Білім беру бағдарламасы үшін Шымкент,2020 Дәріс тақырыбы

жүктеу 0,74 Mb.

бет	11/38
Дата	09.04.2023
өлшемі	0,74 Mb.
	#42080
түрі	Білім беру бағдарламасы

1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 ... 38

лекция

Топтау тəсілі.

Көпшілік жағдайда көпмүше мүшелерінің ортақ көбейткіші бола бермейді. Мұндай жағдайда көпмүшенің ортақ көбейткіштері бар қосылғыштарын бірыңғай топтастырады. Осылай топтастыру нəтижесінде ортақ көбейткіш табылады да,оны жақша сыртына шығарады.Сонда кейбір жағдайда жакшаның ішіндегі көпмүшені ортак көбеткіш ретінде жақшаныц сыртына шығарға болады.Жіктеудің мұндай тəсілін топтау тəсілі деп атайды. Топтау тəсілін қолданғанда қосу мен көбейтудің заңдарынасүйенеді.
1) а(в+с)+в+с-а(в+с)+1( в+с)=( в+с) (а+1);
2) а( в-с )-в+с = а( в-с )+ (-в+с )= а (в-с) - 1( в-с) = (в-с )( а-1) Көпмүшенің мүшелерін топтауды түрліше жүргізуге болады
Мысалы,
2аm+2аn-ЗЬm-Зbп көпмүшесініц мүшелерін екі түрлі тəсілмен топтауға болады: 2am+2an-3bm-3bn=(2am+2an)+(-3bm-3bn) =2a(m+n)-3b(m+n)=(m+n)(2a-3b) немесе 2am+2an-3bm-3bn=(2am-3bm)+(2an-3bn)=m(2a-3b)-n(2a-3b)=(2a-3b)(m+n)
Топтау тəсілімен көпмүшені көбейткіштерге жіктеу үшін:

көпмүшенің ортақ көбейткіштері бар мүшелерін ортақ көбейткіштерді жақша сыртына шығарғанда; жақша ішіндегілер ұқсас болатындай топтарға біріктірукерек;
жақшаның ішіндегі ортақ көбейткішті жақшаның сыртына шығару керек. Көпмүшені топтау тəсілімен көбейткіштерге жіктеу дегеніміз- көпмүшені көпмүшеге көбейтуге кері түрлендіру.

Сондықтан нəтиженің дұрыстығын тексеру үшін шыққан көбейтіндіні көпмүшеге түрлендіреді.Мыс: а⁴+2а –а-2= =а³(а+2)- (а+2)=(а+2)(а³-1) жіктелуідұрыс ,өйткені (а+2)(а³-1)=а⁴+2а³-а-2. Біз қарастырған мысалдардағы көпмүшелердің мүшелер саны жұп еді, енді көпмүшенің мүшелер саны тақ болғанда калай топтаймыз?
Мысал: х²+4х+3 көпмүшесін көбеткіштерге жіктеу керек болсын дейік.егер берілген көпмүше келтірілетін көпмүше болса , онда ол бір көпмүшені екінші көпмүшеге көбейтуден алынған жəнеде оның кейбір мүшелері екі көпмүшенің көбейтіндісіндегі ұқсас мүшелерді біріктіруден алынған деп үйғарып,өрнектің кейбір мүшелерін ұқсас қосылғыштарға жіктеп, содан кейін топтау тəсілінколданамыз.

жүктеу 0,74 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 ... 38