«білім туралы» Қазақстан республикасының заңЫ

Бай минералдық ресурстар, қолайлы жағдай, нарықтық қатынастардың дамуының және мұнай экспортының табысты дамуының арқасында Қазақстан жоғары экономикалық өсу қарқынын сақтап қалды.

Алдағы он жылда Қазақстан әлемдегі мұнайдан бес ірі жеткізушілерге енеді және әлемдік рынокқа минералдық ресурстарды ірі жабдықтаушылардың бірі бола алады.

Алайда, құбылмалы экономикалық жағдайлар ұлттың ұзақ мерзімді экономикалық өркендеуіне кепілдік бермейді. 2020 жылдан бастап, мұнайдың физикалық көлемі өседі немесе тіпті төмендей бастайды. Экономиканың өсуі тек қана шикізаттық емес секторларының өнімділігінің өсуімен қамтамасыз етілуі қажет болады.

Өмір деңгейінің ең маңызды және ұзақ мерзімді экономикалық өркендеудің көрсеткіші тұрақты өнімділіктің өсімі болып табылады.

Ол неғұрлым қарқынды, тиімді немесе бар ресурстарды ерекше пайдалану арқасында экономика белгілі бір деңгейден тыс қолданылатын ресурстарды өндірген жағдайда қол жеткізеді. Өнімділігі өсуінің маңызды компоненттерінің бірі адами капиталға инвестициялар көлемі мен сапасы болып табылады.

Қазақстан жаһандық бәсекелестік жағдайында дамып келеді. Бәсекелестік артықшылықтың жаңа көздерін табу үшін қажеттілігі бар. Адами капиталға инвестициялар тез өзгеретін әлемде бейімделе алатын техникалық прогрессивті, өнімді жұмыс күшін құру үшін аса маңызды болып табылады.

Болашақтың табысты экономикасы әрбір секторға дәстүрлі жәрдемақыға адами капитал қоса алатындар болады. Сондықтан, Қазақстан дамуының маңызды бағыты білімді инвестициялау, халықтың дағдылары және қабілеттері болып табылады. Бүгін, білім экономикалық инвестициялар ретінде ғана емес, әлеуметтік қажеттіліктерге жұмсалатын шығындар ретінде де түсіну қажет.

Білім ұзақ мерзімді стратегиясын «Қазақстан-2050» ең маңызды басымдықтарының бірі болып танылды.

Қазақстандағы білім беруді реформалау жалпы мақсаты жаңа әлеуметтік-экономикалық ортаға білім беру жүйесін бейімдеу болып табылады.

Қазақстан Президенті сондай-ақ, әлемнің бәсекеге барынша қабілетті 50 елдің қатарына республиканың қосылу міндетін қойды. Білім беру жүйесін жетілдіру осы мақсатқа қол жеткізуде маңызды рөл атқарады.

Қазақстан Республикасының 2008-2012 жылдарға арналған техникалық және кәсіптік білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасы, сондай-ақ 2005-2010 жылдарға арналған білім беруді дамытудың ұлттық бағдарламасын, нормативтік құқықтық және бағдарламалық құжаттардың бірқатарын шешудің жаңа шешімдері, даярлау мен аттестаттау жүйесін жетілдіру ретінде Қазақстан Республикасында мемлекеттік Тұжырымдамасы, Қазақстан Республикасының ғылыми және ғылыми-педагогикалық кадрларды 2010 жылға дейін дайындауды жетілдіру туралы қабылдады.

Білім беру жүйесі табысты жаңғырту ұлттық дамуды мемлекеттің күшімен жоспарлау, өз кезегінде адами капиталды және экономикалық өсудің дамуына алып келеді.

Білім беру жүйесінің халықаралық тәжірибесі жалпы білім беру саясаты мен білім беру жүйесінің тиімді және дәйекті жаңғыртуды жүзеге асыру үшін саяси еркі бар маңыздылығын көрсетеді.

Адам дамуы елдің даму процесіне стратегиялық маңызды міндет болып табылады. Қазақстанда заманауи білім беру және икемді жүйесін дамыту үшін, саяси адам капиталы рөлінің дамуына, тең дәрежелі білім беру стандарттарын жету мүмкіндіктерін қамтамасыз етуге баса назар аударылуда.

Еліміздегі адами капиталдың дамуына қосатын Қазақстан Республикасы Президентінің «Болашақ» бағдарламасы әлемнің үздік университеттерінде білім алуға мүмкіндігі бар дарынды жас қазақстандықтарға беретін маңызды үлес.

Қазақстан қазір білім беру саласындағы барлық негізгі халықаралық құжаттарда, адам құқықтары мен баланы қорғауға қатысушысы болып табылады. Адам құқықтары, бұл жалпыға бірдей Декларациясы, бала құқықтары туралы Конвенция, халықаралық экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар жөніндегі декларациясы, жоғарғы оқу орындарында Болон және Лиссабон Конвенциясы және тағы басқа да бірқатары. Джомтьен және Дакардағы Дүниежүзілік Форумдар «Баршаға арналған білім» ұсынымдарын қолдау және жүзеге асыру мақсатында, Қазақстан «Баршаға арналған білім» Ұлттық жоспарын қабылдады.

2010 жылы Қазақстан Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық жөніндегі ұйымда төрағалық ететіні (ЕҚЫҰ), Қазақстанның әлемдік білім беру кеңістігін ену үшін үлкен мүмкіндік ашатын қосымша фактор болып табылады. Бұл Сыртқы істер министрлері кеңесінің шешімімен бірауыздан - ЕҚЫҰ-ға қатысу үшін қабылданды.

Сөйтіп, біздің еліміз бірінші болып посткеңестік мемлекеттердің және ең бірінші азиялық елдерінің ішінде беделді халықаралық ұйымдардың бірі басқару құрметіне ие болады. Сонымен қатар, ол бүгінгі күні біздің мемлекеттің толық құқылы серіктес ретінде Батыстың жетекші елдерінің қабылдауын да көрсетіп отырып, халықаралық кеңістікте Қазақстанның белделінің артуының тағы бір дәлелі болып табылады.

Соңғы жылдары, Қазақстан қолайлы экономикалық жағдай туып отыр. Республика ТМД елдері арасында, сондай-ақ, экономикалық жүйелердің дәйекті трансформациялау елдер арасында ғана емес, өсудің макроэкономикалық параметрлерін көшбасшылардың бірі болып танылуда.

Онда экономикадағы түбегейлі өзгерістер жүзеге асырылады және әлемдік экономикаға нарықтық қатынастар және біртіндеп интеграциялық қалыптасуы қамтамасыз етілді. Республиканың экономикасына тікелей шетелдік инвестициялардың шамамен 17 466 100 000 АҚШ долларын тартты. Инвесторлар бүгінде Қазақстанды тұрақтылық пен өзара тиімді ынтымақтастықты қамтамасыз ететін сенімді әріптес ретінде танылды.

Қазақстанның қаржы жүйесі ең озық ретінде танылады, ал осы жетекші халықаралық сарапшылар да растап отыр. Қазақстан ТМД елдерінің арасында бірінші болып, сыртқы қолайсыз факторларға тәуелділігін азайту үшін, тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуын қамтамасыз етгеу ұлттық қор құрған болатын.

«Адами даму 2009» БҰҰ-ның даму бағдарламасының баяндамасына сәйкес, Қазақстан адами даму деңгейі жоғары елдердің тобына кіреді. 2009 жылы елімізде жан басына шаққандағы ЖІӨ 10,863 АҚШ долларын құрады.

Республика минералдарға, жоғары көлемде ауыл шаруашылығы жерлеріне, білікті кадрларға, айтарлықтай өнеркәсіптік әлеуеті байлыққа ие. Қазақстан минералды ресурстарға, жоғары көлемде шаруашылығы жерлеріне және елеулі өнеркәсіптік әлеуетке бай. Қазақстан жер қойнауында Менделеев кестесінің 118 элементтінің 99 анықталып, 70 қоры барлғы, 60-тан астам элементтерін өндірілуде.

Мұнай қоры бойынша әлемде жетінші орынға, ірі газ қоры бойынша - алтыншы және уран қоры бойынша - екінші орын алады, Қазақстан ірі энергетикалық өнімдерді экспорттаушылардың бірі болып табылады. Қазақстанда мұнай өндіру көлемі бойынша қазіргі уақытта ТМД 2-ші және әлемдегі Таяу Шығыс, Ресей, Венесуэла, Қытай, Норвегия, Канада, Ұлыбритания, Индонезия, Бразилия және кейбір Африка елдерінен кейін18 орынға ие.

Сондай-ақ өнеркәсіп салалар ішінде түсті және қара металлургия жтекеші болып саналады. Қазақстанның мыс, қорғасын, мырыш және кадмийінің сапасының жоғары деңгейде болуы сұранысқа ие, соның арқасында бәсекеге қабілетті.

Экономиканы тұрақтандыру және дамыту үздіксіз инфрақұрылымын жаңғырту, білім беру сапасын жақсартуға мүмкіндік береді, ол білім беруді қаржыландыру құнын арттыруға мүмкіндік береді.

Қазақстан экономикасының табиғи ресурстарын дамытуды пайдалануға негізделген жаңа курс адам капиталының ғылымды қажеттігі мен қоса өндірісте, ғылыми жаңалықтардың негізіндегі пайдалану қабылданды. Осылайша, қазіргі жағдайда білім беру қажеттілік болып табылады және осыған сәйкес интеллектуалдық капиталын дамытуға инвестициялар өседі деп күтілуде.

Сонымен қатар жаһандану кезіндегі факторлардың бірі еркін ақпарат ағыны, идеялар мен зияткерлік өнімдер болып табылады. Жалпы алғанда, Тәуелсіздік жылдары ескі стереотиптер ыдыруына байланысты қазақ халқының бұқаралық санасы өзгертіп, жаңа демократиялық құндылықтар мен жаңа саяси және құқықтық мәдениеті дами бастады. Жас ұрпақ, жаңа идеялармен, жаһандық ойлаумен және болашақ жаңашылдығы тұрғысынан пайымдай бастады.

Қазақстандағы БҰҰДБ-ның сауаттылық бағамы бойынша 99,6% -ды құрайды. Сондай-ақ Қазақстандықтар жаңа білімнің маңыздылығын, білімге талпынып, жаңаны тануға, дамуға және өз жетілдіру жолдарын іздеуде. Жеке тұлғаның еркін дамуы үшін негізгі жағдайлар жасалған.

Қазақстан олардың этникалық немесе діни қатыстылығы, барлық азаматтардың құқықтары мен бостандықтары тең дәрежеде қамтамасыз етілген, сол сияқты нормативтік-құқықтық база құрылған.

Қазіргі уақытта, біздің еліміздің барлық заңдар демократия қағидатына негізделген іргелі әлемдік тәжірибені қабылдауға - адам құқықтары, пікір білдіру бостандығы және азшылық мүдделерін қарастырылған. Қазақстан көпұлтты, конфессияаралық және ұлтаралық келісімді орнаған ел болып табылады. Тиімді инфрақұрылым, мәдениетаралық диалог үнемі дамып беки түсуде.

Қазақстан шығармашылық идеяларды іске асыруға, мәдени алмасуға, ой еркін білдіруге, инновациялық жобаларды іске асыруға қолайлы орта құрылған. Бұл өз кезегінде, ең үздік жас халқының мүдделері мен қажеттіліктерін қызмет ететін прогрессивті білім жүйесін құру әкеледі. Қазақстан дамуының осы кезеңіндегі негізгі кілті білім беру болып табылады.

Қазіргі заманғы әлем елдері арасындағы орнын адами капиталын өндірісте білім, ғылым мен техниканы пайдалану дәрежесінің сапасына байланысты анықталады. Технологияның дамуы жаһанданудың негізгі катализаторы болып табылады және елдің бәсекеге қабілеттілігінің артықшылықтарын көрсетеді.

Жаһандану әлемдік нарыққа және өңірлік экономикалардың жүйелік интеграциялауымен сипатталады, адам қызметінің барлық салаларына, нәтижесінде жеделдетілген экономикалық өсуі, қазіргі заманғы технологиялар мен басқару әдістерінің жеделдетуі байқалады. Білім мен технологияларға негізделген экономика жоғары технологиялы қоғам құрылысына сапалы жаңа өзгерістер табысты қол жеткізу кілті болып табылады.

Қазіргі заманғы технологиялар кезегінде еліміздің одан әрі тұрақты дамуы үшін маңызды фактор болып табылады, ол тез және тиімді ақпарат беру және қайта өңдеуге мүмкіндік береді. Жаһандық коммуникация және «ақпараттық қоғам» пайда саласындағы революциялық өзгерістер бизнесті дамыту үшін арзан және тиімді байланыс желісін құруға мүмкіндік береді.

Қазіргі заманғы ақпараттық технологиялар тауарлар мен қызметтердің айналымын қызмет көрсету шығындарын азайтуға мүмкіндік береді өндірушілер мен тұтынушылар арасындағы физикалық байланыс қажеттігін азайтады.

Қазақстанның экономикалық даму білім мен технологияларға негізделген, жүйесі үшін маңызды мүмкіндіктер ұсынады. Бұл мүмкіндіктер барлық, жоғары оқу әлеуеті мен инновациялық процестің маңызды мүмкіндіктерін бірінші, түсіндіріледі.

Қазіргі уақытта, ел қолданыстағы инновациялық инфрақұрылымды жаңа, сондай-ақ пайдалану және дамыту жасау үшін барлық мүмкіндіктер бар. Қазіргі заманғы ақпараттық және телекоммуникациялық және басқа да жоғары түпкі технологияларды дамыту жалғастыру ғылыми-техникалық іс-шаралар мен технологиялық процестерді олардың енгізу. Үйлестіру ұйымдастыру бойынша тұрақты болып табылады және жоғары технологиялы өндірістерді, технологиялар трансферті ұйымдарды насихаттау мақсатында ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар жүргізу.

Өте тез және тиімді, үлкен қашықтыққа түрінде кедергілерді жеңу жалпы халықтың ақпараттық қол жетімді етіп және білім беру мүмкіндік беретін қазіргі заманғы технологиялар, мүмкіндіктерін ескере отырып, білім беру инвестиция салу арқылы қол жеткен мақсаттар адам капиталының сапалы дамуын бар.

Алайда, қазақстандық білім беру сапасы әлі кішкентай бәсекеге қабілетті болып табылады.

Бүгін, ішкі және сыртқы еңбек нарықтарында бәсекелестікті арттыру. Мамандықты жұмыс білікті қызметкерлерге сұраныс бар. Жыл сайын ұйымдар ТжКБ 45 мыңнан астам мамандар шығарады. Сонымен қатар, олардың еңбек нарығының қажеттілігі тек 30-40% қанағаттанады.

Білім беру бағдарламалары мен оқу-әдістемелік қамтамасыз етілудің мазмұны жұмыс берушілердің сұраныстарына сәйкес келмейді. Жұмыс орнында тәжірибеден өту жүйесі мен оқытушылардың кәсіби дамуы, қазіргі заманғы талаптарға жауап бермейді.

Төмен қаржыландыру көлемі сақталады. Техникалық және қызмет көрсету кадрларын даярлауға мемлекеттік білім беру тапсырысын жоспарлау тетігін жетілдіру қажет.

Барлық дерлік мектептер ТжКБ ескірген жабдықты пайдалану арқылы жұмыс істейді. Соған қарамастан ескірген жабдықтармен қамтамасыз етілуі орташа 54%-ды құрайды.

Кейбір аудандарда ауыл жастары үшін кәсіптік оқыту қол жетімсіз, инфрақұрылымның тиісінше дамуын қажет ететін республиканың 24 ауданында кәсіптік лицейлер жоқ, 113 кәсіптік лицейлерде жатақхана жоқ.

Өндірістік оқыту шеберлерінің сәйкес еңбек ақысы, арнайы пәндерден шетелдік оқытушыларды тарту, оқытушылардың шетелде тағылымдамадан өту жөнінде әлі де болса бұл мәселелер шешімін тапқан жоқ. «Өмір бойы оқыту» концепциясының дамуына назар аудару қажет.

Жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру және ғылым.

Қазақстанның жоғары мектебі әлемдік деңгейдегі білімге және бірыңғай білім беру кеңістігіне қатысуға талпыну керек. Алға қойған мақсаттарға қол жеткізу үшін, Болон процесінің параметрлерін іске асыруымыз керек. Олар жоғары білімнің үш деңгейлігін қосып, оқытудың кредиттік технологиясын, студенттер мен оқытушылардың академиялық ұтқырлығын, сондай-ақ жоғары білім сапасын бақылау жүйесін қамтиды.

Қазақстанда барлық жоғары білім жүйесін қамтитын маңызды жасырын фактор жемқорлық болып табылады. Жоғары білім беру саясатында оны жоюдың нақты алдын алу шаралары болмаса, ешқандай тиімділік болмайды.

Республикада жоғары білім берудің жалпыға міндетті стандарттары, жоғары оқу орнының үрдісін, оның мазмұнын осы уақытқа дейін қатаң реттеп отыратын тәртібі бар. Кеңестік МЖБС жоғары мектептің құрылымы экономикада болып жатқан өзгерістерге қатты әсер етуді рұқсат етпейді.

Қазіргі уақытта оқу бағдарламаларының мазмұнын анықтауда жоғары оқу орындарының академиялық еркіндігі кеңейтілді: бакалавриатта таңдау компоненті ұлғайды-30%-дан 50%-ға дейін, магистратурада 50% -дан 60% -ға дейін және доктарантурада 70%-дан 80%-ға дейін.

Жұмыс берушілердің көбі жоғары оқу орындары білім берген мамандар сапасына қанағаттанбайды. Білім беру бағдарламалары жұмыс берушілердің күткен нәтижелеріне жауап бермейді және экономика талаптарына сәйкес келмейді.

Университеттің кадрлармен қамтамасыз етуде кері үрдіс орын алды: профессор-оқытушы корпустарының жүйелі даярлауы жоқ, қоса жұмыс атқару кеңінен таралған, сыбайлас жемқорлық жағдайлары бар.

Қазақстандағы жоғары оқу орындарының материалды-техникалық ресурстары жаңартылмайды. кітапхана фондының бекітілген жаңару нормасы бірде-бір ЖОО-да ұсталынбайды, гуманитарлық мамандықтарда да, техникалық мамандықтарда да. Көптеген пәндер бойынша оқулықтар әзірленбейді, ал кейбіреулерінде аз тиражбен басылып шығады. Жоғары оқу орындарының ақпараттық ресурстары біріктірілмеген, кітапхана қоры бытыраңқы сипатқа ие. Барлық материалды-техникалық база бойынша бар нормативтер және жоғары мектептің кадрлармен қамтамасыз етілуі ғылыми және әдістемелік негізделуі қажет.

Ғылымда ұзақ уақыт бойы қарауында болатын өзекті мәселелер бар. Ескірген материалдық-техникалық база және зертхана жабдықтары сапалы ғылыми зерттеулерді жүргізуге мүмкіндік бермейді.

Жобалау институттары мен конструкторлық бюролар санының жеткіліксіздігі өндіру технологияларының трансфертін баяулатады. Ғылымды дамытуға тартылған кадрлардың қартаюы байқалады; жастарды тарту үшін жағдай жасалмайды.

Қазіргі уақытта, жоғары оқу орындары, зерттеу жұмыстарын жүргізуге қарағанда білім функцияларына бағытталған. Университеттер ғылыми-зерттеу іс-шараларға қатысуға мүмкіндіктері грант негізінде ғылыми жобаларды қаржыландыру, жоғары оқу орындарында ғылыми-зерттеу нәтижелерін коммерцияландыруды ғылыми-зерттеу зертханаларын құру кіреді.

Ғылым саласындағы басқару принциптері орталықсыздандырылған және нарыққа бағдарланған болады. Бизнес пен ғылымның өзара ынтымақтастығы дамиды, жаңа технологияларды дамыту тетігін ойлап шығарылған және олардың практикалық қолданылуын қамтамасыз етеді.

Қазақстанда білім беру жүйесінің жұмыс істеуі үшін қажетті құқықтық база жасалған. 2007 жылғы 27 шілдедегі қабылданған «Білім туралы» Қазақстан Республикасының Заңы, осы заманғы идеялар мен принциптеріне негізделген, ол назарға әлемдік білім беру прогрестің үрдістерін қосады.

ҚР Президенті Н.Ә. Назарбаев Халыққа Жолдауында, «Қазақстан жолы - 2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ» Біз «Қазақстан-2050 Стратегиясын» қабылдадық деп атап өтті.

1991 жылы алынған егемендігі Қазақстан Республикасының алдына маңызды міндет қойды: әлемдік қауымдастыққа кіру, демек, ұлттық білім беру жүйесі алдында Халықаралық білім беру кеңістігіне үйлестіру міндеті қойылды. Осыған байланысты, білім беру саласындағы мемлекеттік саясат білім беру саласында заңнамалық базаны реформалау бағытында жүзеге асты, білім берудің басқару және қаржыландыру жүйесі контексте қойылған міндеттер.

Қазіргі жағдайда жаңа ұлттық пайымдау ұсынылады: 2020 жылға Қазақстан бойынша - білімді мемлекет, ақылды экономика және жоғары білікті жұмыс күші. Білім беруді дамыту еліміздің болашақ экономикалық әл-ауқатын сүйенетін тұғырнамасы болуы тиіс.

Білім беру саласындағы Қазақстан Республикасының мемлекеттік саясатын іске асыру үшін ұйымдық негізі 2020 жылға дейінгі білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасы болуы тиіс (бұдан әрі - Бағдарлама), қазақстандық білім беру жалғасы жаңғыртуды қамтамасыз етілуі қажет.

Қазақстандықтардың біліміне тең қол жеткізу, көбінесе құқықтық базасы мен ұлттық білім беру моделіне тәуелді. Білім қазақтарға тең қол негізінен заңды негізде және ұлттық білім беру моделіне байланысты. Бәсекеге қабілетті білім беру жүйесін құру-біздің алдымызға қойылған жаһандық міндет, себебі біз гүлденген, күшті Қазақстан құрудамыз. Сондықтан да 2007 жылы 27 шілдеде Білім туралы» Қазақстан Республикасының жаңа Заңы (04.12.2015 қаласы бойынша түзетулермен) осыған мақсатталған.

Қазіргі уақытта Қазақстан индустриялық-инновациялық даму белсенді фазасына кірді. Ол ғылым саласының қазіргі заманғы экономикалық жағдайларға бейімделуімен сипатталады, ұйымдастырушылықтағы өзгерістерге, кадрлық, инфрақұрылымдық және қаржылық қамтамасыз етудегі ғылымды дамыту, реттелетін тиісті нормативтік-құқықтық базасымен сипатталады.

Ұлттық және әлемдік экономикада болып жатқан интеграциялық процестер, жоғары оқу орындарының бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз етудегі білім беру сапасын басым рөліне әкеледі. Сондықтан, Қазақстанға тек жоғары білікті мамандар талап етілмейді, сонымен қатар қуатты ғылыми-зерттеу, білім беру және ғылыми-өндірістік кешен болып табылатын элиталық университеттер қажет.

Қазақстанда ғылымды дамытудың негізгі бағыттары анықталды. Бұл технологияларды дамытуға бағытталған инвестициялар; ғылымды қолдау үшін жеке секторды ынталандыру; ғылыми қызметтеріне қажет қызметтерді қолдау; іргелі зерттеулер сапасын арттыруды қолдау.

Айта кету керек, Қазақстан едәуір ғылыми-техникалық әлеуеті бар, - ұсынылған ғылыми-зерттеу ұйымдары, әртүрлі меншік нысанына және ведомстволық керек-жарақтарымен қамтамасыз етілген. Ғылымды құрылымдық реформалау шеңберінде жетекші жоғары оқу орындарымен академиялық ғылыми-зерттеу институттарының бірқатар біріктіруі жоспарланып отыр. Президент инновациялық білім беру консорциумдарын құруға тікелей қолдау көрсету жөнінде тапсырма берді.

Университеттің айтуынша инновациялық университеттер мәртебесін ие болады.

Ұлттық мемлекеттік ғылыми және техникалық сараптама орталығы, жобалар мен бағдарламаларды тәуелсіз кәсіби бағалауды қамтамасыз ететн құрылды. Білім және ғылым министрлігінің басқаруымен ғылыми жобалар мен бағдарламаларға сараптамадан өту үрдісін жеңілдетеді. Оның объективтілігін арттыру және ғылыми зерттеулердің сапасын және өзектілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік берудің шешімін ғылыми қауымдастық өзі қабылдайды.

Сонымен қатар, зерттеу жұмыстар мен қызметтерді жүзеге асыру үшін грант арқылы сатып алуға мүмкіншілік берді, мақсатты-бағдарлама «Мемлекеттік сатып алу туралы» заңның нормаларын қолданып мемлекеттік бюджеттен қаржыландыру іске асырылады.

Ғылым саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі принциптері мыналар болып табылады:

1) ұлттық мүдделерін және әлеуметтік-экономикалық дамуы және олардың іске асыру үшін ресурстарды жұмылдыру ұзақ мерзімді мақсаттарына сәйкес ғылыми және технологиялық дамудың басым бағыттарын таңдау және жәрдемдесу;

2) ғылым және технологиялар бойынша мемлекеттік тапсырысты қалыптастыру және орналастыру;

3) ғылыми, технологиялық және инновациялық, кәсіпкерлік және ғылыми-техникалық қызмет саласындағы нарықтық инфрақұрылымның басқа да нысандарын дамыту үшін қажетті экономикалық жағдайлар жасау;

4) Қазақстан Республикасының ұлттық басымдықтарды, және өзге де дереккөздерден ғылыми-зерттеу қаржыландыру насихаттау іске асыруды қамтамасыз ететін деңгейде мемлекеттік бюджеттен қаржыландыратын ғылыми зерттеулер;

5) ғылым, ғылыми-техникалық дамыту, өндіру және білім беру интеграциясы;

6) ғылым облыстарында аса маңызды, ғылыми және техникалық қызметте жоғары білікті кадрларды даярлау;

7) мемлекеттік органдардың өзара іс-қимыл қамтамасыз ету, ғылыми ұйымдар мен ғылыми-техникалық саясатты әзірлеу және іске асыру ғылыми қоғамдастықтың, оның ішінде ғылымды ұйымдастыру мен басқарудың демократиялық нысандарын дамыту;

8) экологиялық қауіпсіздік талаптарын есепке алу;

9) халықаралық ғылыми-технологиялық ынтымақтастықты дамыту;

10) ғылыми-техникалық ақпаратты және ғылыми-техникалық жетістіктерді ілгерілету, тарату бостандығы.

Бұл білім берудің жаңа сапасына, ғылым және инновациялық дамытуға серпінді үшін серпінді болып табылады. Өте маңызды сәт зерттеу университеттерінің санатына енгізу болып табылады. Олар Үкіметі бекіткен арнаулы бағдарламаларды әзiрлеуге және ғылыми-зерттеу және жоғары деңгейдегі шығысын тәжірибеде олардың нәтижелері қолдайды болады. Осы жоғары оқу орындарының үшін міндетті талаптардың бірі ғылым өзі дамуын болады ғана емес, сонымен қатар ғылыми-зерттеу институттарымен тиімді ынтымақтастық - ғылыми-зерттеу институттары мен орталықтар, және зерттеу коммерцияландыру. Өзара іс-қимыл Тағы бір өсу нүктесі - ұлттық зертханалар мен инженерлік бейіндегі ашық зертханалық. Енді олар жаңа деңгейде қолдау табады - негізгі қаржыландыру алады. Ал мұндай зертханалар базасында жұмыс істей жоғары оқу орындарының басшылары, міндеті - тиімді магистранттар мен ғылыми зерттеулер докторанттардың дайындау кезінде пайдаланылған жаңа мазмұнмен олардың жұмысын толтыру. Қазақ халқының болашағы қамтамасыз ету үшін, әлемдегі жетекші позицияларға алып үшін арналған Қазақстанның білім және ғылым жүйесін, әрбір азаматтың лайықты өмір реформалар.

Осы тұрғыда, қазіргі заманауи білім беру жүйесінің рөлі мен маңызы артады, адам капиталы қоғам дамуының критерийі ретінде, қоғамның жаңа өмірдегі сапасының негізін қалыптастырады және маңызды факторы, экономикалық қуаты мен ұлттық қауіпсіздіктің негізі болып табылады.

Қазақстандағы білім беру реформаларының негізгі мақсаты жаңа әлеуметтік-экономикалық ортаға сай білім беру жүйесін бейімдеу болып табылады. Қазақстан Президенті сондай-ақ, әлемнің ең бәсекеге қабілетті елу елдің қатарына қосылу міндетін қойды.

Білім беру жүйесін жетілдіру осы мақсатқа қол жеткізуде маңызды рөл атқарады. Білім беру «Қазақстан-2050» стратегиясының ұзақ мерзімді ең маңызды басымдықтарының бірі болып танылды.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым саласындағы соңғы жылдары елеулі өзгерістер болды: ол 2011-2020 жылдарға арналған білім беруді дамытудың жаңа ұзақ мерзімді мемлекеттік бағдарламасын қабылдады, «Білім туралы» заңының жаңа нұсқасын қабылдады, «Ғылым туралы» жаңа заң бекітілді, отандық ғылым мен оның нәтижелерін іске асыру және одан әрі дамыту үшін кең мүмкіндіктер ашылды.

Қазақстан қазірдің өзінде халықаралық білім кеңістігіне ену үшін көп жұмыс жасады. Ол білім берудің үш сатылы жүйесі (бакалавриат, магистратура, докторантура) және 11 мамыр 2010 жылы Болон декларациясына қол қойылды. 2011 жылы Қазақстанда жоғары оқу орындарының жаңа классификациясы әзірленді және іске асырылды.

Әлемдік тәжірибие негізінде ЖОО-ның алты категория бойынша жаңа талаптарқұрылды: ұлттық зерттеу университеттері, ұлттық жоғары оқу орындары, зерттеу университеттері, академиялар мен институттар. Жоғары оқу орындарының жаңа жіктелуі, сондай-ақ басқару модельдерін енгізу, университеттердің тартымдылығын арттыру үшін, рейтингісін көтеруге ықпал етеді.

Жоғары білім Стратегиялық жоспарының аясында, мемлекеттік 2011-2020 жж. үшін білім беруді дамытудың ұзақ мерзімді мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыра бастады.

1. 
   25 мамыр 2011 жылғы Қазақстанның ел бірлігі доктринасы
   
2. 
   «Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» Қазақстан Республикасының Заңы 16 желтоқсан 1991 жылғы
   
3. 
   «Білім туралы» Қазақстан Республикасының Заңы (11.24.2015 ж. толықтырулар мен түзетулер бойынша)
   
4. 
   Қазақстан Республикасының Конституциясы 30 тамыз 1995 жыл
   
5. 
   «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» халыққа Жолдауы 2007 жыл
   
6. 
   11 қараша 2014 жыл Қазақстан халқына Жолдауы «Нұрлы жол – болашаққа бастар жол»
   
7. 
   «Қазақстанның әлеуметтік жаңғыртылуы: Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамына қарай 20 қадам» 2012 жыл
   
8. 
   Жолдау «Қазақстан жолы-2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ» 2014 жыл
   
9. 
   Ұлт жоспары - Н.Назарбаевтың бес институционалдық реформасын жүзеге асырудың 100 қадамы, 20 мамыр 2015