Биомеханика (зертханалық жұмыстар)

жүктеу 5,02 Mb.

бет	7/42
Дата	15.02.2020
өлшемі	5,02 Mb.
	#29190

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ... 42

Жылдамдықтар кестесі

2 кесте

S_х	с	в	а	м	f	s	P	d	S_y	c	в	а	м	f	s	p	d
1						-		-	1						-		-
2						40		14	2						8		12
3						65		41	3						1		26
4						83		72	4						-4		20
5						94		102	5						7		-4
6						89		122	6						21		-15
7						69		122	7						12		-5
8						54		90	8						-9		-5
9						47		38	9						-17		-17
10						-		-	10						-		-

Үдеулер кестесі

3-кесте

S_х	с	в	а	м	f	s	P	d	S_y	c	в	а	м	f	s	p	d
1						-		-	1						-		-
2						-		-	2								-
3						43		58	3						-12		8
4						29		61	4						6		-30
5						6		50	5						25		-35
6						-25		20	6						5		-1
7						-35		-32	7						-30		10
8						-22		-84	8						-29		-12
9						-		-	9						-		-
10						-		-	10						-		-

3. Белгілеп алынған нүктелердің бірінші және екінші айырмашылықтарын /көлденең және тігінен/ есептеу керек. Мысалы: екі нүкте алайық; S – тізе буыны және d – аяқ басы. Жылдамдық кестесін координат кестесіне сәйкестендіріліп сандар бағанасы координациясының S_х нүктесін көріп отыру үшін керек. Үшінші дене кейпінен бірінші координатаны алып тастайық: 50 – 10 = 40. Жылдамдық кестесінің S бағанасына, сол жақ бөлігіне /

х/ екінші жолға жазамыз. Әрі қарай осы бағананың үшінші жолына: 88-23 = 65, төртіншіге: 135- 50 = 85, бағананың аяғына дейін толтырамыз. Бірінші және соңғы жолдардың деректері жоқ, сондықтан бұнда сызықша қоямыз.

у /тік/ есептегенде, аздан көпті алғанда /айырмашылығы « - » белгісімен белгіленеді/, теріс белгілерді мәндерден алып тастау /оларды « - » белгісін сақтап қосу керек/, теріс мәндерден алып тастау т.б. Бұнда алып тастау ережелерін еске түсіруге тура келеді.

Бірінші айырмашылығы бар бағаналарды толтырғаннан кейін, сондай тәсілмен, екінші айырмашылықтарды есептеу қажет.

3. Зертханалық жұмыс. Жылдамдықтар мен үдеулердің векторлық және кинематикалық графиктерін құру.
Мақсаты: 1. Сызықтық жылдамдықтар мен үдеулердің векторлық графиктерін салуды үйрену.

2. Уақыт көрсеткіштеріне байланысты кинематикалық графиктер сызып үйрену.

3. Кинематикалық көрсеткіштерінің өзара өзгеру байланыстарын меңгеру.
Жұмыс барысы: 1. Жылдамдықтар мен үдеулер – векторлық шамалар: модуль және бағытпен сипатталады, өздері сияқтымен қосыла алады. Оларды көрсеткенде белгілі бір стрелка көлемімен және өзіне сай бағытпен көрсетуге болады. Вектордың бағыты оның көлденең және тік құраушыларының модульдеріне байланысты. Векторларды құрайтындарды қоса параллелограмм ережесі бойынша толық вектор алуға болады /айырмашылықтары кесте бойынша/. Вектордың басталатын жері – сол өлшем нүктесі, кейбіреулерінің көрсеткіштері алдын-ала беріледі /сипатталады/.

2. Бейнелеу масштабын еркін таңдап алады, бірақ ол үшін екі шартты сақтау керек: а/ көлденең және тік құраушылардың вектор масштабы бірдей болуы қажет, әйтпесе толық вектордың бағытымен модулі дұрыс көрсетілмейді; ә) вектор масштабының деректерін есептегенде векторлардың дұрыс орналасуы қажет. Жылдамдықтар мен үдеулер векторларының масштабы өзара байланыспайды, себебі олар, әртүрлі өлшемдер шамасы, бір-бірімен салыстыруға болмайды.

3. Векторды бейнелеу үшін оның басынан таңдап алынған масштабпен ұзын көлденең құрамасын /

х немесе

'х/ көлденең сызыққа салып, сол белгіленген нүктеден ұзын тік құраманың белгісін салу /

у немесе

'у/ керек. Алынған нүктені вектордың басталатын жерімен қосу керек: векторды шартты белгілермен суретін салу /мысалы, жылдамдық векторын тұтас сызықпен, үдеу векторын пунктирмен немесе түрлі-түсті қылып салу/.

4. Кинематикалық графиктер сол кинематикалық көрсеткіштерінің уақытқа байланысты шамасының өзгеруін көрсетеді. Егер, оларды бір бет қағазға бірінің астына бірін орналастырып, бір масштабпен бір уақытта есептесе, онда сол уақытта болған әртүрлі көрсеткіштерінің өзгерістерін салыстыруға болады.

5. Жылдамдықтар мен үдеулердің векторлық нүктелерін салу /№2 зертханалық жұмыс деректері бойынша/.

6. Графиктердің координатты торын құру. Мысал, ретінде тізе буынының, тік көрсеткіштерінің графигін саламыз /2-сурет. S_у,

'у,

''у/. Жылдамдықтар мен үдеулер координат кестелеріндегі тізе буынының /S/ нүктелер бағанасын оның оң жақ жартысын /тік көрсеткіштері-у/ қарастырайық. Ең үлкен және ең кіші шамаларын анықтап, әрбір көрсеткіштің көлемін орнықтырамыз /тордың тік өсін/. Көлденең өске 10-ға тең кесінділерін салып кадрлар арасындағы интервалдар уақытына сәйкестендіреміз.

7. График көрсеткіштерін дайындау. Торға берілген кесте бойынша көрсеткіштерінің нүктелерін саламыз. Егер, осы нүктелерді бір-бірімен сызықша арқылы қосса, онда графигіміз қисынсыздау болып көрінер еді, олардың көрсеткіштері тез өзгеріп отырғанын байқар едік. Бірақ, жылдамдықтың өзгеруіне әрқашанда біраз уақыт керек болар еді, сондықтан қозғалыс графигіміз сынық сызық ретінде болуы мүмкін емес. Егер, кино түсірімдердің жиілігі көбірек болса, онда графигіміздің сызықтары доғалдау болып келер еді.

8. Қисықтарды талдап, оларды өзінің нақ түріне келтіру. Графикті бір жүйеге келтіріп түзеп көрелік. Графиктегі тізе буынының /S_у/ тік орын ауыстыруын 7-ден 8-шіге /нүктеге/ көлденең сызық өткізілген. Әрине, тізе олай «ұзақ» бір деңгейде тұра алмас еді. Бұнда, тізенің жоғары көтерілуі де, төмендеуі де болған болса керек. Доғал сызықты жоғары жүргізіп, оның ең жоғарғы нүктесін /7 мен 8-ші арасындағы/ белгілейміз. Вертикаль сызық сызып /№5/ оның қалай басқа графиктерден өтетінін байқаймыз. Осы сәтте тік жылдамдық оң /жоғарғы/ белгіден теріске /төмен/ айналып, 0-ге тең болады. Графиктегі

у 7 мен 8-ші нүктелерін және 9-ны қоссақ, онда №5 тік сызық өткізіп қателеспегенімізді байқаймыз. Үдеу /

''у / графигінде 7 мен 8-ші нүктелерден төмен қисық сызық өткізсек, оның ойпаты сол №5 сызыққа келеді екен. Шындығында да, осы уақытқа дейін теріс үдеу өрши түскен, ең жоғарғы нүктесіне жетіп, содан кейін азайып отырғанын көріп отырмыз. Осылай талқылай келе, 4 пен 5-ші нүктелердің арасынан жүргізілген №3 тік сызықты – кішкене кештеу №1 тік /вертикальдің/ 3 нүктесін табамыз. Жоғарыда көрсеткендей графиктің жылжуы мен үдеудің жоғарғы және төменгі нүктелерін ығыстырғанда жылдамдық қисығы нөлдік сызықты қиып өтеді.

Енді, жылдамдық графигінің ең жоғарғы және ең төменгі нүктелері дұрыс белгіленгенін тексерейік /4 пен 6-шы нүктелер маңы/. Сонымен, осы сәтте үдеу нөлге тең және үдеу графигі нөлдік сызықты қиып өтеді. Графикті қолдан дұрыстасақ, онда үдеу графигінің тік №2 және №4 сызықтарын қай жерден өткізу керек екенін анықтаймыз. Осы сәтте жылжу графигінде бағыттың қисығы өзгереді, қисық иіліп кетеді.

9. Миллиметрлік қағазға жылдамдық пен үдеу графиктерін /басқа дене кейіптерін/ сызып, тапсыру керек.

жүктеу 5,02 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ... 42