119
Бұл файлдар мен каталогтармен жасалатын барлық операцияларды
айтарлықтай қысқартуға, оларды көрнекті және қолайлы етіп жасауға
мүмкіндік беретін қызметтік бағдарлама . Іс жүзінде барлық компьютерлер
осындай қабықшамен жабдықталады, сондықтан бірден жүктеуден кейін
ДК экранында DOS шақырылуы емес, барлығына таныс сурет пайда
болады. Сәйкес каталогтардың мазмұны мен төменгі жағында негізгі
мәзірдің жолы көрсетілген екі терезе (панельдер). Осы қабықшаның
дамыған кеңестер жүйесі бар толық орыс тіліне лайықталған нұсқасы бар
және пайдаланушы оның барлық мүмкіндіктерін өз бетінше меңгере
алатындықтан, бұдан әрі NC тек негізгі жұмыс қағидаттарын
қарастырамыз.
NC екі терезесі (панельдері) (3.1-сурет) экранға кез келген дисктерден
екі каталогтың мазмұнын бір уақытта шығаруға мүмкіндік береді. Олар
бір-бірінен мүлде тәуелсіз жұмыс істейді және бірдей қасиеттері бар.
Дегенмен тек олардың біреуі белсенді бола алады – жарқын түстен
белгіленген белсенді терезесінің үстіңгі кішкене терезесі. Белсенді терезені
ауыстыру [Tab] пернесімен жүргізіледі.
Біз мазмұнын панельде көргіміз келетін дискіні таңдау сол жақ панель
үшін [ALT-F1] пернелерін, оң жақ үшін [ALT-F2] пернелерін бір уақытта
басумен жүзеге асырылады. Панельге сіздің ДК бар барлық дискілер
аттарымен кішкене терезеге шығарылады. Бағыттауыштары бар
пернелерге басумен дискіні таңдау жүзеге асырылады, сосын [Enter]
басқаннан кейін оның каталогы панельге шығарылады.
Қосалқы каталогтардың аттары файлдармен салыстырғанда үлкен
әріптермен белгіленеді. Егер бірінші позицияда каталог немесе файл
атауының орынына екі нүкте тұрса, онда біз атауы дискінің атауынан кейін
жоғарғы кішкене терезеде тұрған қосалқы каталогтардың біреуінің
ішіндеміз. Жоғарғы деңгейдің каталогына өту үшін меңзерді сол позицияға
қойып, [Enter] пернесін басу қажет.
Ең жоғарғы жолда файл және каталогтарға қатысты 10 негізгі
операцияларды қамтитын негізгі мәзір шығарылған. Операцияларды
шақыру сәйкес функционалдық пернеге басумен, бас тарту – [ESC]
(ағылшын тілінен еscape — «жалтару, болдырмау») пернесін басумен
жүзеге асырылады. Әрбір функционалдық пернелердің тағайындалуын
қысқаша қарастырайық.
[F1] — Help (Көмек). Осы пернені басу NC бірге жұмыс жасау туралы
кеңестерді немесе сипаттаманы береді. Меңгеру кезеңінде осы пернемен
жиі пайдалану қажет.
[F2] — Menu (Мәзір). Экранға пайдаланушының мәзірін шығарады
(егер ол қалыптастырылған болса).
[F3] — View (Түрі). Белсенді терезеде меңзермен белгіленген файлды
қарап шығу. Бағдарламалық және әртүрлі қызметтік файлдар арнайы
кодтарда жазылған және әртүрлі символдардан қандай-да бір ботқа –
мүлде оқылмайтын түрі бар болғандықтан, тек мәтіндік файлдарды
қараған жөн.
120
Егер қателесіп осындай файл шақырылған болса, онда бірден [Esc]
пернесін басу қажет.
[F4] — Edit (Түзету). Мәтіндік файлдарды кіріктірілген мәтіндік
редактор көмегімен түзетуге мүмкіндік береді. Негізінен пакеттік және
кескіндемелік файлдарды түзету үшін пайдаланылады (Autoexec.bat және
Config.sys).
[F5] — Copy (Көшірме). Белгіленген файлды белсенді терезеден
пассивті терезеге көшіру. Бұл операцияның алуан түрлі белгілері бар және
оны орындау үшін белгілі бір дағдыны талап етеді.
[F6] — RenMuv (Атын өзгерту — қайта жіберу). Панельдің күйіне
тәуелді атын өзгерту немесе қайта жіберуді жүзеге асырады. Қайта жіберу
көшіруге қарағанда түпнұсқаны жояды. Егер бірдей қосалқы каталог екі
панельде де шақырылса, функция атын өзгерту ретінде, кері жағдайда –
қайта жіберу ретінде жұмыс істейді.
[F7] — MkDir (Жаңа каталог). Белсенді дискіде жаңа каталог немесе
қосалқы каталог құру.
[F8] — Delete (Жою). Белгіленген файлды немесе қосалқы каталогты
жою. Бастапқы уақыттарда бұл операциямен ерекше сақ болу қажет, себебі
қателікпен қажетті файлды өшіріп алуыңыз мүмкін. NC кейбір
нұсқаларында бос емес файлды жою мүмкін емес – бұл жағдайда қосалқы
каталогқа кіріп, барлық файлдарды жойып, тек содан кейін ғана бос
каталогты жою қажет.
[F9] — PullDn (Түсетін мәзір). Экранға Norton Commander жұмысының
режимін өзгертетін қосымша (жоғарғы) мәзірді шығару.
[F10] — Exit (Шығу). Бағдарламадан шығу. Сонымен бірге экран
тазаланады және тек DOS шақыру қалады.
Қазіргі уақытта MS DOS операциялық жүйесі дербес компьютерлерде
таза күйінде әлдеқашан пайдаланылмайды. Оның орынына Windows ОЖ
келді. Дегенмен осы ОЖ барлық нұсқаларында Іске қосу/ Орындау
мәзірінен
қолжетімді
«Командалық
жол»
деп
аталатын
DOS
командаларымен жұмыс жасау мүмкіндіктері қалдырылған. Бұдан басқа,
операциялық жүйені жүктеу кезінде DOS-та жұмыстың эмуляциялық
режиміне кіруге болады. Бұл режим жүйенің жүктелуімен қиындықтар
туындаған
жағдайда
пайдаланылады
және
диагностикалық
бағдарламаларды іске қосудың қажеттілігі бар.
3.1.3. Windows
операциялық жүйесі
Windows графикалық операциялық жүйесі қазіргі уақытта дербес
компьютер пайдаланушыларының көпшілігі үшін ең атақтысы болып
табылады. Кез келген басқа қуатты және атақты бағдарлама сияқты,
Windows ОЖ үнемі дамып отырады, олардың барлық жаңа буындары
немесе нұсқалары пайда болып жатыр. Бірақ бұл операциялық жүйенің
әрбір жаңа нұсқасының пайда болуымен қайтадан игеру керек дегенді
білдірмейді.
Достарыңызбен бөлісу: |
