Бұл зерттеуде көрсетілген пікірлер мен қорытындылар Сорос -Қазақстан Қорының

 

20 

1. 

толық  байланыс  деректерімен  (резюме,  объективті  хаттар)  жобаға  қатысушылар 

қоры; 

2. 

аймақтар бойынша бос вакансиялар қоры. 

«Жас  Отан»  өзін  «ауылға  баруға  дайын  жас  мамандар  мен  оларға  келешекте  жұмыс 

беретіндердің арасындағы делдал ретінде қойды».  

Мұндай  электронды  деректер  қорының  құрылған-құрылмағаны  белгісіз.  Оларды 

қаржыландыруға  арнап  бюджеттік қаражаттар  бөлініп  отырған  деп  ойлаймыз .  Жастар 

ұйымдары өкілдерінің пікірінше, жастар саясатына бөлініп отырған ақшаның басым бөлігі   

Жас Отан мен Жасыл Елге түсіп отырады.

34

Ауыл  жастарына қатысты  бастаманың  біреуі  қай  жерде  аяқталып ,  екіншісі  қай  жерде 

басталатынын  аны

қтау  қиын .  Басты  сауал:  оларға  бюджеттік  ресурстар  қалай 

үлестіріледі? Жоғарыда аталған «Ауыл жастары. 2009 ж. қорытындысы» есебінде Тәрбие 

жұмысы  мен  жастар  саясаты  департаментінің  бас  сарапшысы  Л.  Уатаеваның  айтуынша  

«

Дипломмен - ауылға!» жобасы ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігімен іске асырылуда. 

Бұл жағдайда Ауыл шаруашылығы министрлігінің Жас Отанның партиялық бастамасын 

жүзеге асыруының себептері көрсетілмеген.  

 

2012 

ж.  Президенттің  сөйлеген  сөзінде  жастар  мәселе сі  де  аталған  болатын.  Оның 

айтуынша,  2012-2014  жж.  «Дипломмен  –  ауылға!»  бағдарламасы  шеңберінде 

республикалық бюджетте 16 мыңнан астам жас мамандарды тарту үшін  21,6 млрд. теңге 

қаржы көзделген

35

«

Бүгінде «Ауыл жастары», «Дипломмен – ауылға!», «Жастар практикасы» және «Жасыл 

ел»  жалпыұлттық  жобаларды  қаржыландырудың  жиынтық  көлемі  37,7  млрд.  теңге ні 

құрады. «Жасыл ел»  бағдарламасының белсенділері  барлық ел бойынша 43 миллионнан 

астам жас ағаштар отырғызды. Бұл 80 мың гектар жаңа жасыл желек. 

.  

2020 

жылға дейін жас отбасыларға арнап 1,2 млн. шаршы метр тұрғын үй салу көзделіп 

отыр. Қазақстан да әрбір  төртінші  мемлекеттік  қызметкер  –  жас  маман.  Жастардың 

спортпен айналысуына арнап жағдай жасалуда . Тек былтырғы жылдың өзінде бір жарым 

мыңнан астам жаңа спорт нысандары ашылды. 

Жұмысымыздың  маңызды  бағыты  –  жастарды  жұмыспен  қамту  және  жұмысқа 

орналастыру. «Жұмыспен  қамту  -  2020»  бағдарламасының  шеңберінде  «Жастар 

практикасы»  бағыты  сәтті  түрде  іске  асырылып  отыр.  Бұл  мақсаттарға  арнап  ағымдағы 

жылы 2,7 млрд. теңге  қаржы бөлінді, бұл 15 мың жас түлекті қамтуға мүмкіндік беретін 

болады

36

Жастар  саясатын  мемлекеттік  реттеуде  «2012  жылды

ң  қараша  айына  қарсы  Үкіметтің 

2020  жылға  арналған  Мемлекеттік  жастар  саясаты  тұжырымдамасының  жобасын 

әзірлеуге  тиіс  болуымен»

». 

37

 

байланысты өзгерістер  орын  алады  деп  күтілуде .  Оған  қоса, 

2012 

жылдың соңына дейін мемлекеттік жастар саясатының мәселелері бойынша жаңа заң 

қабылданатын болады

38

«

Білім және ғылым министрлігінің құрылымында Жастар саясаты жөніндегі комитет құру, 

ал  аймақтарда  тиісті  басқармалар  құру»  жоспарлануда .  Облыстардың  және  Астана, 

». 

                                                

34

Жастар  саясаты:  тірек  н

үктесінсіз .  Мемлекеттің  жастар  саясатын  тал

қылаудың  нәтижелері

. 

http://www.ipr.kz/kipr/3/1/50#.T7o6Ank9VqY

 

35

Қазақстан  Республикасының  Президенті  Н.Ә.Назарбаевтың  27.04.2012ж. Қазақстан  халықтары 

Асамблеясының  XIX  сессиясында  с

өйлеген  сөзі 

http://www.akorda.kz/ru/page/vystuplenie-prezidenta-

respubliki-kazakhstan-n-a-nazarbaeva-na-xix-sessii-assamblei-naroda-kazakhstana-27-04-2012_1340715076

 

36

Сол жерде 

37

Сол жерде 

38

Сол жерде 

 

21 

Алматы қалаларының  әкімдері  Жастар  істері  жөніндегі  аймақтық  кеңестерге  өздері 

жетекшілік етуі тиіс»

39

Жастарға  арналған  жаңадан  әлеуметтік  баспалдақтар  құру  үшін  Үкіметке  «жастарға 

арналған әлеуметтік баспалдақ құру бойынша заңнамалық және әлеуметтік-экономикалық 

шаралардың жүйелік жинағын әзірлеу

. 

40

Білім  және  ғылым  министрл ігіне  «Гумилев  ат.  Еуразиялы

қ  институтының  жанынан 

«Жастар» ғылыми-зерттеу орталығын құру мәселесін қарастыру» тапсырылды

» туралы тапсырма берілді. 

41

Жоғарыда  аталғандармен  қатар  Президент  Нұр  Отанның  жастар  қанатының  жұмысын 

күшейту туралы өкім берді: «Нұр Отан» партиясының Орталық аппаратына «Жас Отан» 

2020 

ж. дейінгі іс-әрекетінің стратегиясын әзірлеп және бекітуді тапсырамын» 

. 

Қорытынды  

Кейінгі  жылдары  мемлекет  органдары  ішкі  к

өші

-

қон  мен  жастар  саясаты  саласына 

қатысты  бірнеше  заңнамалық  бастамаларды  әзірлеп  енгізді.  Бұл  жағдайда  мемлекеттің 

жастар  саясаты  жастардың  көші -қонын  қарастырмайды,  ал  көші -қон  үрдісін  реттейтін 

заңдар мен өзге де нормативтік-құқықтық актілер жеке түрде қабылданған болатын және 

олар жастар саясаты саласындағы бастамалармен тұғырнамалық тұрғыдан біріктірілмеген.  

Бұл  бастамалар  олар  өздеріне  қатысты  адамдардың  қатысуынсыз  және  олардың  пікірін 

ескерусіз әзірленуде,  бұл  олардың  тиімділігін  едәуір  төмендетеді .  Фокус-топтарының 

қатысушылары  талқылау  барысында  бұл  бастамаларды  «ауылға  арналған 

бағдарламалардың ақшасын бөліп қию» деп атады.  

Есеп комитетінің мәлімдеуінше, мониторинг пен ведомствоаралық іс-әрекет «Нұрлы көш» 

бағдарламасына ғана қатысты емес, сондай-ақ ауылдағы әлеуметтік сала қызметкерлеріне 

әлеуметтік  қолдау  көрсету  мен  ынталандыруға  бағытталған  «Дипломмен  -  ауылға!», 

«Ауыл  жастары»,  «Жастар  саясаты»  және  т.б.  қалған  барлық  бастамаларға  қатысты 

ұйымдастырылмаған.  Аталмыш  бастамаларды  іске  асыру 

үшін  қандай  әрекеттер 

жасалғанын  және  қойылған  мақсаттарға  қол  жеткізілген  бе  жоқ  па  мұны  қадағалап 

шығудың  ешбір  мү мкіндігі  жоқ.  Бюджеттік қаражаттардың  ашық  түрде  үлестірілмеуі , 

есептіліктің әлсіздігі және көзге байқалатындай нәтижелердің жоқтығы  «Ауыл жастары» 

сияқты  қаржылық  тұрғыдан  алғанда  ауқымды  болып  келетін  бастамалардың  ауыл 

жастарының  жағдайының  іс-жүзінде  жақсаруына  әкеледі  деп  үміттенуге  мүмкіндік 

бермей отыр.  

«Жастар саясаты» бағдарламасының тиімділігіне баға беру мүмкін емес, себебі Жұмыспен 

қамту  және  әлеуметтік  бағдарламалар  басқармасы  «практикаға  жіберілгендердің  саны» 

бойынша ғана есеп береді, яғни тек уақытша жұмысқа орналасқандар жайлы есеп береді. 

Практиканы өтуден кейін жұмысқа орналасқандардың саны, яғни жастарға арнап тұрақты 

жұмыс  орындарының  құрылуы  басты  көрсеткішке  айналуға   тиіс.  Басқарманың  есебінде 

мұндай деректер жоқ, және есептілік нысанында ондай көрсеткіш ескерілмеген.  

Жастарды  білім  ал

ғаннан  кейін  ауылға  қайтаруға  арналған  әрекеттер  олардың 

тартымдылығына қарамастан жан-жақты ойластырылмаған бастама болып қалуда, себебі 

ауыл  мен  аудандардағы  инфрақұрылы мды  дамытпай  кадрларды  көпке  дейін  ұстап  қала 

алмайды. Фокус-топтарының қатысушылары атап өткендей, ауылды жерлерде өркениетті 

өмірге  арналған  су  құ быр ы,  ү здіксіз  электр мен  қамту,  газ,  жолдар ,  Ғаламтор ,  спор ттық 

және  мәдени  нысандар  тәрізді  ең  қарапайым жағдайлар  жасалмаса,  жастар  ол жерлерде 

қалмайды.  Ауылды  жерлерде  мұндай  инфрақұрылым  бюджеттік  қаражаттың  есебінен 

құрылғанның  өзінде  оны үнемі  жұмыс  күйінде  ұстап  отыру  қажет .  Ауылда  жұмыс 

                                                

39

Сол жерде 

40

Сол жерде 

41

Сол жерде