C. М. Бахишева Педагогикалық жобалау: теориясы мен технологиясы ОҚулық

 
48 
Жүйелілік  (система).
  Адам  ресурстарын  басқарудың 
жүйесі: мақсаты, қызметі, құрылымы, тиімділігін бағалау; 
 
 
Сурет  3  −  Адам  ресурстарын  тиімді  басқарудың  «5  С» 
моделі 
 
 
Қызметкерлер  (сотрудники).
  Қызметкерлерді  таңдау, 
бейімдеу, баға беру, дамыту, босату; 
Ынталандыру  (стимулирование)
.  Басқарушылардың 
қызметкерлерді 
ынталандыру 
мен 
мотивациясын 
арттырудағы біліктіліктері; 
Ортақ  құндылықтар  (совместные  ценности).
  Ұйымда 
корпоративтік 
мәдениет 
пен 
ортақ 
құндылықтарды 
қалыптастыру және оны басқару.    
Әлемдік 
менеджмент 
теориясы 
соңғы 
кездері 
басқарудағы  адам  ресурстары  мәселесіне  ӛте  кӛп  кӛңіл 
бӛлуде,  оны  ХХ  ғасырдың  аяғына  қарай  қоғамның 
экономикалық,  әлеуметтік  және  технологиялық  дамуындағы 
ӛзгерістерге сай басқару тұжырымдамаларының жаңаруымен  
байланыстыра аламыз (кесте 1). Кестеден кӛрініп тұрғандай, 
20-  40  жылдары  кадрларды  басқаруда  адам  тұлға  ретінде 
емес,  белгілі  бір  мақсатты  орындауға  жұмылдырылатын 
еңбек  етуші  күштер  деп  қарастырылды.  Соған  орай 
кадрларды  басқаруда      олардың  есебін  жүргізу  мен 
Стратегия 
   
Жүйелілік 
           Ынталандыру 
Ортақ құндылықтар 
 Қызметкерлер 

 
49 
әкімшілік-бақылау  ғана  кӛзделді.      Одан  кейінгі  50-70 
жылдары дами бастаған ғылыми-техникалық прогресс кезеңі 
ӛндірісті  басқарудың  жаңа  технократиялық    талаптарын 
туғызып,    қызметкерлердің  тиімді  қызметін  қамтамасыз 
етудегі,  техникалық  жаңалықтарды  игерудегі  біліктіліктерін 
арттыру  қажеттігі  пайда  болды.  Бұл  кезде  еңбек 
қатынастарының  субъектісі,  тұлға  ретінде  персоналды 
басқаруға  негізделген  жаңа  тұжырымдамалық  мазмұн 
қалыптасты.  
 
Кесте  1  −    ХХ  ғасырдағы  адам  ресурстарына 
кӛзқарастың эволюциясы 
 
Кезеңдер 
Басқару 
тұжырымдамасы 
Ұйымдардағы қызметкердің алатын 
орны 
20- 40 
жылдары 
Кадрларды 
басқару 
Еңбек етуші күш,  «техника мен 
машиналарға кӛмекші» 
50- 70 
жылдары 
Персоналды 
басқару 
Еңбек қатынастарының субъектісі, 
тұлға 
80- 90 
жылдары 
Адам ресурстарын 
басқару 
Ұйымның басты стратегиялық 
ресурсы 
 
Ӛткен  ғасырдың  80-  90  жылдары  дамыған  елдердің 
жаңа      экономикасына  сай    адам  капиталын  дамыту  кез- 
келген  ұйымның  басты  стратегиялық  ресурсы  ретінде 
қабылдай бастады.  
Адам  капиталы  туралы  теориялар  алғаш  рет  Нобель 
сыйлықтарының  лауреаты  Г.  Беккер,  Т.  Щульц,  т.б.  белгілі 
экономистердің  зерттеулерінде  қарастырылғаны  белгілі. 
Мысалы,  Гарри  Беккер  «Адам  капиталы:  теориялық  және 
эмпирикалық  талдау»  еңбегінде  адам  капиталын 

жүктеу 2,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: