Балашт ҥ с І п қ алие в б а л а л а р а у р у л а р ы о қ у л ы қ Ақтӛбе 1 4

113 
Ауыз қуысы
. Жаңа туылған жҽне емшек жасындағы балалардың ауыз қуысы 
кішкене болып келеді. Тіс ҿсінділері жҽне қатты таңдайдың кҥмбезі шамалы дамыған. 
Баланың тілі ауыз қуысының кҿлемінен ҥлкен болып келеді де, оның қуысын толық алып 
тҧрады. Шайнау еттері жҽне ерін бҧлшық еттері жақсы дамыған. Қызыл иекте қатты 
болып келетін жҽне жақсы бҿлектенген майлы жастықшалар бар. Ол Биша тҿмпешіктері 
деп аталады. Бҧл тҿмпешіктер қызыл иектің иілгіштігін қамтамасыз етіп, соруға жақсы 
жағдай жасайды. 
Эпителиальды жамылғысы айқын қызыл, нҽзік, қан тамырларымен бай, бірақ 
қҧрғақтау болып келеді. Жаңа туылған балаларда қатты таңдайдың ортаңғы сызығының 
бойында сарғыш ақ нҥктелер байқалады. Олар алғашқы апталар ішінде жойылып кетеді. 
Жақтың бойында қатты ҧзынша томпақтар орналасқан, кілегей қабаты кішкене жастықша 
сияқты қыртыстанған, тҿменгі жағы кейінірек орналасқан. 
Бҧл ерекшеліктердің барлығының баланың емуге (соруға) икемдеуде атқарар маңызы 
ҥлкен. 
Қысқа, жалпақ жҽне қалың тіл лимфа фолликуларымен бай, бҥртіктерінің барлық 
тҥрлері де дамыған. Бҥртіктерінің саны бір жыл бойына арта тҥседі. Мерзімінде туған дені 
сау баланың ему рефлексі жақсы дамыған болып келеді.
Ӛңеш.
Жасқа дейінгі баланың ҿңешінің сағасы жҧмсақ. Таңдайдың тҿменгі артқы 
жиегінен жоғары орналасқан жҽне ауыз қуысымен жалғасып тҧрады. Сондықтан, жас сҽби 
бір мезгілде тыныс алып жҽне тамағын сорып жҧта алады. Бҧны ҥлкен адамдар істей 
алмайды. 
Бала дҥниеге келген мезгілде, оның ҿңеші негізінен қалыптасып біткен, оның 
ҧзындығы орташа 10 см, 15 жасқа келгенде ол екі есе ҥлкейеді (19 см), яғни кішкене 
сҽбилердің ҿңеші біршама қысқа болып келеді.
 
Жаңа туған баланың ҿңеші жҧқа болады. 
Одан ҽрі кілегей қабатының эпителиясы тез қалындай бастайды. Етті қабығы бҧл кезде 
нашар дамыған, кілегей асты қабаты, керісінше, ҿте жақсы дамып, қан тамырлары мен 
лимфоидты элементтерге бай болады. Ҿңештің басқа жан жағындағы мҥшелерге жанаса 
орналасуына байланысты, оның ҧзын бойында бірнеше тарылулар пайда болады. 
Неғҧрлым кҿлемдірек таралуы, оның кҿк ет арқылы ҿткен жерінде. Ал, кішірек тарылуы 
кеңірдек (трахея) бифуркациясының деңгейінде, яғни сол жақ бронхтың ҿңешпен 
қиылысқан жерінде жҽне сол жақ жҥрекшенің артқы қабырғасымен ҿңештің жанасқан 
жерінде болады. 

жүктеу 10,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: