Бағдарламасының мазмұны Емтихан өткізудің мақсаты мен міндеттері Емтихан өткізу формасы және ұйымдастыру

 

6D060800-Экология мамандығы бойынша доктарантураға түсушілерге арналған пән 

бағдарламасының мазмұны 

 

1.  Емтихан өткізудің мақсаты мен міндеттері 

2.  Емтихан өткізу формасы және ұйымдастыру 

3.  П ЕНУ 48-14 ережесіне сәйкес білімді бағалау критерийлері 

4.  Емтихан бағдарламасына енгізілген пәндер тізімі 

5.  Әрбір  пән  бойынша  тақырыптар  тізімі  және  әрбір  тақырыптар  бойынша  сұрақтар 

тізімі 

6.  Ұсынылатын әдебиеттер тізімі 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6D060800-Экология мамандығы бойынша доктарантураға түсушілерге арналған пән 

бағдарламасының мазмұны 

1.  Емтихан өткізудің мақсаты мен міндеттері   

   Студенттердің    білімдері  мен  дағдылар  деңгейінің  сәйкес  мамандық  бойынша 

мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартының талаптарына сәйкестігін анықтау 

мамандық бойынша кешенді емтиханды өткізудің негізгі мақсаты болып табылады.  

2.  Емтихан өткізу формасы және ұйымдастыру  



 

ЖОО-да  білім  алушыларды  қорытынды  аттестаттау,  мамандықтардың  жұмыс  оқу 

жоспарлары мен академиялық күнтізбеде қарастырылған мерзімде, кешенді емтихан және  

дипломдық жұмысты қорғау түрінде жүргізіледі. 



 

Кешенді  емтиханды  және  диссертацияны  қорғауды  Мемлекеттік  аттестаттау 

комиссиясы (МАК) жүзеге асырады 



 

Білім алушыларды қорытынды аттестацияға жіберу жоғарғы оқу орнының немесе 

ғылыми ұйымның бұйрығымен қорытынды аттестацияның басталуына екі апта қалғаннан 

бұрын  рәсімделеді  және  мемлекеттік  аттестаттау  комиссиясына  (ары  қарай  -  МАК) 

жіберіледі. 



 

Мамандық  бойынша  кешенді  емтиханға  магистратура  бағдарламасының  базалық 

және  бейіндік  пәндері  циклдерінің  міндетті  компоненті  мен  таңдау  компоненті  пәндері 

кіреді. 



 

Кешенді емтихан ауызша өткізіледі: 

магистратура бойынша кешенді  емтихан дипломдық  жұмыс қорғауға дейін бір ай 

мерзімнен кешікпей қабылданады. 



 

Кешенді  емтиханның бағдарламасы өткізілу нысанына және тапсырма  мазмұнына  

сай    мамандыққа  жауапты  кафедра    бойынша,  осы  кешенді  емтиханға  енген  пәннің  оқу 

бағдарламасына сай жасалады. 



 

 Кешенді  емтихан  нәтижелері  бакалавриатта  әрбір  білім  алушыға  жеке 

толтырылатын бекітілген түрдегі хаттамамен рәсімделеді.  



 

Кешенді  емтиханды  қайта  тапсыру,  сонымен  қатар  алынған  бағаны  жоғарлатуға 

рұқсат етілмейді. 



 

Кешенді  емтиханда  қанағаттанарлықсыз  баға  алған  студент  Университет 

ректорының бұйрығымен және қабылданған түрдегі академиялық анықтама (транскрипт) 

беріліп, оқудан шығарылады. 



 

Кешенді емтиханды оңды бағаға тапсырған студент дипломдық жұмысты қорғауға 

жіберіледі.      

3.  П ЕНУ 48-14 ережесіне сәйкес білімді бағалау критерийлері 

      Білім  алушылардың  білім  жетістіктерін  бақылау  нәтижелерінің  халықаралық  білім 

кеңістігінде танылуына қол жеткізу үшін бағалаудың баллдық-рейтингілік әріптік жүйесі 

жүзеге асырылады. 

Әріптік 

жүйе 

бойынша баға 

Балдардың  сандық 

әквиваленті 

Пайыздық 

көрсеткіші 

Дәстүрлі 

жүйе 

бойынша баға 

А 

4,0 

95-100 

Өте жақсы 

А- 

3,67 

90-94 

В+ 

3,33 

85-89 

Жақсы 

В 

3,0 

80-84 

В- 

2,67 

75-79 

С+ 

2,33 

70-74 

Қанағаттанарлық 

С 

2,0 

65-69 

С- 

1,67 

60-64 

D+ 

1,33 

55-59 

D 

1,0 

50-54 

F 

0 

0-49 

Қанағаттанарлықсыз 

 

А бағасы Қойылған  сұраққа  егжей-тегжейлі толық жауап ұғымдардымен,  саналы білім 

жиынтығы және маңызды және аса маңызды емес белгілерін атап  өтіп, оны анықтай алу  

мүмкіндігімен және, себеп-салдарлық байланыстарын көрсете  білген жауапқа қойылады. 

Объектінің білім, ғылым және пәнаралық байланыстарды жүйесіндегі оны түсіну аясында 

көрсетіледі.  Жауап,  ғылым  тұрғысынан  тұжырымдалған  әдеби  тілін,  логикалық  дәлелі 

баяндалған, білімгердің авторлық ұстанымын көрсетеді 

 А-  бағасы  -    Бұл  сұраққа  толық,  егжей-тегжейлі  жауап  субъектісінің  саналы  білім 

жиынтығынкөрсете  білген және   берілген тақырып негізгі мағынасын дәлелдемелермен 

айқындаған:  жауаптары    арқылы  теориялар  мен  құбылыстардың  мәнін  көрсете    білген 

логикалық реттілігі бар  білімгерге  қойылады 

В+    бағасы-  Бұл  сұраққа  толық,  егжей-тегжейлі  жауап  беріп,  саналы  білім  жиынтығын 

көрсете білген, жауабында  тақырып негізгі ережелерін анықтап, ұғымдар, теориялар мен 

құбылыстардың  құрылым  мәнін  айқын  көрсете  біліп,  логикалық  реттілігі  бар  білімгерге 

қойылады.  

В  бағасы  -    маңызды  және  аса  маңызды  емес  және  себеп-салдарлық  қатынастарды 

анықтау  мүмкіндігін  көрсетіп,  сұраққа  толық  егжей-тегжейлі  жауап  берген  кезде 

қойылады.  Жауабы    нақты  құрылымдалған,  логикалық,  әдеби  және  ғылыми  тіл 

тұрғысынан сипатталған болуы тиісті. 

В-    бағасы  -  маңызды  және  аса  маңызды  емес  және  себеп-салдарлық  қатынастарды 

анықтау мүмкіндігін көрсетіп, бұл сұраққа толық жауап берілген кезде қойылады. Анық, 

құрылымдалған  логикалық,  ғылыми  тұрғысынан  баяндалған,  алайда,  шамалы  қателер 

немесе  кемшіліктерді  жетекшi  сұрақтарды  қолдану  барысында  түзетілген  жауабы    бар 

білімгерге қойылады  

С+  бағасы - Қойылған сұрақтарға толық жауап  берілген жағдайда, бірақ, дәйекті реттік 

жауабы    жоқ,  бірақ  ол  маңызды  және  аса  маңызды  емес  белгілермен  себеп-салдарлық 

қатынастарды анықтау мүмкіндігін көрсетіп,  қисынды және ғылым тұрғысынан сипаттай  

алған  білімгерге  қойылады. 1-2 негізгі ұғымдарды анықтау  кезінде қателерін өзі түзетуге 

қиналған жауаппен сипатталады. 

С бағасы - Жеткілікті толық емес және  егжей-тегжейлі жеткіліксіз жауап берілген кезде 

қойылады.  Логикасы  мен    жауап    беру  реттілігі  жоқ,  терминдерді  пайдалануда  ұғымдар 

ақпараттын ашып көрсете  алмаған жауапқа қойылады. Білімгер өз бетінше маңызды және 

маңызды  емес  белгілерді  байланыстыра    алмаған,    нақты    емес    жалпылама  

дәлелдемелерін  оқытушының    көмегімен  алынған  жауапқа    қойылады.  Жауабында 

түзетулер мен  коррекцияларды   талап етеді. 

С-  - бағасы  Жауабы толық емес, логикасы мен   реттік тізбегінде елеулі бұзушылықтары 

бар жағдай кездінде қойылады. Теориялық ұғымдар мен құбылыстардың сипатын анықтау 

кезінде      маңызды  және  аса  маңызды  емес  белгілер  бойынша  студенттердің  түсіністік 

болмауына  байланысты,  оларды  ашып  айту  кезінде  қателіктер  жіберілген  білімгерге  

қойылады.  Жауабында  қорытындылар  жоқ,  білімгердің  жалпыланған  нақты  білім 

көріністерін анықтауға қабілеті жетпейді. Сөйлем  құруда түзетулер түзету талап етеді. 

D+  бағасы  -        Бұл  ішінара  жауап  берілген  жағдайда  қойылады.    Логикалық  реттілік 

жетіспеушілігі  бар,  дәлелдемелерді  айту  білімгерге  қиынға    соғады.  Фактілер  мен 

құбылыстарды және ұғымдармен терминдерді  сипаттау кезінде қателер жіберген   кезде  

қойылатын баға.  

D –бағасы Толық  жауабы  жок анықтамаларда  айтарлықтай қателіктер жіберілген кезде  

қойылады.  Баска    модульмен  (пән)      ұғымдардың  байланысы  туралы  хабардар  емес, 

қорытындылар ерекшелігі және дәлелдемелер ұсынысы жоқ, сөйлемдері сауатсыз білімгер  

бағасы.    Оқытушы  қосымша  және  нақтылау  сұрақтарын  қойғанмен,  басқа  да  мәселелер 

бойынша ғана емес, жауап  бере алмайды. 

«Қанағаттанарлықсыз» баға F сәйкес келеді. 

Студент  бағдарламасы  бойынша  білім  базасы  материал  кемшіліктері  білінген  кезде, 

модуль  бағдарламасының  (пән)  жартысынан  астамын  игермеген,  жауаптарында  елеулі 

қателіктер жіберген ағымдық,  аралық  және қорытынды бақылау нысанындағы көзделген 

нақты  міндеттерді  орындамаған,  бағдарламада  қарастырылған  барлық  негізгі 

әдебиеттермен жұмыс жасамаған кезде  қойылады. 

4.  Емтихан бағдарламасына енгізілген пәндер тізімі 

 

 «Экология»  мамандығы  бойынша  мемлекеттік  қорытынды  пәнаралық  емтихан  келесі 

пәндерді қамтиды: 

1.  Биологиялық экология 

2.  Биогеохимия және экотоксикология 

3.  Геоэкология 

4.  Өнеркәсіптік экология 

5.  Қоршаған орта және биоалуантүрлікті сақтау 

6.  Биологиялық және шикізат ресурстарын тиімді қолдану жаңа технологиялары 

7.  кологияның қазіргі мәселелері 

 

5.  Cұрақтар тізімі: 

 

1.  Биосферадағы генофонд және биоалуантүрлілікті сақтау жолдары. 

2.  Шикізатты қайта пайдалану технологиясы. 

3.  Бейорганикалық қосылыстардың катиондары және аниондарының сапалы 

реакцияларын анықтау.

 

4.  Ағзадағы бейімдеушілік реакцияларының қалыптасуының механизмі. 

5.  Бұзылумен байланыссыз элиминация процестері. Биоаккумуляция. 

Биомагнитталу. Экотоксикодинамика.  

6.  Денсаулыққа байланысты қоршаған ортаның мониторингін жүргізу 

ерекшеліктері. 

7.  Ұйқы безі гормондары және олардың глюкоза балансында реттелу 

механизмдері.  

8.   Мұнай мен мұнай өнімдерінің әлемдік нарығы, экологиясы.  

9.  Әлемдік энергетиканың қазіргі кездегі және болашақтағы даму стратегиясы. 

10. Экологиядағы аналитикалық зерттеудің ролі. Аналитикалық зерттеу кезеңдері. 

Сынама алу, сынама дайындау, химиялық зерттеу. Зерттеу нәтижелерін 

статистикалық өңдеу.  

11. Ортаның  рН деңгейінің  микроағзаларға  әсері.  

12. Әртүрлі экожүйелерде түрлердің азаю жылдамдығы 

13. Қоршаған орта компоненттерін зерттеудің оптикалық әдістері. Зерттеудің 

оптикалық әдістерінің классификациясы  

14. Энерго-экологиялық зерттеулерді жүргізудің талаптары.  

15.  Қоршаған ортаны ластаушы компоненттерді физика-химиялық зерттеудің 

кәзіргі таңдағы қажеттілігі және міндеттілігі. 

16. Аумақтық, әлемдік экологиялық және мәдени саясатта мұраны қорғау. 

17. Қоршаған орта объектілерін зерттеу әдістері. Бөлу, тұндыру және 

концентрациялау әдістерінің жалпы сипаттамасы. Электрофорез әдісі. 

18. Лабораториялық эксперимент жүргізу техникасы. 

19. Дамыған мемлекеттердегі медико-экологиялық проблемаларды шешу жолдары. 

20. Экотоксикологияның мақсаты және міндеті, зерттеу тарихы мен негізгі 

түсініктері. Экотоксикокинетика.    

21. Халықтың репродуктивті денсаулығындағы медико-экологиялық аспектілері. 

22. Қоршаған ортаның жағдайындағы медициналық-әлеуметтік стратегиялар. 

23. Әлемдік энергетиканың қазіргі кездегі және болашақтағы даму стратегиясы. 

24. Экологиялық эпидемиология және экопатологиялық жағдайды жақсартатын 

шаралар. 

25. Микроағзаларды сақтаудың ережелері. 

26.  Табиғи ресурстар кадастры. Түсінігі және жалпы сипаттамасы. 

27.  Табиғат лабораториялары туралы түсінік, олардың қоршаған ортаны 

қорғаудағы ролі. 

28. Экологиялық дағдарыстар мен апаттар туралы түсінік. Антропогенді 

экологиялық дағдарыстар тарихы.  

29. Модификацияланған өнімдер сипаттамасы.  

30. Қоршаған ортаны ластаушы компоненттердің сапасын анықтау әдістері.

 

31. 1. Биологиялық алуантүрлілікті сақтау стратегиясы. Түрлерді заңды түрде 

қорғау. Мемлекеттік заңнамалар.  

32.   Табиғатты ұтымды пайдаланудағы  экономикалық тәртіптер жүйесі. 

33.    Атмосфера ластануын бақылау құраладры. Метеорологиялық    бақылау. 

34. 1Биоалуантүрліліктің деңгейлері. Биоалуантүрлілікті анықтау индекстері.  

35. Геоэкологияқ мәселелердің жүйелік сипаты.  

36. В.А. Филин видеоэкология тұрымдамасы. Көрінетін аймақтың саккад 

автоматиясына әсері. 

37. Биологиялық алуантүрлілікті зерттеудегі «Диверситас» ғылыми бағдарламасы.  

38. Н. Ф. Реймерстің табиғатты пайдалану ғылымы туралы ұсынысы.  

39. Қоршаған ортамен қарым қатынас психологиясы саласындағы 

алғышарттарының қалыптасуы. 

40. Биологиялық алуантүрлілікті сақтау стратегиясы. Тұқым банктері. 

41. Геожүйенің антропотұрақтылығы, қоршаған ортаның экологиялық сапасын 

бағалау критерийлері мен әдістері. 

42. Нистагм ұғымы. Кеншілердің визуалды ортасы. 

43. Түрлік және популяциялық деңгейлерде биоалуантүрлілікті сақтау.   

44. Табиғи-техникалық геожүйелерді жобалауының принциптері.  

45. Гомогенді көріну аймағы түсінігі. Қаладағы гомогенді көріну ортасы. 

46. 1. Түрлердің жойылу себептері. Ресурстардың шамадан тыс қолданылуы.  

47. 2. Территорияларды экологиялық бағалау. 

48. 3. «Агрессивті көріну ортасы». Қаладағы агрессивті көріну ортасы. 

49. Әлемдік мұра ескерткіштері – ЮНЕСКО қабылдаған әлемдік мәдени және 

табиғи мұраларды қорғау жөніндегі Конвенция бекіткен қорғалатын табиғи 

территориялардың формасы.  

50. Экологиялық проблемалар мен жағдайларды бағалаудың және 

классификациялаудын критерийлері. 

51.  Агрессивті көрінетін ортаның психофизиологиялық сипаттамасы. 

52. Табиғи мұралар. Табиғи мұралардың экологиялық және әлеуметтік 

функциялары. 

53. Қоршаған орта мен табиғатты пайдалануды басқаруды жетілдіру. 

54. Қалалық ортаның стресс факторлары.«Үлкен қала синдромы» ауруы. 

55. Түрлердің жойылу себептері. Биоалуантүрліліктің тіршілік ету орнының 

деградациясы мен ластануы.  

56. Кешенді экологиялық картографиялау. Экологиялық аудандастыру түрлері мен 

бағыттары. 

57. «Краудинг» түсінігі. Краудинг ұғымы және оны зерттеу әдістері. 

58. Қазіргі заманғы экологиялық дағдарыстар.  

59. Биосфераның тұрақты экологиялық теңгерімді дамуының концепциясы. 

60. Қаланың визуалды ортаны жақсартудың әдістері (архитектура). 

61. Мәдени ландшафт және оны қалыптастыру мақсаты. Ландшафттарды 

қорғаудың ең жоғарғы формасы – қорықтарды ұйымдастыру.  

62. Қазақстан шикізат қорларының таралу ерекшеліктері, олардың мөлшері және 

иегеру перспективасы. 

63. «Прокариоттар» мен  «Эукариоттар» арасындағы айырмашылық. 

64. Экологиялық қауіпсіздік  – мемлекет қауіпсіздігінің маңызды элементі. 

65. Энергия көздерін игерудің жаңа технологиясы. 

66.  Микроағзалардың температураға байланысты жіктелуі. Ортаның  рН 

деңгейінің  микроағзаларға  әсері. 

67. Экологиялық тәуекелділік туралы түсінік. Экологиялық тәуекелділік 

теориясының негізгі жағдайлары.  

68. Биологиялық қор өсімдіктер мен мал шаруашылығы селекциясының шикізаты.  

69. Ауру тудыратын микроағзалардың ағзаға түсу жолдары. Инфекиця. 

Антигендер. 

70. ҚР-ң табиғат ескерткіштері. Қоршаған табиғи ортаның құндылықтар 

жүйесіндегі табиғи мұра.  

71. Қалдықсыз өндірістердің қазіргі заманғы мәселелері. 

72. Микроағзаларды қоректік ортаға себудің техникасы. 

73. Табиғи ортаны оңтайландыру - адамды қоршаған ортаны қорғау, сауықтандыру 

және байыту шаралары.  

74. Өсімдік ресурстарын жинау және дайындау технологиялары. 

75. Препараттарды дайындаудың  тәсілдері. Препараттарды фиксациялау. 

 

 

6. 

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі 

 

1. 

Бейсенова Ә.Б. Экология және табиғатты тиімді  пайдалану. Оқу құралы. Алматы, 

2004. 

2. 

 Сағымбаев Ғ.Қ. Экология  негіздері. Оқу құралы. Алматы, 1995. 

3. 

Оспанова Г., Бозшатаева. Экология. Оқу құралы. Алматы, 2000. 

4. 

Бродский 

А.К. 

Жалпы 

экологияның 

қысқаша 

курсы. 

Оқу 

құралы. 

Алматы,«Ғылым», 1997, қаз.ауд. Көшкімбаев Қ.С.  

5. 

Мәмбетқазиев Е., Сыбанбеков Қ. Табиғат қорғау. Оқу құралы. Алматы, «Қайнар», 

1990. 

6. 

Жамалбеков Е.Ү., Білдебаева Р.М. Жалпы топырақтану және топырақ географиясы 

мен экологиясы. Алматы, «қазақ университеті», 2000. 

7. 

Протасов В.Ф., Молчанов А.В. Экология, здоровье и природопользование в России. 

Москва. Финансы и статистика, 1995 

8. 

Мазур И.И., Молдаванов О.И. Курс инженерной экологии. М.: «Высшая школа», 

2001. 

9. 

Строительная экология. М.: «Высшая школа», 2003. 

10. 

Тарасов А.О. Экология и охрана природы. – М., 1990.  

11. 

Беспамятнов Г.П., Кротов Ю.А. Предельно допустимые концентрации химических 

веществ в окружающей среде. Справочник.— Л.: "Химия",1985.  

12. 

Вредные химические вещества. Неорганические соединения I-IV групп: Справ. 

изд./ Под ред. В.А. Филова и др. — Л.: "Химия",1988.  

13. 

Вредные химические вещества. Неорганические соединения V-VIII групп: Справ. 

изд./ Под ред. В.А. Филова и др. — Л.: "Химия",1989.  

14. 

Технология развития и ОС. Юнеско, 1981 г. 

15. 

Бизег В.С., Кряшинский Ф.В. и др. Экологическое нормирование антропогенных 

нагрузок. Экология, М., 1993 г. 

16. 

Серовайский С.Я. Лысковская Н.А., Попова Н.В. Математические компьютерные 

модели в экологии. Динамика популяций. – Казақ университеті, 1999. – 189 с 

17. 

Коробкин В.И., Передельский Л.В. Экология. – Ростов на Д., 2001. – 576 с. 

18. 

Экология и безопасность жизнидеятельности / Под ред. Л.А.Мухина. М.: ЮНИТИ-

ДАНА, 2000, -447 с. 

19. 

Ивченко Б.П., Мартыщенко Л.А.. Информационная экология. СПб.: Нодмет-Издат, 

1998. – 208 с. 

 

2. Қосымша әдебиет: 

1.  Фурсов  В.И.  Экологические  проблемы  окружающей  среды.  Алма-Ата,  «Ана  тілі», 

1991.  

2.  Байтулин И.О. Экология  Казахстана. Алматы, 2003.   

3.  Мухин  Л.И.,  Толстых  О.Н.  природа  и  научно-техническая  революция.  М.,  наука, 

1989 г. 

4.  Яроб  Я.Н.  Природные  ресурсы  СССР  и  их  рациональное  использование. 

Ленинград, 1975 г. 

5.  Основы промышленного и сельскохозяйственного производства М., Просвещение. 

1981 г. 

6.  Хрущев А.Т. География промышленности СССР М., Мысль, 1986 г. 

7.  Ананимов  К.А.  Проблемы  окружающей  среды,  экологии  и  природных  ресурсов 

М.,1974 г. 

8.  Безотходные производства и охрана окружающей среды. 1980 г. 

9.  Загрязнение атмосферного воздуха, природных вод и почвы. М., 1990 г. 

10. Ишмухамедов А.Э. Малоотходная технология и окружающая среда. Ташкент, 1989 

г. 

11. Кухарь А.В. Экотехнология, Киев. 1989 г. 

12. Кондратьев  К.Я.,  Крапивин  В.Ф.,  Савиных  В.П.  Перспективные  цивилизации: 

многомерный анализ – М.: Логос, 2003. – 576 с. 

13. Парниковый эффект, изменение климата и экосистемы. – Гидрометеоиздат, 1989. – 

557 с. 

14. Природа моделей и модели природы. М.: Мысль, 1986. – 236 с. 

15.  Модели управления природными ресурсами. – М.: Наука. 1981. – 264 с.