Медицинада жасанды материалдарды енгізудің бірінші және ең маңыздыларының арасында биологиялық үйлесімділік мәселесі, өйткені медицинада қолданылатын материалдар, қажетті функционалдық сипаттамалардан, физико-химиялық және технологиялық қасиеттерден басқа, ұлпалармен және тұтас организммен толықтай үйлесімді болуы керек. Биологиялық үйлесімді материалдар тірі организмдермен бірге оған зиян келтірмей бірге өмір сүре алатын материалдар деп аталады Осылайша, биоматериалдарға қойылатын талаптар әр түрлі және көп қырлы, сондықтан да әрбір жеке жағдайда, биологиялық сәйкустік тұжырымдамасына салынған нақты мазмұнды әрбір жеке материалдың мақсатына байланысты қарастыру қажет. Жүрек-қан тамырлары хирургиясы мен трансплантологиясының дамуымен қанмен ұзақ уақыт байланыста болған жағдайда қолдануға жарамды материалдарды іздеу өзекті болып табылады, яғни жалпы биоүйлесімділіктен басқа, гемсәйкестікке ие болуы керек. Материалдардың био және гемосәйкестілігі мәселесін шешуге бағытталған ғылыми зерттеулер салыстырмалы түрде жақында, 1960 жылдардың басында, жасанды жүректің дамуы кезінде басталды. Жаңа биоматериалдар саласындағы жұмыстардың кең ауқымы АҚШ-та (Ұлттық денсаулық сақтау институты) және Ресейде (КСРО Денсаулық сақтау министрлігінің Трансплантология және жасанды органдар институты, КСРО Медицина ғылымдары академиясының А.Н.Бакулев атындағы жүрек-қан тамырлары хирургиясы институты, КСРО Медициналық ғылымдар академиясының Гематология институты) аясында басталды. ). 1970-80 жж. басты назар физикалық-химиялық және медициналық-техникалық қасиеттері көрсетілген биоүйлесімді материалдарды жасауға бағытталды.
Осы саладағы шешуші міндеттердің бірі - тіршілік иелерінің биологиялық функцияларын көбейте алатын материалдық жүйелерді жобалауды қоса алғанда, жоғары функционалдығы мен ерекшелігі бар жаңа материалдарды әзірлеу және жасау. Бұл материалдар сыртқы орта параметрлерінің өзгеруіне (температура, рН, осмостық қысым) жауап ретінде өз қасиеттерін өзгертуге қабілетті. Өзін-өзі реттейтін материалдардың ауқымы кең және жүрек-қан тамырлары хирургиясы мен ортопедиясына арналған «пішінді жады» бар өнімдерді қамтиды; биологиялық ыдырайтын тігіс жіптері, хирургиялық элементтер, дәрі-дәрмектер; дәрілік және гендік терапияға арналған имплантацияланатын құрылғылар биологиялық белсенді заттардың бақыланатын және реттелетін шығуы; молекулалық және жасушалық деңгейде әртүрлі қосылыстарды тануға, бөлуге және тазартуға арналған биотехнологиялық жүйелер.
Достарыңызбен бөлісу: |