Да п а л ы қ дүниетаны мы Әрбір ғалы м

М ақтаншақтықтьщ ең сорақы үшінші түрі өзге кісі

бет 49/94 Дата 13.09.2023 өлшемі #43348

Навигация по данной странице:

• Себебі, мақтаншақ дегеніміздің өзі А бай айтуынша «демесін» демейді, «десін» дейді. Қай әрекеті, не қылығы, ісі үнап біреу оған «десін» дейді
• Осы үшеуінің адамдар арасындағы қызметтері де үш түрлі. Абайдың айтуын- ша: «аз ба, көп пе, адам баласы бір түрлі мақтаннан аман

М ақтаншақтықтьщ ең сорақы үшінші түрі өзге кісі қостамайтын мақтанды іздейтін адам. Оны Абай «ол — наданньщ наданы ләкин өзі адам емес» — деп сипат- тайды. Ағайын іш інде мақсатқа өзін өзі мақтап жетем д е у әрине адамды қ қасиетке жатпайды. Мүндай мақтан- шақтық адамньщ ақылсыздығыньщ, талапсыздығының, жалқаулығының белгісі. Кедей тыраш келеді, жалқау мақтанш ақ  келеді,  себебі,  кедейлік пен жалқаулық ағайы ндас бірінсіз-бірі болмайды. Мүндай мақтаншақ- тың бойынан Абай санап берген: әдепсіз, арсыз, байлау- сыз, пайдасы з, өсекші, өтірікші, алдамшы сияқты кесел- д і қылықтардың бәрі табылуы  ықтимал.  Ең жаманы мақтанш ақ осы қылықтарды  біліп-танып оны қорлық деп есептемейді.  Себебі, мақтаншақ  дегеніміздің өзі А бай айтуынша «демесін» демейді, «десін» дейді. Қай әрекеті, не қылығы, ісі үнап біреу оған «десін» дейді, онда мақтаншақтың шаруасы жоқ. Әйтеуір өзі туралы біреу «десе» болғаны. Абай осы сөзінде үш үғымды талдаған. Олар мақтан, үлкендік ж әне мақтаншақтық.  Осы үшеуінің адамдар арасындағы қызметтері де үш түрлі. Абайдың айтуын- ша: «аз ба, көп пе, адам  баласы бір түрлі мақтаннан аман  болмағы — қиын іс». Қазақ айтпаушы ма еді: «Ж ақсы сез жарым ырыс» және «Жақсының жақсылы- ғын айт нұры тасысын, жаманның жамандығын айт құты кашсын» — деп. Абай үлкендік дегенді осы мәнде кол- данған. Жақсының жақсылығын айтудың өзі өнеге, ғиб- рат. Мақтаншақтың надан екенін айту — тәрбие. Осы тұрғыда ақынның айтқан мына бір тұжырымы жастар үшін үлкен үлгі-енеге: «Жамандықтан жиренсең, ашы- жүктеу Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз