136
тақырыптық бірлік бірнеше сабаққа созылса, балалардың әрекетін міндетті түрде
түрлендіру керек, жиірек жұмыстың түрін өзгерту қажет, оларды динамикалық
паузалармен, қозғалыс элементтері бар ойындармен көңілін аулау керек, өйткені
балалар бірсарынды сабақтардан шаршап кетуі мүмкін. Бірақ соның өзінде тәрбиеші
сабақтың әр элементі оның міндеттерін орындау қажет болуын ескеріп, қозғалыс
немесе ойын негізгі мақсатқа айналмауын қадағалауы тиіс.[5]
Шетелдік және отандық ғалымдар мен педагогтардың зерттеулері мен
жетістіктері балалардың шет тілін меңгеру мен әлемді тану мүмкіндіктері өте жоғары
екенін көрсетеді. Мектепке дейінгі жас тіл меңгеруге әсіресе қажетті жас деп
есептеледі. Бұл жерде осы жаста білім беруді интенсивті түрде өткізудің қажеттілігі
туындайды. Балаларды шет тіліне оқытуға бағытталған жұмыс негізінен оқыту
мақсаттарының кешенді жүзеге асыруының принциптерінен шығады, яғни оқыту
үрдісі балалардың сөйлеу (лексика) қабілетін меңгерумен қатар, тілдік біліктіліктеріне
(диалогтық және монологтық сөйлеу, тыңдау) бағытталған.[6]
Фонетиканы оқыту ағылшын тілін оқытудың бастапқы кезеңінде ең негізгі орын
алатынын ескере отырып, тәрбиешілер өздерінінің еңбектерінде фонетикалық әдісті
белсенді қолдануы тиіс. Балаларды дұрыс айту жаттығулары шаршатпауы үшін және
де сабақтың көңілді әрі қызықты өтуі үшін фонетикалық жаттығулар ойын түрінде
қолданылады. Балалардың үлкендердің артынан лингвистикалық және елтанушылық
құндылыққа толы ағылшын жаңылтпаштарын, мақал-мәтелдерін қайталау – балаларға
ағылшын тіліндегі сөйлемдердің дұрыс интонациясын меңгеруге мүмкіндік береді.
Жаңа сөздер енгізгенде 5-6 жастағы балалардың психо-физиологиялық
ерекшеліктеріне аса зор мән беру керек. Бұл жаста балалардың сөйлеуі сезім
мүшелерінің заңдылықтарына бағынады. Мұндай қабылдаудың негізгі ерекшелігі
балаларға бір жағынан зат, әрекет немесе құбылыстың аталуы маңызды болуы, екінші
жағынан ол заттардың атауларының мүлде маңызды болмауы болып есептеледі.
Берілген материалды қабылдау кезінде балалар оның берілуіне, эмоционалдық
сапасына үлкен мән береді. Ашық, түрлі-түсті көрнекілік кіші жастағы балаларды
оқытудағы таптырмас көмекші болып есептеледі. Жаңа сөзді суретпен немесе әсем
көрнекіліктермен байланыстыра отырып түсіндірсе, оны белгілі бір іс-әрекетте
қолданып көрсетсе бала өте тез меңгеріп кетеді. [7]
Белгілі бір тақырыпқа байланысты сөйлеу қабілетін қалыптастыруда әртүрлі
таратуға арналған материалдарды, ойыншық, жиһаз, ыдыс-аяқ, киім, яғни балалардың
барлық ойнағанда жақсы көретін заттарын пайдалану үлкен көмегін тигізеді. Баланың
сөйлеуін белсендіру үшін оқытудың басында ойыншықтар мен бірнеше нұсқадағы
заттар бейнеленген суреттері болуы тиіс. Мысалы, сары, қызыл, көгілдір түсті шарлар
немесе кішкене және үлкен күшік. Сонымен қатар, жаңа және ерекше ойыншықтар мен
суреттер сабаққа жаңашыл элемент енгізеді және әдеттегіден өзгеше жағдай жасайды.
Жаңашылдық принципі балаларды шет тіліне оқытудағы жетекші принцип ретінде
сабақтың сюжетті-композициялық құрылымын түрлендіруге мүмкіндік береді.
Ойыншықтар мен суреттерді көбірек пайдалану арқылы балаларда қиялы және
байланыстырушылық есте сақтау қабілеті дамиды, ал қарым-қатынас жасау
міндеттерін нақты қою және оларды шешуді ұйымдастыру логикалық сөйлеу, есте
сақтауының дамуына өз септігін тигізеді. Бұл мектепке дейінгі жастағы балалардың
137
ұзақ уақыттық есте сақтау қабілеті өте жақсы қалыптасқандықтан болады. Олардың
бар оқыған-білгендері жадтарында сақталады. Бірақ олардың жедел сақтау қабілеті
нашар дамыған. Бала берілген материалды көп мөлшерде миына бекіте отырып
сақтауға деген қабілетке ие. Бірақ бұл материал бала үшін меңгеруге өте маңызды
рөлде ғана болса, сонымен қатар үлкен қызығушылығын оятса ғана болады.
Ағылшын тілінің білім мен тәрбие беру үрдісіне енуі ең қарапайым ойын
формаларында жүзеге асырылады: дидактикалық ойындар, драматизациялық
ойындар, әуен және қозғалысқа негізделген ойындар. Оқытудың бастапқы кезеңінде
ерекше рөлді балаларда пәнге деген қызығушылықты қалыптастыруда бұл
мәселелердің шешімін әртүрлі ағылшын тіліндегі ойындар арқылы табуға тырысу
қажет.[8]
Ағылшын тілін оқытуда ерекше орынды драматизациялық ойындарға беруге
болады. Драматизациялық ойындарды жүзеге асыруда ағылшын фольклорының
танымал ертегілері, мультфильмдері, тақпақтары болып табылады. Мысалы: «The
three little pigs», «The turnips», «Little mouse», «Old MacDonald» және т.б. Бұл
қойылымдар балаларға бұрыннан белгілі лексикадан, сөз тіркестерінен құралады.
Әлемдік тәжірибе драматизациялық ойындардың дайындалмаған сөйлеу қабілетінің
дамуына тигізетін әсерінің зор екендігін көрсетіп отыр. Драматизациялық ойындар
мектепке дейінгі балалардың тілдік компетенттілігінің жоғары дамуына септігін
тигізеді, тілді тезірек «сезінуге» көмектеседі, оқылатын тілдің әдебиетімен, ағылшын
тілінде сөйлейтін елдердің мәдениетімен танысуға өз үлесін қосады.[9]
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1.
Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беру тұжырымдамасы//
Қазақстан жоғары мектебі. – 2004. - №1
2. Н.Ә.Назарбаев. Қазақстан халқына Елбасының жолдауы. «Жаңа әлемдегі-жаңа
Қазақстан» - 2007. - 28 – ақпан
3. Үш тілдегі дидактикалық ойындар жинағы. Әдістемелік құрал. Астана. 2013ж.
3-5 б.
4. Кадыргалиева С.И., Есбергенова Г. Мектепке дейінгі балаларды ағылшын
тіліне оқыту. Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті. 2011 ж. 10-14 б.
5. Мектептегі шет тілі (журнал №1) (31)қаңтар-ақпан 2008 ж.10-11 б.
6.
Шетел тілін оқыту әдістемесінде коммуникативтік біліктілікті қалыптастырудың
артықшылықтары мен принциптері.
7. Конышева А. В. Английский для малышей, Минск, 2004 ж.
8. Вронская И. В. Английский язык в детском саду. Спб., 2001 г. 25 с.
9. Биболетова М.З. и др. «Enjoy English-1», Обнинск: Титул, 2005 г. 2 с.
