Өзін-өзі тексеретін сұрақтар:
Соғыстан кейінгі кезеңдегі балалар повестерінің тақырыптық ауқымын анықтау.
С.Мұқановтың, Ғ.Мүсіреповтың, М.Иманжановтың балаларға арналған шығармаларындағы дара және ортақ стилдік белгілерін айқындау.
Пайдаланатын әдебиеттер:
М.Иманжов. Алғашқы айлар. Алматы 2003
Қазақ балалар әдебиетінің хрестоматиясы. Алматы 1982
16-ДӘРІС
Дәріс тақырыбы: 1960-1980 жылдардағы балалар әдебиеті. Ө. Тұрманжанов мысалдарындағы дара және ортақ стильдік белгілер. Жанр, түр, стиль, дәстүр мен жаңашылдығы.
Қарастырылатын сұрақтар:
Балалар поэзиясының тақырыптық сипаты.
Балалар ақындары өлеңдерінің қазақ балалар әдебиетіне әкелген жаңалығы
«Ө.Тұрманжанов туралы естеліктер» негізінде ақынның шығармашылық өмірбаяны
Дәріс мазмұны: ХХ ғасырдың жетпісінші, сексенінші жылдары қазақ балалар әдебиеті қарыштап дамыды. Оған «Жалын» - жастар, «Балауса» - балалар баспаларының ашылуы, «Жалын» баспасы жанынан Балалар мен жасөспірімдерге арналған жылма-жылдық жабық бәйгенің ықпалы зор болды. Ал, «Балдырған», «Ұлан» - ежелден балалар әдебиетінің көрігі болды. Қазақ балалар әдебиетіндегі поэзия жанрында еңбек еткен қаламгерлер қатарында Ө.Тұрманжановтан өзге М.Әлімбаев, Ә.Дүйсенбиев, Ж.Смақов, М.Жаманбалинов, Қ.Баянбаев, Н.Әлімқұлов, Ж.Кәрібозин т.б ақындар шығармашылығына сыншы Қ.Ергөбек әр жылдарда сын пікір білдіріп отырды. Әдебиет жанашырлары журналдың ашылуы үшін мақалалар арнап, қазақша балалар журналы қажеттігін күн тәртібіне қойған. Мысалы белгілі ғалым, сыншы Р.Бердібайдың 1957 жылы «Қазақ әдебиеті» газетінде жарияланған «Суретті кітапшалар жайында» (Berdibay, 2006: 161) деген мақаласында осы мәселені бірінші болып, көптің назарына ұсынады: «Сол журнал «Балдырған» болып ашылып, бала қажетіне жарап қоюымен бірге қазақ балалар әдебиетіне көптеген кадр әкеліп қосты. «Балдырған» журналын оқымай өскен қазақ мектебінде оқып білім алған бала жоқ деп ойлаймыз. Өзіміз соның әр санын асыға күтетініміз есімізде. Мұзафар Әлімбаев ақын осы журналды ұзақ 25 жыл басқарған. Сыншы Құлбек Ергөбек ақынның осы қызметінің өзі игілікті ұздаздықпен қабысып жатқанын дұрыс бағалайды. «Ол балалар әдебиетіне толассыз кадр тәрбиелеген «Балдырған» журналын өз қолымен ұйымдастырып, ширек ғасыр шымыр басшылық жасады. «Балдырған» балалар әдебиеті үшін оқушы мен жазушы арасындағы алтын көпір іспетті болғанын айтуымыз керек. Аталмыш журнал арқылы Мұзағаң кішкентай 60 оқушыны ғана тірі сөзге тәрбиелеп қойған жоқ, оларға шынайы көркем шығарма сыйлайтын жас таланттар тәрбиешісіне де айнала білді. Балалар әдебиетінің көптеген өкілдері әдебиетке келу жолында өздеріне ақын Мұзафар Әлімбаев шапағаты тигенін мақтанышпен баяндайды». Белгілі фольклоршы, балалар жазушысы Өтебай Тұрманжанов 1905 жылы 15 желтоқсанда Оңтүстік Қазақстан облысы, Бөген ауданындағы Жалғызағаш деген ауылда кедей ұстаның отбасында дүниеге келген. Әкесі Тұрманжан көшпенді кедей болғанымен, темірден түйін түйген шебер болған. Отбасын асырау үшін етік тігіп, қамшы да өрген. Қолынан келмейтіні жоқ ұста болды
Достарыңызбен бөлісу: |