Білім беру траекторияларының пәндері

А ТҚН, экология және тұрақты 

даму

Осы салада білім мен дағдыларын қалыптастыру. Студенттерді 

адамның мекендеу ортасымымен (ӛндірістік, тұрмыстық, 

қалалық) қауіпсіз ӛзара әрекет негіздерімен, қауіпті және 

тӛтенше қауіпті жағдайларда жағымсыз фаторлардан қорғау 

негіздерімен таныстыру болып табылады, экологиялық танымды 

қалыптастыру, қоғам мен табиғаттың тұрақты даму негіздері 

туралы терең білім алу, қоршаған ортаны қорғау және табиғи 

ресурстарды тиімді пайдаланудың заманауи тәсілдері бойынша 

теориялық және практикалық білімді қалыптастыру. 

Пәнді оқыту міндеттері – экология, қоршаған ортаны қорғау 

және тұрақты дамудың күрделі, әрі ӛткір мәселелерін талдауда 

кешенді нысанды және шығармашылақ ойлау қабілетін 

қалыптастыру, зерделеу және тәжірибелік дағдыларды иемдену 

жаратылыстану ғылымдары жүйесіндегі орнын анықтау. 

Мемлекеттің тіршілік әрекетінің қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі 

ролін білу. Адамдардың қорғау қызметінің эволюциялық дамуы: 

қауіпсіздік техникасы, еңбек қорғау, қоршаған ортаны қорғау, 

азаматтық қорғаныс, тӛтенше жағдайларда қорғау, тіршілік 

әрекетінің қауіпсіздігін, зерделеу және тәжірибелік дағдыларды 

иемдену.

 Кіріспе. «Тіршілік қауіпсіздік негіздері, экология және тұрақты 

даму» пәнінің мақсаты және міндеті. Тіршілік әрекетінің 

қауіпсіздігі саласындағы заңды және құқықтық актілер. 

Қазақстан Республикасындағы азаматтық қорғаныстың (АҚ) 

міндеттері,  құру және жұмыс істеу принциптері. Жеке қорғану 

құралдары. Радиациялық және химиялық қауіптілік. Жаппай 

жою қаруынан қорғау. Техносфероның және техносфералық 

қауіптіліктің қазіргі күйі. Қауіпті және зиянды факторларды 

жіктеу. Адамды және мекендеу ортасын табиғи және техногенді 

текті зиянды және қауіпті факторлардан қорғау. Әртүрлі сипатты 

тӛтенше жағдайларды жіктеу. Тӛтенше жағдайларда экономика 

объектілерінің жұмыс істеу тұрақтылығы. Тӛтенше жағдайларда 

халықты қорғаудың негізгі принциптерімен тәсілдері. Жер 

сілкінісі кезіндегі қауіпсіздікті ұйымдастырудың практикалық 

шаралары. Су тасқыны. Су тасқыны жиі болатын аймақтар. 

Стихиялық апаттарды ӛрттерде ӛндірістік объектілердегі 

апаттарда және жарылыстарда халықты қорғау. Апаттан құтқару 

жұмыстарын ұйымдастыру және жүргізу негіздері. Озон 

қабатының бұзылуы. Қышқылдық жаңбыр. Парниктік эффекті. 

Экология және қазіргі ӛркениет мәселелері. Экология және 

техникалық прогресc. Ғаламдық экологиялық мәселелер. 

Ағзалар және тіршілік ету ортасы. Экологиялық факторлар. 

Хабарлы болуы: адамның жұмыска қабілеттілігін, денсаулығын 

сақтауға кепілділік беретін, оны экстремальды жағдайларда 

әрекет етуге дайындайтын тиімді кәсіптік қызметтің техника 

қауіпсіздігіне және адамның қорғалғандығына қойылатын 

талаптармен үздіксіз бірлігі туралы, табиғат пен  қоғам 

арасындағы негізгі заңдылықтар;

- ептілігі болуы: жағымсыз әсерлер параметрлерін бақлау және 

олардың деңгейлерін бағалау, тіршілік әрекетінің қауіпсіздігін 

арттыру бойнша шараларды жоспарлау және жүзеге асыру,  

қоршаған ортаға ӛндірістің техногенді әсерін бағалай білу;

- дағдыланған болуы: құтқару жұмыстарын жоспарлау және 

қатысу; жеке қорғаныш құралдарын қолдану зардапшегушілерге 

дәрігерге дейін кӛмек кӛрсету, табиғатты қорғау міндеттерін 

шешуге байланысты тақырыптарда логикалық пікірталас 

ұйымдастыру.

Мектептегі биология 

курсы

Б Еңбекті қорғау

Болашақ бакалаврларға қауіпсіз және зиянсыз еңбек жағдайларын 

жасау мен тіршілік қауіпсіздігі туралы  білім беру.

Ӛндірістік жабдықтарды орнату және қызмет кӛрсету кезінде 

қауіпсіздік шаралары сақталуы; тӛтенше жағдайларды болжау және 

сауатты шешім қабылдау, халықтың денсаулығын сақтау  және 

ӛндірістік персоналды шаруашылық объектілерде түрлі орын алған  

аварияларлық зардаптарды, табиғи апаттарды алдын алу, зардаптарын 

жою кезінде қазіргі заманғы құралдарын пайдалану. Халықтың 

денсаулығы мен қауіпсіздігі мәселелерін зерттеуге жүйелі кӛзқарас 

кӛрсету, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау нормаларын қамтитын 

нормативтік құқықтық актілерді қолдануға, сондай-ақ олардың 

сақталуын бақылауды жүзеге асыруға қабілетін дамыту; жұмыс 

орнында және ӛнеркәсіптік процестерде қауіп-қатерді алдын алу және 

тӛмендету бойынша іс-шараларды енгізу.

Курстың негізгі міндеттері, мамандарды дайындаудағы рӛлі. Еңбекті 

қорғауды қамтамасыз етудің теориялық негізі. Ұғымдар мен 

анықтамалар: қауіпті және зиянды ӛндірістік факторлар. Еңбекті 

қорғаудың құқықтық және нормативтік негіздері. Қазақстан 

Республикасының негізгі заңнамалық және нормативтік-техникалық 

актілері. Еңбекті қорғаудың ұйымдастырушылық негізі. Еңбекті қорғау 

және денсаулық сақтау, олардың құрылымы мен функциясы 

саласындағы бақылау және қадағалау органдары. Кәсіпорында еңбекті 

қорғау, жай-күйiн бағалау және талдау әдістері. Еңбек гигиенасы және 

ӛнеркәсіптік санитария. Адам ағзасына және жұмыс аймағының 

ауасындағы шекті рұқсат етілген концентрациялы зиянды заттардың 

әсері. Ӛндірістік жабдықтарды орнату және техникалық қызмет кӛрсету 

кезіндегі қауіпсіздік. Электр қауіпсіздігі негіздері. Ӛрттің пайда болу 

себептері мен жіктелуі. Жарылыс нысандары мен жану шарттары. Ӛрт 

қауіпсіздігі бойынша ӛндірістердің жіктелуі. Ғимараттар мен 

құрылыстардың ӛртке тӛзімділігі.

Еңбекті қорғау, ӛрт қауіпсіздігі, еңбекті және гигиена бойынша негізгі 

нормативтік құқықтық және техникалық реттеу, мемлекеттік қадағалау 

мен еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қоғамдық бақылау жүйесін; 

кәсіпорынның, саланың ерекшелігін қауіпті және зиянды ӛндірістік 

факторлар еңбек қорғауды ұйымдастыру туралы; ӛндірістегі жазатайым 

оқиғаларды тергеу; ӛндірістік мекемелер мен жұмыс орындарын негізгі 

талаптары; қауіпті және зиянды факторлардың әсерінен қорғау әдістері; 

ӛрт қауіпсіздігі және ӛртке қарсы құрал-жабдықтар техникалық іс-

шаралар туралы білу;

 - жеке және ұжымдық қорғану құралдарын пайдалану мүмкіндігі; 

кәсіби қызмет саласында травматикалық және зиянды факторларды 

анықтау және талдау; техногендік сипаттағы тӛтенше жағдайлар және 

табиғи құбылыстар кезінде болжау әзірлемелер мен әсерді бағалау 

принциптері туралы білім қалыптастыру; 

-техникалық жабдықтар мен технологиялық процестердің қауіпсіздігін 

күшейту үшін құралдар мен әдістерін пайдалану мүмкіндігі туралы 

білу.

Мектептегі биология 

курсы, Құқық негіздері, 

Алғашқы әскери дайындық

В Саламатты Қазақстан

Елiмiздiң орнықты әлеуметтiк-демографиялық мақсаты дамуын 

қамтамасыз ету үшiн, денсаулығын жақсарту, гигиеналық шараларды 

сақтау, ӛмір салтын қалыптастыру.

Еліміздің ӛскелең ұрпақтары студенттерге, медициналық білім  

қалыптастыру үшін университет медбикелері тарапынан дәріс  

ӛткізілуін дәстүрге айналдыру. Тұрғындардың денсаулығын сақтау 

мәселесі бойынша мемлекеттік саясат ұстанымдарын таныстыру. 

Саламатты Қазақстан мемлекеттік бағдарламасы аясында еліміздің 

барлық тұрғындарына салауатты ӛмір салтын қалыптастыруға үйрету 

және жалпы денсаулығын сақтауда профилактикалық шараларды 

сақтауды қамтамасыз ету.

Медициналық-демографиялық жағдай және сырқаттанушылық. 

Саламатты ӛмір салты және мінез-құлық факторларына негізделген 

әлеуметтік мәні бар аурулардың деңгейін тӛмендету. Дұрыс тамақтану. 

Мектеп оқушылары мен жасӛспірімдердің денсаулығы. Адам 

денсаулығына қауіпті жаман әдеттер. Тубекулезбен, АИТВ/ЖИТС 

күресу жолдары. Аса қауіпті инфекциялардың (конго-қырым 

геморрагиялық қызбасы (бұдан әрі - КҚГҚ) профилактикасы. 

Жыныстық қатынастан жұғатын аурулар және профилактикасы. Ерте 

жүктілік. Кәмелетке толмағандар арасындағы ерте жүктілік.

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) және тұрғындардың 

денсаулығын сақтау халықаралық ынтымақтастық қорғау жӛніндегі 

басқа да халықаралық ұйымдардың  жұмыс жасау бағыттарын білу; 

- Қазақстан Республикасының аумағында жұмыс істейтін ұлттық 

денсаулық сақтау жүйесін ұйымдастыру бағдарламаларының 

қағидаларын білу;

- қоғамдық денсаулық сақтау кӛрсеткіштері және оларды анықтау 

факторлары,  олардың міндеттері, құрылымы және денсаулық сақтау 

ұйымдарында талдау сипаттамалары; негізгі принциптері, әдістері 

және гигиеналық білім беру және халықты оқыту құралдары;, 

мемлекеттік санитарлық қадағалау қызметі институттарының 

қызметінің құқықтық жұмысын ұйымдастыру мен мазмұны негіздері, 

әсіресе басқару, жоспарлау, қаржыландыру мәселелерін игеру. 

 - практикалық және ғылыми  зерттеу жұмыстарында да статистикалық 

әдістерді  қолдана білу;

-халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығын 

қамтамасыз ету проблемаларын шешу; 

- қоршаған ортаның жағдайына байланысты денсаулық сақтау 

жағдайын бағалау үшін әлеуметтік-гигиеналық мониторинг 

нәтижелерін пайдалану.

Мектептегі биология және 

ӛзін-ӛзі тану курсы

2

3

ЖБП