Класс опасности вредных веществ — условная величина, предназначенная для упрощённой классификации потенциально опасных веществ.
По степени воздействия на организм вредные вещества подразделяются на четыре класса опасности:
1-й - вещества чрезвычайно опасные;
2-й - вещества высокоопасные;
3-й - вещества умеренно опасные;
4-й - вещества малоопасные.
Класс опасности вредных веществ устанавливают в зависимости от норм и показателей. Показатели согласно ГОСТ 12.1.007-76[1] указаны в следующей таблице. Отнесение вредного вещества к классу опасности производят по показателю, значение которого соответствует наиболее высокому классу опасности.
47. Ауаның ластануының адам денсаулығына әсері
Все загрязняющие атмосферный воздух вещества в большей или меньшей степени оказывают отрицательное влияние на здоровье человека.
В последние десятилетия появилось много новых данных относительно воздействия на здоровье загрязнения воздуха, обусловленного транспортом:
повышение риска смерти, в частности от сердечно-легочной патологии;
повышение риска развития дыхательных расстройств и заболеваний системы дыхания;
повышение заболеваемости раком легких среди людей;
повышение чувствительности организма к воздействию других неблагоприятных факторов, например воздушных аллергенов.
48. Атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі іс-шаралар.
Технологиялық шараларға: атмосфераға зиянды ластаушы заттардың түсуін болдырмайтын тұйық технологиялық циклдарды, қалдықсыз және аз қалдықты технологияларды құру жатады. Экономикалық тұрғыдан алғанда зиянды заттармен олардың пайда болу орындарында күресу арзанырақ.
Технологиялық процестерді экологияландыру, атап айтқанда:
өндірістің үздіксіз технологиялық процестерін құру;
жергілікті қазандықтарды орталықтандырылған жылумен жабдықтауға ауыстыру;
отын мен шикізатты зиянды қоспалардан алдын ала тазарту;
тығыздау процестері, шаңды материалдарды тасымалдауда гидро- және пневматикалық көлікті пайдалану;
көмір мен мазутты табиғи газға ауыстыру;
гидро шаңсыздандыруды қолдану;
компрессорлардың, қадалардың, сорғылардың электр жетегіне беру;
ішінара қайта өңдеу, яғни қалдық газдарды қайта пайдалану.
49.Ауа ортасының мониторингі
Атмосфералық ауаның мониторингі – атмосфералық ауаның жай-күйін байқауға, сондай-ақ табиғи және антропогендік факторлардың теріс әсерін уақтылы анықтау мақсатында атмосфералық ауа сапасының өзгеруінің негізгі тенденцияларын бағалауға және болжауға арналған жүйе
50. Фармацевтикалық кәсіпорындардың ластану көздері, жер үсті және жер асты суларының басым ластаушылары
Жер үсті суларының ластану себептерінің келесі түрлері бар:
тазартылмаған сарқынды суларды су қоймаларына ағызу;
пестицидтерді жауын-шашынмен шаю;
газ тәрізді шығарындылар;
мұнай мен мұнай өнімдерінің ағуы.
Өнеркәсіптік ағынды сулар салалардың ерекшеліктеріне байланысты алуан түрлі құрамдастары бар экожүйелерді ластайды. Сонымен қатар, көптеген су экожүйелеріне өнеркәсіптік ағынды суларды төгу көлемі азайып қана қоймай, өсуде.
Тұрмыстық ағынды сулар көп мөлшерде тұрғын үйлер мен қоғамдық ғимараттардан, кір жуатын орындардан, асханалардан, ауруханалардан және т.б. Ағынды сулардың бұл түріне әртүрлі органикалық заттар, сондай-ақ бактериялық ластануды тудыруы мүмкін микроорганизмдер басым болады.
Пестицидтер, аммоний және нитрат азоты, фосфор, калий және т.б. сияқты қауіпті ластаушы заттардың орасан зор мөлшері ауылшаруашылық алқаптарынан шайылып, су айдындарына ешқандай тазартусыз түседі, сондықтан жоғары концентрацияға ие;
Атмосферадан су айрықтарының бетіне және тікелей су беттеріне шөгетін газ-түтін қосылыстары (аэрозольдер, шаң және т.б.) айтарлықтай қауіп төндіреді.
Табиғи сулардың мұнаймен ластануының ауқымы орасан зор. Жыл сайын миллиондаған тонна мұнай теңіз және тұщы су экожүйесін мұнай танкерлерінің апаттары кезінде, жағалаудағы мұнай кен орындарында, кемелерден балластты су ағызғанда және т.б. ластайды.
Жер үсті суларынан басқа жер асты сулары да үнемі ластанған, ең алдымен ірі өнеркәсіп орталықтары аудандарында.
Топыраққа сіңіп, сіңген кезде су өзімен бірге онда еритін заттардың барлығын жер асты суларына апарады. Топырақ оларды ұстап тұра алмайды. Сондықтан, қолданылған, орналастырылған, төгілген, төгілген немесе жерге тиген кез келген химиялық заттар жер асты суларын ластауы мүмкін.
51. Ағынды сулар және олардың сипаттамасы
Ағынды сулар – еріген және жаңбыр суларын, сондай-ақ жасыл желектер мен көшелерді суландырудан алынған, өнеркәсіптік кәсіпорындар мен елді мекендердің аумақтарынан кәріз жүйесі арқылы немесе тартылыс күшімен су объектілеріне бұрылатын суларды қамтитын атмосфералық су мен жауын-шашын, адам әрекетінің нәтижесінде бұзылған.
Ағынды сулардың құрамында ластаушы заттардың екі негізгі тобы бар – консервативті, яғни химиялық реакцияларға әрең түсетін және іс жүзінде биологиялық ыдырамайтындар (мұндай ластаушы заттардың мысалы ретінде ауыр металдардың тұздары, фенолдар, пестицидтер, аммоний [2]) және консервативті емес, онда басқалармен қатар, су қоймаларының өзін-өзі тазарту процестеріне ұшырауы мүмкін.
Ағынды сулардың құрамына бейорганикалық (топырақ бөлшектері, кен және бос жыныстар, шлактар, бейорганикалық тұздар, қышқылдар, сілтілер); және органикалық (мұнай өнімдері, органикалық қышқылдар), оның ішінде биологиялық объектілер (саңырауқұлақтар, бактериялар, ашытқылар, оның ішінде қоздырғыштар).
52. Су қоймаларында улы заттардың жинақталу дәрежесі.
Өнеркәсіптің өсуімен және халық шаруашылығының әртүрлі салаларының химиялануымен су айдындарына әртүрлі химиялық құрамы мен улы әсерлері бар улы заттар түсуі мүмкін.
Е.А.Веселовтың (1971) классификациясы бойынша ағынды сулар екі категорияға бөлінеді: бейорганикалық (бейорганикалық компоненттер басым) және органикалық (органикалық компоненттер басым). Бұл категориялардың әрқайсысы екі топқа бөлінеді: спецификалық улы қасиеттері жоқ және ерекше улы қасиеттері бар ағынды сулар.
Арнайы улы қасиеттері жоқ бейорганикалық ластағыштарға минералды суспензиялар, натрий, кальций және магний тұздары, бейорганикалық қышқылдар мен сілтілер, минералды тыңайтқыштар жатады. Олардың кері әсері – су түбіне шөгінділердің түсуі, су қоймаларының лайлануы және тұздануы, судың кермектігінің жоғарылауы, рН, иісі, түсі және басқа қасиеттерінің өзгеруі. Бұл суларды жеткізушілер – кен байыту комбинаттары, сода, азот-тыңайтқыш, машина жасау, фарфор-фаянс, көмір және кейбір химия кәсіпорындары.
Ерекше улы қасиеттері бар бейорганикалық ластаушы заттардың құрамында әртүрлі улы заттар бар: аммиак және аммоний тұздары, күкіртті сутек, күкірт қосылыстары, ауыр металдар және олардың тұздары, хлор, цианидтер. Олар қара және түсті металлургия, машина жасау, химия, тоқыма, целлюлоза-қағаз өнеркәсібі кәсіпорындарынан, азот-тыңайтқыштар зауыттарынан, қорғасын-мырыш кендерін, темір рудаларын өңдеу зауыттарынан және т.б.
Достарыңызбен бөлісу: |
