36
бірнеше есеге артады. Архитектуралық, эстетикалық немесе басқа да пікірлер
бойынша дабылды сымды жүргізу жұмысы қиындатылған немесе мүлде мүмкін
емес. Бұндай жағдайда радиоарна арқылы мәлімет жіберуі бар автономды
сымсыз датчиктерді пайдалану орынды. Көрсеткіштердің бұл түрі өрт дабыл
берушілердің орнатылған жүйесін құрудың бірінші қадамы болып табылады.
Әдетте олар барлық қол жетерлік жергілікті, сол сияқты өшірілген режимдердің
индикациялық құралдарын қосады, автономды қоректенуі болады, қосымша
сервисті қызметтер қатарына ие болады. Жаңа технологиялар мен біртума
шешімдерді, сырттай қарағанда, жай құрылғыға енгізілгеніне байланысты
басқа көрсеткіштермен салыстырғанда жоғары бағалануы олардың кемшілігі
болып табылады. Дегенмен, сигнализацияны тез жазу қажет жерде оның
кескінінің және бөлме күйінің өшірілген мониторингінің жедел өзгеруі, радио
интерфейсі бар автономды датчиктерді ауыстыратын еш құрал жоқ.
Өрт дабыл берудің көрсеткіштері өртті табу тәсіліне байланысты топтарға
бөлінеді. Өрт кезінде өрт аумағында 3 негізгі процесс жүзеге асады: түтіндеу,
температураның көтерілуі, ауадағы оттегі құрамының азаюы. Олардың
қарапайым конструкциясы бар және сымды желіні қосады. Түтінді анықтай
алатын құрылғылар көптеген сұранысқа ие. Бұл ғимараттағы өрттің басында
температура баяу жоғарылайды және тек ашық жалын кезінде тез
жоғарылайды. Түтіндік көрсеткіштері тұтануға жеткізбей өрттің шығуын
анықтай алады. Бұл қатты өрттің алдын алады және адам өмірлері мен
мүліктерін сақтауға мүмкіндік береді. 1.12 суретте жоғарыда аталған өрт
көрсеткіштеріндегі негізгі элементтері енгізілген түтінденуді анықтайтын құрал
ретінде түтін камерасы пайдаланылатын түтіндік көрсеткіштің жалпы блок-
сұлбасы ұсынылған. Көптеген шетел Ademco, Siemens, Digital Security Control,
Visonic және т.б. серіктестіктері жеке компоненттерінің кең спектрін немесе
аяқталған бақылау мен тұтану диагностикасының радиожүйесін ұсынады.
Түтіндік көрсеткіш болгының негізгі элементі түтіндік көрсеткіштің
интегралды сұлбасы болып табылады. Мен әр түрлі өндірушілердің
микросұлбаларын пайдаланып көрсеткіштерді құрастырудың бірнеше
нұсқаларын қарастырудамын. Соған орай, сұлба құрылысының негізі мен өрт
дабылының жұмысын ұсынамын.
37
1.12 Сурет – Түтіндік көрсеткіштің жалпылама блок-сұлбасы
1.13 Сурет – Радиоарнасы бар өрт дабыл беру жүйесінің блок-сұлбасы
1.13 суретте түтін көрсеткішінен мәлімет жинауға арналған радиоарнасы
пайдаланатын өрт дабыл беру жүйесінің блок-сұлбасы көрсетілген. Жүйе
радиотаратқыш модуль мен жұмыс режимінің жергілікті аудиовизуалды
индикациясы бар автономды сымсыз датчиктерді пайдаланумен құрылған.
Радиоарна арқылы мәліметтерді тек түтіндік көрсеткіштерінен қабылдау және
бақылау модульдеріне жіберу жүзеге асады. Бұл көрсеткіштердің энергия
тұтынуын айтарлықтай қысқартуға мүмкін берді. Нәтижесінде,жүйенің сенімді
жұмысының болмашы ұтылысында көрсеткіштің қоректенуіне бір батареяның
өзі жеткілікті (екіжақты айырбасы бар жүйелермен салыстырғанда) болды.
Энергия тұтынуды қысқарту үшін сұлбатехникалық тәсіл мен түтіндік
38
көрсеткішіне кіретін микроконтроллердің арнайы жұмыс алгоритмі
пайдаланылған. Әрбір түтіндік көрсеткішіне жүйеде жеке нөмер берілген. Олар
өндірісте ақпаратты МК-ның жадына енгізу немесе қабылдау модульдерінің
аппараттық құралдарын пайдаланатын жүйелерді жазу барысында беріледі.
Жүйенің әрбір қабылдау кезіндегі бақылаушы модулінде нөмерімен қоса
көрсеткіш жадына енгізетін идентификатор болады. Бұл өрт сигнализациясына
бекітілген көрсеткіш немесе жауапкершілік аймақ көрсеткіштер тобы
мекенжайлық жүйесін құру қажет. Нәтижесінде, әрқайсысы белгілі көлемде
түтін датчигі мен бір қабылдау кезіндегі бақылаушы модулі бар жүздіктер
түзіледі.Қабылдаушы модульдер өз кезегінде кез келген сымды интерфейс
арқылы ғимараттың өрт қорғауының бірегей жүйесімен біріктірілуі мүмкін.
Бұл жүйе кедергі мен бірнеше өрт дабыл беру параллель жұмыс
барысында 255-ке дейін түтіндік көрсеткіштерін жүздік шегінде қамти алады.
Радиокедергілер мен басқа радиодабылдардың интерференциясы жоқ жағдайда
түтіндік көрсеткіштері 1024-ке дейін ұлғаюы мүмкін. Көрсеткіштен
қабылдағыш модульге дейінгі тарату қашықтығы ғимарат ішінде 30 мертден, ал
ашық алаңда 300 метрден көп қашықтықты құрайды. Радио интерфейс арқылы
мәлімет тарату бөгелуге төзімді мәліметті кодтау және қабылдау модуль
жағындағы қателерді түзету арқылы сенімділік қамтамасыз етіледі. Түтін
датчигінің жұмыс уақыты стандартты 9-вольтты сыйымдылығы 400
милиамперлі батарея қоректенген жағдайда 1 жылдан кем болмайды.
Түтіндік көрсеткіші блогының негізгі элементі түтіндік көрсеткішінің
интегралды сұлбасы болып табылады. Мен әр түрлі өндірушілердің
микросұлбаларын пайдаланып көрсеткіштерді құрастырудың бірнеше
нұсқаларын қарастырудамын. Соған орай, сұлба құрылысының принципі мен
өрт дабыл беру жұмысын ұсынамын.
1.14 суретте радио интерфейсі бар түтіндік көрсеткішінің блок-сұлбасы
көрсетілген. Түтіндік көрсеткіш блогының негізгі элементі Motorola
компаниясының MC145010/12 түтіндік көрсеткішінің интегралды сұлбасы
болып отыр [3].
