ҚЫСҚАРТЫЛҒ АН СӚЗДЕ Р ТІЗІ МІ
ААҾ – ашық артериялық ҿзек
Аг – артериялық гипотензия
АГ – артериялық гипертония
АД – антидене
АҚҚ – артериялық қан қысымы
АНА – антинуклеарлы антидене
АСТ – аорта сағасының тарылуы
АСТ – аорта сағасының тарылуы
АХЖ – аурулардың халықаралық жіктелісі
АШ – анафилактикалық шок
АФП – α-фетопротеин
БА – бронхиальды астма
ББ – байланыспаған билирубин
БДА – Блекфон-Даймонд анемиясы
БЖДБ – билиарлы жолдың дисфункциялық бҧзылыстары
БЖК – бейарнамалы жаралы колит
БШАИЖ – балалық шақ ауруларын интеграциялап жҥргізу (ИВБДВ)
БКЖ – белоктік калориялық жетіспеушілік
БТК – белоктік тамақтану кҿрсеткіші
БЭ – билирубиндік энцефалопатия
ВКД – вегето-қантамырлық дистония
ВУР – везикулоуртреальды рефлюкс
ГК – глюкокортикоидтар
ГпК – Гликопротеиндер кешені
ГН – гломерулонефрит
ГНС – Генуинді нефротикалық синдром
ГИЭ – гипоксиялық- ишемиялық энцефалопатия
ГрА – геморрагиялқ ауру
ГЭРА – гастроэзофагальды рефлюксты ауру
ДДҦ – Дҥниежҥзілік денсаулықсақтау ҧйымы
ДМ – дерматомиозит
ДОКС – дезоксикортикостерон
ДСИ – дене салмағы индексі
ДСМ – Денсаулық сақтау министрлігі
ДТАА – дҽнекер тіндердің аралас аурулары
ЕДТ – еңбетік дене шынықтыру
ЖАБ – жиі ауыратын блалар
ЖРА – жедел респираторлы аурулар
ЖРВИ – жедел респираторлы вирусты инфекция
ЖРИ – жедел респираторлы инфекция
ЖҚА – жалпы қан анализі
ЖКР – жҥйелі қабыну реакциясы
ЖАПМ – жҥрекшеаралық перденің мҥкістігі
ЖГН – жедел гломерулонефрит
ЖҚЖ – жҥйелі қызыл жегі
ЖСД – жҥйелі склеродермия
ЖТН – жаңа туған нҽресте
ЖАПМ – жҥрекше аралық перденің мҥкістігі
ЖП – жедел панкреатит
ИФА – иммуноферменттік анализ
ИТП – идиопатиялық тромбоцитопения
ИКС – ингаляциялық кортикостероидты гормондар
ИК – иммундық кешен
ИН – интерстициальды нефрит
ИЛ – интерлейкин
ИТП – идиопатиялық тромбоцитопения
ИТС – иммундық тапшылық синдромы
ҚАПМ – қарынша аралық перденің мҥкістігі
ҚҚ – қан қысымы
ҚІИ – қҧрсақ ішлік инфекция
КҾС – кенеттен ҿлу синдромы
ЛГ – Лютендеуші гормон
ЛгД – лимфатикалық гипопластикалық диатез
ЛГМ – лимфогрануломатоз
ЛЖ – лактаза жетіспеушілігі
ЛТГ – лютеотропты гормон
НаД – нервтік артриттік диатез
НГА – нҽрестелер гемолитикалық ауруы
НҚД – нейроциркуляторлы дистония
НГрА – нҽрестелер геморрагиялық ауруы
НЗҚ – нейрогенді зҽр қабы
НЦД – нейроциркуляторлы дистония
МА – мегалобластикалық анемия
МДБМ – мектепке дейінгі балалар мекемелері
МЖОО – медициналық жоғары оқу орындары
МПС – мукополисахаридоздар
НС – нефротикалық синдром
МСГ – меланоцитстимулдеуші гормон КБР-комплемент байланыстыру синдромы
ОЖА – ойық жара ауруы
ОЖЖ – орталық жҥйке жҥйесі
ОНЖ – орталық нерв жҥйесі
ҾАЖТ – ҿкпе артерияларының жекеленген тарылуы
ҾШЖД – ҿт шығару жолдарының дискинезиясы
ПГАА – пайда болған гипо- жҽне апластикалық анемиялар
ПН – пиелонефрит
ПТР – полимеразды тізбекті реакция
РА – ревматоидты артрит
РОБ – рецидивтік обструктивтік бронхит
РФ – ревматодиты фактор
СаББ – кальций байланыстырушы белок
СБ – созылмалы бронхит
СББ – сау бала бҿлмесі
СБЖ – созылмалы бҥйрек жетіспеушілігі
СБК – салмақ бой коэффициенті
СБИ – салмақ бой индексі
СД – склеродермия
СТФ – сыртқы тыныс функциясы
СГ – созылмалы гастрит
СГД – созылмалы гастродуоденит
СГН – созылмалы гломерулонефрит
СҚҚД – стероидты емес қабынуға қарсы дҽрілер
СМЛ – созылмалы миелолейкоз
СП – созылмалы панкреатит
СЛТ – стеноздаушы ларинготрахеит
СТФ – сыртқы тыныс функциясы
СА – спондилоартрпатия
ТА – тағамдық аллергия
ТБЖА – туа болған жҥрек ақауы
ТЖ – тыныс жетіспеушілігі
ТІШҦ – тамыр ішінде шашырап ҧю
ТІД – тоқ ішек дискинезиясы
ТП – тҥйінді полиартрит
ТТ – тыныс тапшылығы
ТҤГН – тез ҥдейтін гломерулнефрит
ФА – Фанкони анемиясы
ФД – функциялық диспепсия
ФТ – Фало тетрадасы
ФКУ – фенилкетонурия
ФСГС – фокальды-сегментарлы гломерулосклероз
УЖЖ – ультра жоғары жиілікті
ҤОКДД – ҥнемі оң қысымның кҥшімен дербес демалдыру
УКС – ультра кҥлгін сҽуле
ҤРДС – ҥлкендердің респираторлық дистресс синдромы
ХБ – халықаралық бірлік
ЦМВ – цитомегальды вирус
ЮРА – ювенильді ревматоидты артрит
ЮСА – ювенильді созылмалы артрит
ЭКГ – электрокардиограмма
ЭКД – экссудативті катаральды диатез
ЭФЭ – эндокардиальды фиброэластоз
А Л Ғ Ы С Ӛ З
Денсаулық сақтаудың тиімділік дәрежесі әрбір профильдік мамандардың
қызметінің жетісктерімен анықталады.
Стоматолог- дәрігерлерге барлық халықпен , соның ішінде балалармен де жұмыс
жасауға тура келеді. Бала организмінің ӛзіндік ерекшеліктеріне тән кейбір соматикалық
және инфекциялық аурулар тіс және ауыз қуысы тіндерігнің зақымдалуымен ӛтеді,
сондай-ақ балалармен жұмыс жасау барысында жедел кӛмек қажет ететін шұғыл
жағдайлар туындауы мүмкін. Сондықтан да, болашақ стоматолог –дәрігер бала
организмінің ерекшеліктерін, балалық шақтағы аурулардың тіс және бет-жақ
аймағыпатологияларымен байланысын, сонымен қатар кез келген тәжрибелік дәрігер
сияқты ауруға диагноз қойып, шұғыл жағдайларда жедел кӛмек кӛрсете алуы керек.
Осыған орай, болашақ стоматолог-дәрігерлерге тіс және ауыз қуысының жұмсақ
тіндерінің зақымдалуымен ӛтетін балалық шақтағы аурулардың этиологиясы,
патогенезі, клиникалық кӛрінісі, диагноз қою тәсілдері, жалпы емдеу принциптері, дені
сау балаларды тиімді тамақтандыру, қан кету байқалатын ауру балалармен жұмыс
істеу, балаларға шұғыл жағдайларда жедел кӛмек кӛрсетуге дағдыландыру, балалармен
және олардың ата-аналарымен қарым-қатынас жасау ұстанымдары бойынша білім
берудің маңызы ӛте жоғары.
Осы тұрғыдан қарағанда ана тілінде дәріс алатын болашақ стомтолог-дәрігерлер
үшін қажетті кӛлемде Балалар ауруларынан оқулық дайындау бүгінгі күннің мамандар
дайындаудың ӛзекті мәселелерінің бірі деп есептеймін.
Оқулық «051302»-«Стоматология« мамандығы бойынша ҚР 2006 жылғы
Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартына сәйкес, Медицина білімі мен
ғылымының инновациялық технологиялар республикалық орталығы» ЖШС 2009 жылы 20
науырыздағы № 5 хаттамамен бекіткен (Астана-2009) «Балалар аурулары»
бағдарламасы негізінде дайындалған.
Жіберілген азды-кӛпті қателіктер немесе олқылықтар туралы орынды ескерпелер
мен ұсыныстарды ілтипатпен қарсы алып, оларды күнделікті жұмыстарымызда
ескеретінімізді білдіреміз.
Автор
Достарыңызбен бөлісу: |
