Балашт ҥ с І п қ алие в б а л а л а р а у р у л а р ы о қ у л ы қ Ақтӛбе 1 4

123 
Осы жерде екінші нҥкте белгіленеді. 1-2 нҥктенің арасы 
(75-сурет) 
бірінші мҿлшер, 
яғни бауырдың оң бҿлігінің мҿлшері. Қалыпты жағдайда 9 см. Ҥшінші нҥкте ортанғы 
сызық бойына семсер тҽрізді ҿсіндінің негізіне қойылады. Содан кейін кіндіктен бастап, 
ортаңғы сызық бойынша тҧйық дыбыс пайда болғанша перкуссия жасайды. 
Осы жерге тҿртінше нҥкте қойылады. 3 жҽне 4 нҥктелер арасы бауырдың ортаңғы 
бҿлігінің мҿлшерін сипаттайды. Бҧл екінші мҿлшер қалыпты жағдайда 8 см болады.
Ҥшінші нҥктеден бастап сол қабырға доғасы бойынша тимпаникалық дыбыс пайда 
болғанша, перкуссия жасалады. Бҧл 3 жҽне 5 нҥкте аралағы ҥшінші мҿлшер, бауырдың
сол бҿлігінің ҧзындығын кҿрсетеді (7см). 
Ҽдетте, Курлов тҽсілі бойынша бауырдың мҿлшерін анықтау тек қана ересек 
балаларда (5-7 жастан ҥлкен) мҥмкін болғандықтан, орта бҧғана сызығы, тҿс маңындағы 
жҽне орта сызығы бойынша жоғарғы жҽне тҿмен шектерінің ара қашықтығын анықтау 
маңызды болып келеді. 
Бҧнда бауырдың жоғарғы шегі оң жақ ҿкпесінің тҿменгі шегіне сҽйкес келеді. Ал, 
бауырдың тҿменгі шегі жоғарғы кҿрсетілген сызықтар бойымен тҿменнен жоғары қарай 
анықталады. Бҧл тҽсіл бауыр мҿлшерінің ҽртҥрлі ауруларында тез ҿзгеріп тҧруын ҧқыпты 
қадағалауға ҿз ҽсерін тигізеді. 
Іш қуысындағы бос сҧйықтықты анықтау флюктуация ҽдісімен жҥргізіледі. Ол ҥшін 
сол қолының алақанын іштің бҥйір жағынан тығыздап қойып, екінші жағынан оң 
қолының саусақтарымен қысқа жеңіл соққылар береді. Соққының ҽсерінен пайда болған 
сҧйықтық толқындары сол қолға тиіп, соққы тҥрінде қабылданады. Бҧндай кҿрініс іштің 
қабырғасының немесе ішек ішіндегі сҧйықтықтың қозғалуына байланысты болуы мҥмкін. 
Оны айыру ҥшін келесі бір адамның (кҿмекші адамның) қолын қырынан іштің ортасына 
қойып, іштің қабырғасының тоқтатып, сҧйықтықтың толқынының ғана ҿтуіне мҥмкіндік 
жасайды. 
Гепатит, цирроз, бауыр эхинококкі, амилоидоз, гепатоз жҽне жҥректің оң жақ қарын-
шасының жарамсыздығы, басқа да кҿптеген балалардың арасында жиі кездесетін жҧқпалы 
аурулар бауырдың ҥлкеюіне себеп болады. Бауырдың жедел дистрофиясында, вирусты 
гепатитте бауыр кішірейіп кетеді. Циррозда бауыр шеті тығыз, ҥсті бҧдыр болады. 
Лейкозда, лимфогранулематозда, ауытқулы фиброхолангиокистозда бауыр тығыз болады. 
Жҥрек жарамсыздығында, гепатитте, холангитте, холесцистохолангитте бауырдың ҥсті 
тегіс, консистенциясы жҧмсақ, шеткі дҿңгеленіп келеді де, пальпациялағанда қатты 
ауырады. 
Сарғаю – тері мен кілегей қабықтарының тҥсінің сарғаюы. 
Сарғаюдың 3 тҥрі болады: паренхиматоздық, механикалық, гемолитикалық. 
Паренхиматоздық сарғаю.
Бауыр клеткалары зақымдалғанда, яғни вирусты 
токсикалық гепатит, бауыр циррозы, сепсис ауруларында пайда болады. Баланың терісі, 
кілегей қабықтары сарғайып, лимон тҽрізді немесе қызғылт тҥсті болады. Нҽжісі ағарып, 
зҽрі қара-қоңыр тҥстенеді. Паренхиматозды сарғаюда, қанда байланыспаған билирубиннің 
есебінен, жалпы билирубин кҿбейеді. Зҽрдегі уробилиннің мҿлшері кҿбейіп, нҽжістегі 
стеркобилин азаяды. 
Механикалық сарғаю
— ҿт жолдары ісікпен немесе ҥлкейген лимфа тҥйіндерімен 
басылып қалғанда, ҿт жолдарының атрезиясында ҿт жолдарында ҧсақ тастар қалғанда, ҿт 
қабы қабынғанда байқалады. Қанда байланысқан билирубин кҿбейеді. Несепте 
байланысқан билирубин пайда болады да, уробилин болмайды, нҽжісте стеркобилин 
болмайды, не ҿте аз болады. 
Гемолитикалық сарғаюдың себептері
. Гемолитикалық анемия, іштен туа біткен 
гемолитикалық ауру, гемолизге ҽкеліп соқтыратын улармен улану. Қанда бос фракциясы 
кҿбейген гипербилирубинемия байқалады да, несепте уробилин мҿлшері кҿбейеді. 
Нҽжісте стеркобилин кҿп болғандықтан, оның тҥсі қара қоңырланады жҽне 
гепатоспленомегалия пайда болады. 

124 

жүктеу 10,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: