Балашт ҥ с І п қ алие в б а л а л а р а у р у л а р ы о қ у л ы қ Ақтӛбе 1 4

515 
анизацитоз, пойкилоцитоз, нейтрофилдердің гиперсегментациясы байқалады. Торлы сҥйек 
майында тҽн болып келеді: барлық гемопоэтикалық жасушалардың барлығының 
мҿлшерлері ҧлғайып, эритроидты гиперплазия байқалады, эритроидты ізашарлардың ерте 
аномалияқ гемоглобинизациясы, ядролы-цитоплазматикалық диссоциация, 
Ядролық хромотиндердің бекітілмеген бҿлінулері бар жҽне нҽзік қҧрамды болып 
келеді. МА-да торлы сҥйек майы ішінде эритроидты жасушалардың ҥдемелі деструкция-
сы, шеткі эритроциттердің жедел ҿлуі жҽне осының салдарынан тиімсіз эритропоэз 
байқалады. Тиімсіз эритропоэз ҽсерінен қанда лактатдегидрогеназаның жҽне мурамидаза-
ның активтілігі арытады. Жетілу мҥкістігі эртитроидтарда ғана байқалып қана қоймайды, 
сонымен қатар милоидных тез пролиферизацияланатын жасушаларды қамтиды. 
Эпителиальды аномалиялық жасушалар буккальды, цервикальды, вагинальды, назальды, 
асқазан эпителияларында анықталады. Науқастың бҥрлерінің тегістелуімен тілі тегіс, 
қызыл болып келеді.
МА-ның негізгі себептері болып біріншілік және екіншілік Вс (фолаттар) және В
12 
(цианокобаламин) жетіспеушілігі есептеледі.
Фоль жетіспеушілік анемиясы (ФЖА)
– ерте жастағы, ҽсіресе шала туылған 
балаларда байқалады. Мерзімінде туылған, тиімді табиғи тамақтанатын балаларға фоль 
қышқылы жеткілікті болады. Фоль қышқылы, ҽсіресе кҿктерде (кҿк-ҿністер, нан, 
жҧмыртқа сары ы, сҥзбе, школад) кҿп. Кҽсіпорындарынды дайындалған бейімделген 
қоспаларға фоль қышқылы қосылған. ФЖА ешкі сҥтін ішетін балаларда дамиды. 
ФЖА себептері болуы мүмкін:
фолаттардың адсорбциясы жҽне алмасуының 
(сирек) туа біткен бҧзылысы, пайда болған мальабсорбциялар (целиакия, кваиоркор, 
экссудативті энтеропатия жҽне басқалар), қҧрысуға қарсы медикаментозды ем; кейбір 
дҽрілермен емделу фонында (метотрексат жҽне антиметаболиттер; сульфаниламидтер мен 
триметоприм, яғни бисептол жҽне басқалар; нитрофурандар, хлоридин; туберкулезге 
қарсы қолданылатын дҽрілер) гемолитикалық анемияларда, эксфолитаивті ауруларда; ҧзақ 
байқалатын инфекцияларда, сонымен қатар ерекше вегетариандық емдҽмде байқалады.
Торлы сҥйек майында жҽне шеткі қанда мегалобластық ҿзгерістер 3-3,5 айдан кейін пайда 
болады, зҽрмен формиминоглутамин қышқылының бҿлінуі (бҧл белгі МА-да фолаттың 
жетіспеушілігі мен В
12
дҽрумен жетіспеушілігін жыратуға мҥмкіндік береді) арытады. 
Клиникалық кӛрінісі.
Тез салмақ қосатын шала туылған балаларда 3-6 айға дейін 
қосымша фоль қышқылы берілмесе мегалобласты анемия байқалады: ҽлсіздік, анорексия, 
глоссит, диатрея, қан кетуге бейімділіктің артуы, бактериальды инфекциялар. Неврология-
лық бҧзылыстыр (В
12
дҽрумені жетіспейтін анемиядан айырмашылығы) байқалмайды.
Емі.
Фоль қышқылын тҽулігіне 2-5 мг-нан ішкізеді. Тиімділігі 3 кҥннен кейін 
байқала бастайды. Емдеу ҧзақтығы 3 аптадан кем емес. МА байқалатын науқаста тиімділік 
байқалмаса 3 туралы кҥмҽн туады. Сорылу ауытқуларында фоль қышқылын 
парентеральды тағайындайды.
Алдын алу.
Ҿте шала туылған балаларға 2 айдан бастап, тҧрақты қҧрысуға немесе 
туберкулезге қарсы дҽрілер, сульфаниламидты дҽрілер қабылдайтын, квашиоркар, 
целиакиямен жҽне мальабсорбцияның басқа тҥрімен ауыратын балаларға кҥнде 0,2-0,5 мг 
фоль қышқылын беру керек. 

жүктеу 10,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: