Балашт ҥ с І п қ алие в б а л а л а р а у р у л а р ы о қ у л ы қ Ақтӛбе 1 4

жүктеу 10,77 Mb.

Pdf просмотр

бет	672/772
Дата	19.01.2023
өлшемі	10,77 Mb.
	#40966

1 ... 668 669 670 671 672 673 674 675 ... 772

tusipkaliev pediatria

Инкубациялық мерзім.
Жҧқтыру кезеңінен СПИД-тің алғашқы кҿріністері білін-
генше бірнеше айдан 5 жылға дейін немесе одан да кҿп уақыт ҿтеді. ВИЧ-инфекциялы
аналардан туылған балалар кҿбінесе алғашкы екі жылда ауырады, бірақ кейбіреулерінде
ҿте кеш кҿрінуі (II жасқа дейін) мҥмкін. Орташа инкубациялық мерзім трансплацентарлық
жҧқтыруда 3 жыл, трансфузиялық, инфекциялық тҥрлерінде – 3,5 жыл.
Сероконверсиясы
(жҧқтырудан бастап ВИЧ инфекцияға сай қанда антиденелер пайда
болғанша), ҽдетте, 6-12 айдан соң анықталады. Перинатальдық жҧғуда «антиденелер
кҿрінбеу уақыты» бҧдан кҿбірек – тіпті 1,5-2 жылға дейін болуы ықтимал. Ҽсіресе, бҧл
жағдай кҧрсақішілік ВИЧ-ке ғана емес, қызамық, цитомегалия, токсоплазма жҽне т.б.
қоздырғыштарын жҧқтыруға қатысты.
Сыртқы ортаға тҿзімділігі бойынша ВИЧ В гепатиті вирусына ҧқсас: 57
о
30 минут,
70-80
о
– 10 минут, 100
о
– 2 минуттан соң ҿледі. Вирус шамамен 20 % спирт, эфир, ацетон,
натрий гипохлоридінің 0,2%; глютерилальгидтің 1% ерітіндісі ҽсерінен 10 минуттан соң
белсенділігін жояды, дегенмен кҥн сҽулесінің ультракҥлгін тҥсі мен ионизациялаушы
радиацияға салыстырмалы тҿзімділігі жоғары.
Патогенезі.
ВИЧ инфекциялық қҧбылыс басында селективті тҥрлі бҧзылысқа Т-
тимоциттері, хелперлер (Т, СД, ОКТ, Lеиsа), кейбір макрофаг пен моноциттер ҧшырайды
(макрофаг алдындағылар) – бойында СД рецепторлары кҿп болғандықтан ВИЧ беткей
белогі – гликопротеин осыларға «қонады». 3 фермент кҿмегімен (негізгісі теріс
транскриптаза/ревертаза) клеткаға енген соң; алдымен I молекула ДНК тҥзіледі (геномның
вирустық РНК кҿшірмесі), соңынан екінші, ҽрі қарай қосорамды ДНК инфекцияға
ҧшыраған клеткалық хромосомалық ДНК-ына қыстырылады. Бҧл вирустық ДНК,
провирус деп аталады. Жаңа вириондар ҿндірісі спорадикалық тҥрде, онда да тек
инфекцияға ҧшыраған клеткалардың кейбірінде жҥреді. Бҧл қҧбылысты жігерлендіретін
жағдай (-лар) ҽзірше белгісіз. Дегенмен, вирустың орасан тҥрдегі репликациясын
арандатушы жайларға біріншілік жҽне екіншілік иммундық тапшылықтар, оның ішінде
тҥқымқуалаушылық комплемент тапшылығы, вирустық инфекциялар (мысалы герпес
вирусының 6-шы типі, везикулярлық стоматит вирусы) жататыны дҽлелденді. СД
4
беткей

624
рецепторларының аз мҿлшерде организм клеткаларының кҿбінде болатынын ескерсек, (В-
лимфоциттер алдынғыларда, сҥйек майы клеткалары, ми глиясының клеткалары, тері,
Лангерганс клеткалары т.б.), вирустар қанда мол болса, тҥрлі ағзалардың бҧзылысы
ықтимал. Клеткалардың СД
4
санының ҥдемелі тҥрде азаюына байланысты СД
4
мен СД
8
(супрессорлар, цитотоксикалық лимфоциттер) арасындағы қалыпты арақатынас ҿзгереді
(қалыпта 1,5-2,0), 1-ден кем болады. Лимфоциттер мен макрофагтарға улы ҽсер ВИЧ-тің
тҥрлі бҿлшектеріне (компоненттеріне) қатысты; ВИЧ-инфекция салдарынан иммунитет
тҥгел (интегральды тҥрде), яғни оның барлық тҥрлі буындарының организмге генетика-
лык бҿгде информациямен материалға қарсы ҽсері бҧзылып, иммундық тапшылық ҿрбиді;
соңғының кҿрінісі – адамға ҽдепкі комменсалдардың қаупі ҥдейді, яғни кҥнделікті оның
тҿнірегін қоршайтын микроб, саңырауқҧлақтар (
Саndida аlbісаns, рnеumocysta сагіпі
жҽне
т.б.), вирустар (ең алдымен цитомегаловирус пен герпестің басқа вирустары), бактериялар
(стрепто-, стафилококктер жҽне т.б.). Бҧларды
оппортунистік
инфекциялар дейді (лат.
орроrtunis – ыңғайлы, пайдалы). Бҧдан басқа, арнайы емес жҽне тиімсіз поликлональдық
гипергаммаглобулинемия ҿрбиді, аутоантиденелер ҿндірісі белсенді жҧмыс істейді (тек
вирустан ҿзгеріс кҿрген клеткаларға ғана қарсы емес). Инфекцияға ҧшыраған клетка
тағдыры тҥрліше болуы ықтимал: егер онда вирус репликациясы аса жоғары болса,
жалғыз немесе басқа клеткалармен қосыла ҿлуі мҥмкін; қатерлі ісікке де ауысуы ықтимал,
кейде поливирустың белсенділігінің кҿтерілуі ай-жылдарға (10 жылға дейін) созылуы
байқалады. СПИД ерекшеліктері кҿбіне оған айыпты вирустың қҧбылмалы «тҽртібіне»
байланысты, осының арқасында қожайын-клеткадағы жағдайларға сай вирус ҿрбуі
тҥрліше жҥруі мҥмкін; геном вирусының 20 %-ы қҧрылымдық ҿзгерістерге ҧшырайды.
Ауру барысында науқас вирустың тҥрлі қасиеттерінің қҧбылмалылығы, олардың
мутациялары ВИЧ-ке қарсы тҧрақты вакцина алу жҧмысын қиындатып отыр.

жүктеу 10,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 668 669 670 671 672 673 674 675 ... 772