ТЕРМИНДЕРДІҢ ТҮСІНІГІ (ГЛОССАРИЙ)

- Сот тәртібінде мойындау: жерге және меншікке құқық ресми түрде белгіленетін процесс.

- Бағалау: меншіктің нарық құнын анықтау.

- Салық салу: меншіктің салыстырмалы нарық құны негізінде алынатын салық мөлшерін анықтау.

- Құқықты табыстау: бір тұлғадан басқаға меншікке беру. Мысалы, жалға алу немесе кепілдік туралы куәлік негізінде.

- Жер кадастры: жер учаскелері туралы ақпарат және тіркеужүйесі.

- Заң кадастры: жер учаскесі иесінің және пайдаланушыныңқұқығын заңды түрде тіркеу.

- Салық кадастры: жер учаскесінің бағасын көрсетіп, тіркеу.

-Жер пайдалану кадастры: пайдаланатын жертіркеу.

- Көп нысаналы кадастр: жер учаскелерінің әр түрлісипаттамаларын тіркеу.

- Кепілдікке беру: меншік құқығы. Мысалы, қарызды өтеумақсатымен пайдалану.

- Азаматтық құқық: азаматтар құқығына қатыстымемлекетпен белгіленген құқықтық нормаларқұқығы /Рим құқығы/.

- Кондаминиум: меншікті бірлесіп иелену, әсіресе көппәтерлі үйлерде.

- Контракт: жүзеге асырылуы заңмен қамтамасыз етілетінкелісім.

- Кәдімгі құқық: ұзақ қолдану негізінде белгіленген, жазылмаған құқық нормалары.

- Меншікті табыстау: бір меншік иесінен басқасына жергеменшік құқығын беру әдісі /толық меншік, ипотекалықкепіл, бақылау, жалға беру және т.б./.

- Мәліметтер базасы: мәліметтердің тәртіптелген, кешенді қатары.

- Мәліметтер базасын басқару жүйесі /МББЖ/: мәліметтербазасын басқару үшін бағдарламалар қатары.

- Цифрлік карталарды жасау: есептеуіш техниканы қолданып, карталарды құрастыру.

- Сервитут: басқаның /сервитутпен ауыртпалықтанған мүлік құқығынан басымдылығы бар жер иеленушінің басым учаске/ құқығы; біреудің мүлігін пайдалану шектеулі құкығы.

- Меншік: құқық тұрғысынан жылжымайтын мүліккеменшік құқығы.

- Салықтанатын құн: салық салу мақсатында пайдаланатынжылжымайтын мүліктің құны.

- Фригольд: жерді иелену шегінде иесіне мүмкіндігінше ең көпқұқықтар берілгендегі, жалға алынған жер меншігіненайырылатын, толық жер меншігі.

- Геодезиялық тор: жер бетінде жайлары дәл аныкталғанпунктердің кеңістік жүйесі.

- Геоақпараттық жүйе: кеңістік сипаттамаларынпайдаланып, жер туралы мәліметтерді жинау, сақтау,тексеру, қорыту және беру жүйесі.

- Ипотека: меншік қарыз алушы тұлға иелігінде қалатын қаржылай несие алу мақсатында мүлікті кепілдікке беру.

- Жер: жер беті үстіндегі ауа, материалдар және топырақпенбайланысты барлық объектілер.

- Жер учаскесі: меншіктің гомогендік құқығы тарайтынжәне бірыңғай меншік болып келетін жер учаскесі.

- Жер реформасы: жерді пайдалану, иелену сапасындағыөзгерістермен байланысты әр түрлі процестер.

- Жер кадастры: құқық титулын табыстау туралықұжаттарды тіркеу үшін пайдаланатын публикалықкадастр.

- Жер ресурстарын тиімді пайдалану: жерді экологиялық және экономикалық тұрғыда ресурс ретінде пайдаланумен байланысты әрекет.

- Жерді иелену: жерге құқықты жүзеге асыру формасы.

- Жерді табыстау: жерге меншік құқығын беру.

- Жер учаскелерін тіркеу: құқықтық титулды табыстау бойынша құжатты тіркеу формасында немесе жергеменшіктік құқықты тіркеу жолымен жерге құқықтарды тіркеу процесі.

- Жер құны: әр түрлі әдістермен анықталатын меншіктіңқұны.

- Жалға алу құқықтарында иелену: келісілген сомаға жәнебелгіленген уақыт кезеңіне айырбас ретінде жер иесі жериелену құқығын жалға алушыға беру келісіммен жалға алунегізінде жерді иелену.

- Нарық құны: бәсеке және ашық нарық жағдайларындаақшамен көрсетілетін жылжымайтын мүліктің еңықтималды сату бағасы.

- Шекаралар /описание/: бөлуші сызықтар /межа/бағыттары және ұзындақтары, жанама учаскелер аттарының көмегімен жер учаскесін бейнелеу.

- Бұрынғылық: бұрынғылық күшінде құқыққа ие болу.

- Құқықты жеке табыстау: жерге құқықтыпубликалық тіркеусіз беру.

- Жылжымайтын мүлік: жер және жермен байланыстыобъектілер, үйлерді, пәтерлерді және басқа объектілерді қоса.

- Жалға беру құны: жер учаскесін пайдаланғаны үшін жалғаберу төлемінің сомасы негізінде анықталатын бағасы.

- Иелену: жерге меншік құқығын жүзеге асыру;

- Растр: автоматты сканерлеу арқылы құрастырылған солнемесе басқа ауданды қамтушы регулярлы матрица.

- Мемлекеттік жер кадастры – мемлекеттің орнатқан жерлерді есепке алу, тіркеу және бағалау жүйесі мен тәртібі.

- Жерлердің мемлекеттік есебі – жерлердің барлығың, сипаттамасын, олардың санаттар, пайдаланушылар, иеленушілер бойынша бөлінуымемлекеттік есепке алынады.

- Жер қатынастары – жерді өндіріс құрал ретінде басқару, емдену, пайдалану қатынастары.

- Жерге орналастыру – жерлерді өндірістік құрал ретінде орналастыру жұмыстар жүйесі.