21
жоғарғы нақтылығын ұстап тұру; стансаның қоректенетін кернуінің
диагностикасы және қоректің әртүрлі жаңылуынан кейін сорғы стансасының
жұмысын қалыпқа келтіру; жүйенің барлық сезгілерінің диагностикасы және
сезгілердің түзетілмеген жағдайында стансаның жұмыс істеу қабілетін ұстап
тұру; басқару пультінен датчиктерді калибрлеу; сорғыларды құрғақ жүрістен
қорғау; сорғылар жұмысының функционалдық диагностикасы; бөлінген
байланыс каналы бойынша станция жұмысының параметрлерінің беру
мүмкіндігі; басқару пультінен станса жұмысының параметрлерінің баптауы;
станса жұмысын өртке қарсы тәртіпті қамтамасыз ету; станция жұмысының
техникалық қызмет көрсету кезінде қол тәртібімен қамтамасыз ету; сорғы
қондырғыларының бірқалыпты ресурстарды өндіру үшін сорғыларды
ауыстыру.
Жылу желілері басқару нысаны ретінде. Кешеннің жылу желісі басқару
нысаны ретінде кеңістік-тарату элементтері бар күрделі динамикалық жүйені
көрсетеді, олардың әртүрлі жылугидравликалық қасиеттері бар, көбісінің
ерекшеліктері – энергетиканың басқа да үлкен жүйелерінде кездеседі [7].
Жылумен қамдау кешенінің ерекшеліктерінің жалпы санына келесілерді
атап өтуге болады:
- өндіріс, көлік, жылу энергиясын үлестіру және тұтыну үрдістерінің
уақыт бойынша үздіксіздігі;
- жылыту, ыстық сумен қамдау және желдету үрдістерінің ішкі өзара
байланысының қиындығы;
- жылумен қамдау жылу үрдістерінің инерттілігі;
- жылу энергиясы және ыстық сумен қамдау, гидравликалық және
жылулық тәртібінің жылумен қамдау үрдістерінің тұтынуының стационарлы
еместігі;
- ауытқу сипатының стохастикасы;
- жергілікті белгілер бойынша геодезиялық кешен элементтерінің
кеңістікті таралуы;
- жылу желісінің телімдері мен түйіндеріндегі жылутасымалдағыштың
жоғары сезімталдылығы;
- желілік суды айдау үшін және тұтынушылардың қыздыру элементтерін
толықтыру үшін қысым тудыратын қосымша элекртроэнергия шығынын
қажет ететін жылутасымалдағыштың жоғары тығыздығы;
- қазіргі мәндерін бағалау кезіндегі техника-экономикалық көрсеткіштер
үрдістерін жүргізуінің сапа мәселесінің болуы;
- басқару сұлбасына субъекттің тікелей қатысуының басқару құрылы-
мының иерархилығы;
- жылумен
қамдау
кешенінің
орталықтандырылған
біруақытта
орталықсыздандырылған жедел басқару үрдісінің жоғарғы деңгейі;
- кешеннің
тәртіптері
мен
параметрлері
туралы
ақпараттың
жеткіліксіздігі және толықсыздылығы.
Жылумен қамдау кешенінінің келесі ерекшелігі анықталмағандығымен
сипатталады:
22
- басқару нысанының үлгісі нысан параметрлерінің стационарлы
еместігімен байланысты;
- құбырлардың гидравликалық сипаттамасы қызмет ету мерзіміне
тәуелді;
- құбырдың жылу оқшаулау күйі – дымқылдылығынан, ғимараттың
жылу жоғалтуы – климат мәндерінен және есік пен терезе ойықтары арқылы
сүзілмеуі, сонмен қатар қала аумағы бойынша тұтынушылардың бытыраңқы
орналасуы;
- сыртқы ауытқуларының стохастикалық сипаттамасы бар климаттық
фактор және тұтынатын жүктеме құрылымы тәулік уақытынан, апта
күндерінен тәуелді.
- өндіруші және тұтынушы арасындағы қайшылықпен сабақтасқан
басқарулар белгілері.
Өндіруші максимум жылуды төменгі шығынмен жіберуге мүдделі, ал
тұтынушы өзінің қажеттілігін қанағаттандыруға мүдделі. Оның мақсаты –
өзінің қажеттілігін қанағаттандыру, яғни жүйе үшін:
- жылыту – ғимараттағы температура 22-24
C ;
- желдету - ауа алмастырғыш және температура 18-20
o
С;
- ыстық сумен қамдау – температура 55-60
o
С және керекті шығын.
Жылу өндірісін орталықтандыру өндіруші үшін тиімді.
Жылумен қамдау кешенінің негізгі өзгешелік ерекшеліктеріне келесілер
жатады [7]: үлкен сыйымды және көліктік кешігулері ауытқу берілетін каналы
және басқарылатын әсері бойынша кешеннің динамикалық қасиетін
сипаттайды.
Жылумен қамдау кешенінің жұмыс жасау тәртібі әртүрлі параметрлер
физикалық мәні бойынша сипатталады:
- қысым (шығынды өлшеу) және температурасының динамикалық
сипаттамасының берілу жолы бойынша бір біріне ұқсамайды. Желідегі судың
шығыны екпінсіз өзгереді. Жылутасымалдағыш қозғалыс жылдамдығы
бойынша анықталатын тармақталған жылу желісі температура толқынының
өту үрдісі сағатқа созылуы мүмкін [8];
- жылу желісінде судың қайнауы. Егер реттелетін арматура немесе T
wl
=
130
o
С болатын (орталық көзден берілу) аса қызған су автоматтық қалпақша
арқылы өтетін болса, онда осы суды тасымалдайтын құбырдың қысымы
төмендейді де, судың жартысы қайнап кетеді және құбырда су буы пайда
болады. Бұл құбырдағы су сорғалауынын үзілуіне (бу тығындарының пайда
болуы) және айналымның қосылуы кезіндегі гидравликалық соққының
әсерінен құбырдың, ғимараттағы арматура және қыздыру құрылғыларының
қиратуына әкеліп соқтыруы мүмкін. Сондықтан аса қыздырылған су
тасымалданатын судың температурасымен және құбырдағы қысымның буға
айналдыратын қысымнан жоғары болып тасымалдануы керек. Пайдалану
кезінде апатты жағдай болмас үшін осы қажетті ережелерді сақтау керек [7];
- жылыту жүйесінде жылутасымалдағышты жоғарғы жылусыйым-
дылығы, салмақ тығыздығы және судың жақсы гигиеналық сапасы (жеткілікті
