своей страны, своей причастности к культурному богатству других народов и
толерантность по отношению к другим культурам.
Важнейшим
условием
становления
поликультурной
личности
является
формирование культурно-релятивистских убеждений самих педагогов и ориентация их на
использование достижений науки и культуры разных народов, а не только своего, в учебно-
воспитательном процессе.
Межнациональное воспитание детей - очень сложный по своему характеру процесс. Он
требует не только разнообразных методов, целенаправленности, непрерывности, но главное -
длительного времени и начинаться должен с раннего возраста. В современных условиях
развития поликультурного общества эта проблема приобретает особую актуальность.
Дружелюбие, уважение к людям разных национальностей не передаются по наследству, в
каждом поколении их надо воспитывать вновь и вновь, и чем раньше начинается
формирование этих качеств, тем большую устойчивость они приобретут.
Используемая литература:
1. Богомолова М.И. Двуязычие в системе национального и межнационального воспитания и
обучения в педагогическом наследии. Учебное пособие для студентов педагогических вузов.
Набережные Челны. 2002.3,5 пл.
2. Богомолова М.И. Роль национальной куклы в расширении представлений детей о наших
народах. Статья//Вопросы дошкольной педагогики и детской психологии. М. 1968.0,5п.л..
3. Богомолова М.И. Образование в духе сотрудничества культур. Статья/ Педагогическое
образование в современном обществе (Материалы межвузовской научно-практической
конференции). Казань. 2001.0,3 пл.
КӨПТІЛДІЛІК ОРТАНЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ
Хусаинова Ардақ Болатқызы
683
Ғылыми жетекші: Омарова Н.И.
КМҚК «Алпамыс» балабақшасы
Қарағанды қаласы
Бүгінгі таңда басқа ұлт өкілдерінің мәдениетімен, ділімен, дінімен қарым - қатынаста
болатын жас ұрпақты тәрбиелеу еліміздің ең басты себептерінің бірі десек артық айтпаймыз.
Осы сәтте бізге керекті, жүзедегі әлемдік мәселе - ол көптілділік. Көп тілде білім алу - ол жеке
тұлға болып қалыптасудың бастауы, адам баласының жалпы өзін - өзі бағалап ортаның
белсенді азаматы болып, оның қарсыластыққа қай жерде де төтеп беруінің, көпшілік ортада
өзін-өзі ұстауы осы қағидалардың барлығы көп тілде білім алудың негізі болып табылады. Ел
басымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың «Жаңа әлемдегі – жаңа Қазақстан» атты
жолдауында еліміздің әрбір азаматына біліктіліктіліктерін шыңдауға «Үш Тілдің үш
бірлестігі»ұсынылды. Бұл жүйеде әрине үш тілді өз деңгеінде дамыту көрсетілген, яғни қазақ
тілімізді - ана тілі ретінде, орыс тілін - халықаралық тіл ретінде, ағылшын тілін -
экономиканың жаһанды дамуының үздік бірлестігі ретінде белгіленген. Ана тілді, орыс тілді
және ағылшын тілін білу әр азаматтың танымдылығын кеңейтеді, оны жан - жақты дамытуға
үстемдік етеді. Әлемге басқа көзқараспен қарап, әр елдің салтын, мәдениетін білуге
бағытталған үлкен жолға алып барады.
« Көптілділік бағдарламасы» білімнің жаңа салаларын ашуды, тіл мәдениетін кеңейтуді
қарастырады. Қазақ, орыс, ағылшын тілдерін білу жас ұрпаққа әлемдік деңгейге, білім мен
жаңа технологияларды ашуға берілген құлыптың кілті деп ұқсақ болғаны.
Көптілділік ортаның теориялық мазмұны:
Көптілділік білім– бұл мақсаты бар бағыт, үшбірлікті оқудың үрдісі, тәрбие және әр
тұлғаның көптілді азамат ретінде қалыптасуы.
Көптілділік білімнің мазмұны - жүйелік білімнің негізі қаланған туған тілде, я болмаса
өзге тілде немесе басқа да шет ел тілдерінің халықаралық мәдениеттің бірлесуі болып
табылады.
Менің өз тәжірибемнен алатын болсам, әр баланың ынтасына қарай отыра шет тіліне
қызуғышылығын ашатындай мүмкіндіктер жасауға тырысамын. Пән барысында жаһанды
даму үрдісіне байланысты тілдің қыр - сырын анықтайтын құралдарды ғаламтор жүйелерінен,
я болмаса өздігімнен керек құралдарды жасап, жас ұрпаққа қызықты, түсінікті етіп жеткізуге
бар ынтамды саламын. Мысалға алатын болсақ , бала ол жеткіншек, ол әр үйдің дарасы оған
түсінікті болатындай құрал жабдықтардың қатары жетерлік оны ойын түрінде, сюжеттік
рольдік ойын немесе дедактикалық ойындар т.б ойынның түрлері арқылы баланың санасына
осы күрделі мәселені жеңіл түрде уйретіп бастауға болады.
Қазіргі таңда балабақшадағы “Үштілдік” мәселесі қарқынды дамуда. Мәселен, дамыған
әлемде көптілділіктің рөлін түсіну біздің алдымызға қойылған тілді үйренудегі және
балалардың тілді дамытуға , дайындығын шыңдауға бекітілген мақсат.
Қазақстан Республикасының білімінің дамуы әдістермен жүйелердің кәсіби кадрлармен
әлемге ортақ стандарттарға жауап береді. Бұл жерде жас ұрпаққа арналған жүзедегі
өмірәрекетінің қарым – қатынасына, әлемдік қарым – қатынасқа меңзелетін көптілділік
мәселесіне аса зор көңіл аударылады.
Балабақшаға берілген тапсырмалардың бірі – баланың қарым – қатынасы, жаһандық
бағалық, мектепке даярлық топтарында әлемдік деңгейде көрші мәдениетімен таныстыру
болып табылады. Қазақ тілін жетік білетін, орыс тілін халықаралық деңгеінде білетін азаматқа,
жас ұрпаққа, балаға ендігі мәселе шет тілін дамыту.Ал біз мұғалімдер тек осы демімізбен жас
ұрпақты жетелеп бар білгенімізді етене пайдалана отырып әлемдік деңгейде болуға үлестерін
қосатын адамның бірден бірі ол жас ұрпақ екенін әр қайсымыз ойымызға түйе отыра, осы жас
ұрпақты сол жолға бағыттауымыз парыз.Мұғаліммен баланың алдына қойылатын мақсат – көп
мәдени тұлғаның дамуы, өз елінің салт – дәстүрін, тарихын, дінін, тілін, ділін білуі және де
осы айтылғандарды үш тілде жеткізе алатындай деңгейге талпынуы.
