Курс: екінші
Семестр: үшінші
Дәрістер: 5 сағат
Тәжірибелік
(семинарлық) сабақтар: 10 сағат
Студенттердің оқытушымен бірге өзіндік жұмысы
(СОӨЖ) 7 сағат
Аудиториядан тыс студенттің өзіндік жұмысы
(СӨЖ) 23 сағат
Бақылау түрі: емтихан
Барлығы: 45 сағат (1 кредит)
2012
Жұмыс бағдарламасы кафедра меңгерушісі профессор М.А.Камалиевпен, аға оқытушы А.М. Шахиевамен, аға оқытушы А.Н. Нурбақытпен құрастырылған.
Жұмыс бағдарламасы қоғамдық денсаулық сақтау кафедрасының отырысында талқыланды
№ _______ хаттама «____» ___________ 2012 ж.
Кафедра меңгерушісі, м.ғ.д., профессор Камалиев М.А.
Жұмыс бағдарламасы «Қоғамдық денсаулық сақтау» мамандығы бойынша білім беру бағдарламасы комитетінің мәжілісінде талқыланды
№ _______ хаттама «____» ___________ 2012 ж.
ҚД білім беру бағдарламасы комитетінің төрағасы,
м.ғ.к., доцент Бужикеева А.Б.
Жұмыс бағдарламасы С.Ж.Асфендияров атындағы ҚазҰМУ-дің әдістемелік кеңесінің мәжілісінде талқыланды
№ _______ хаттама «____» «___________» 2012 ж.
ҚазҰМУ-дің әдістемелік кеңесінің төрағасы,
м.ғ.д., профессор Тулебаев Қ.А.
1. Жалпы мәліметтер:
Жоғарғы оқу орнының атауы С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті
Кафедра: Қоғамдық денсаулық сақтау
Пәні, пәннің коды: IM 2113 Медицина тарихы
Мамандығы: 051102 – «Қоғамдық денсаулық сақтау»
Оқу сағаттарының (кредиттерінің) көлемі – 45 сағат (1 кредит)
Оқу курсы мен семестрі - 2 курс, 3 семестр
2. Бағдарлама:
2.1. Кіріспе
Медицина тарихы, ғылым ретінде медицинаның және денсаулық сақтаудың пайда болуын, дамуын және қазіргі кезеңдегі жағдайын, адамзаттың бүкіләлемдік даму тарихымен бірегей зерттейді.
Медицина тарихы оқулық пән ретінде екі бөлімнен тұрады: жалпы және жеке медицина тарихы.
Жалпы медицина тарихы емшіліктің және медицинаның ежелгі замандардан қазіргі кезеңге дейін бүкіләлемдік тарихи даму үрдісінің қалыптасуының жалпы заңдылықтарын анықтайды; медицинаның алға басуының әрбір тарихи-қоғамдық кезеңдердің үлесін айқындайды, медициналық ғылым мен денсаулық сақтау тәжірибесінде ұлттық және ұлтаралық бірегейлік пен өзара әрекеттестігін көрсетеді, медицинаның алға қарай дамуына атақты ғалымдардың және ғылыми мектептердің маңызын және дәрігерлік парыз туралы ұғымның қалыптасуына әсер етеді.
Жеке медицина тарихын оқыту әрбір медициналық-биологиялық, профилактикалық және клиникалық пәндердің пайда болуы мен дамуы туралы түсініктеме береді.
Медицина тарихын оқыту қойылған болашақ дәрігердің алдына кәсіби талаптармен қоса отансүйгіштік сезімін қалыптастырып, әсіресе қазақ халқының әлемдік өркениетке қосқан үлесін ерекше көрсетеді.
Тәуелсіз Қазақстан ерекшелігі тарихтағы өткен-кеткенді зерделеп жаңарту, тарихи шындықтың шыңына жету, тарихи ақтаңдақтар мен көлеңкелі етіп көрсетілген жағдайларды айқындау, тарихи мұрағаттарға ұқыпты қарау.
Қазақстан медицина тарихын зерттеу қазақтар және басқа да халықтардың эмпирикалық білімдердің негізінде және олардың тұжырымдалуына байланысты ғасырлар бойы аурудың алдың алу дағдылары мен біліктілілігі нақтыланып, жеке адамның және қоғамдық тазалық сақтау, медициналық білім беру мен ғылымның қалыптасуы,айтарлықтай жаңалықтар ашылуы, отандық дәрігерлер мен медицина қызметкерлерінің ізгі қызметтеріне байланысты екендігі анықталады.
2.2. Пәннің мақсаты: Болашақ маманның жалпы мәдени көзқарасын қалыптастырудың маңызды бөлшегі ретінде әлемдік медицинаның дамуының негізгі заңдылықтары мен бағыттары туралы түсінік қалыптастыру. Сонымен қатар, рухани, қәсіби және жалпы мәдени біліктілілігі жоғары, отансүйгіштік және ұлтаралық сезімге ие, денсаулық сақтау саласының болашақ маманында дүниетанымалдықты қалыптастыру
2.3. Оқыту міндеттері:
студенттерді тарих әдістемесімен және қазіргі кезендегі медицина тарихының негізгі мәселелерімен таныстыру;
адамзаттың дамуының әр кезеңдерінде медициналық, гигиеналық, адам денсаулығы және ауру-сырқаулар туралы білімдерге тарихи талдау арқылы нақты баға беруге үйрету
әлемнің әр елдерінде медицина ғылымы мен тәжірибенің қалыптасуына ұлттық және интернационалдық жағдайлардың өзіндік әсерін және біркелкілігін көрсету.
2.4. Оқытудың соңғы нәтижелері:
Студенттерде білімді қалыптастыру:
Бүкіләлемдік медицина тарихының және Қазақстан медицина тарихының даму заңдылықтарын;
Бүкіләлемдік медицина тарихының мерзімдік жіктелуін;
Медицинаның дамуының жалпы көріністерін, қоғамдық-экономикалық қауымдардың және медицинаның дамуындағы сабақтастықты;
Медицина тарихының зерттеу көздерін;
Әлемдік медицина мен отандық медицинаның негізгі сипаты;
Қоғамдық денсаулық сақтаудың дамуының кезеңдері;
Медицина ғылымының дамуына ғалымдардың қосқан үлесі;
Ғалым-медиктер мен дәрігерлердің қайсарлық қызметтерінің үлгісін.
Студенттерде тәжірибелік дағдыларды қалыптастыру:
Тарихи мағлұматтарды іздестіруде және жинауда зерттеудің әдістемелік негіздерін қолдануды;
Тарихи мәліметтерге талдау жүргізуді;
Қазіргі кезеңдегі ғылым деңгейіне және талаптарына сай білімінің жаңа ұғымдарын түсіне білу мен қатар қайта өңдеуді қарастыруды;
Медицина тарихын зерттеуде тарихи, оқулық, көркем әдебиеттерді, өнер шығармаларын пайдалануды;
Заманауи ғылымның деңгейі мен талаптарына сәйкес дұрыс қорытынды жасауды.
Студенттерде коммуникативтік дағдыларды қалыптастыру:
- Курстастарымен жақсы өзара қарым-қатынасты құру;
- Басқа студенттердің көзқарасын сыйлау;
- Қарым-қатынаста/араласуда шынайлық таныту;
- Кішігірім топтармен жұмыс істей білу.
Студенттерде құқықтық дағдыларды қалыптастыру:
Ежелгі әлем елдеріндегі медицина саласындағы заңдылықтардың (Ману, Хамурап заңдары және XII кесте заңдары ) дамуына салыстырмалы баға беру.
Студенттерде өзін-өзі жетілдіру дағдыларын қалыптастыру:
Жұмыста аналитикалық зерттеу әдістерін қолдану;
Компьютерлік технологияларды кеңінен қолдану;
Өз бетімен оқу барысында интернет қорларын белсенді;
Өзін жетілдіруге арналған on-line оқулықтарды, оқу-әдістемелік құралдарды және т.б. қолдану;
Нормативтік-анықтамалық әдебиеттермен, офистік немесе кеңселік құжаттарды тіркеу және мұрағаттаудың заманауи әдістеріне қатысты өзіндік жұмыс дағдыларына баулу.
2.5 Пәннің алғы реквизиттері: Қазақстан тарихы. Саясаттану. Әлеуметтану.
2.6. Пәннің соңғы реквизиттері: Оқу негізінде пәннің туындау және даму тарихын, медициналық мамандықтардың қалыптасуындағы атақты ғалымдар мен дәрігерлердің жетістіктерін тереңдей зерттеуді қажет ететін жаратылыстану ғылымдары, жалпы кәсіби және арнайы пәндер.
2.7 Тақырыптық жоспар: әр сабақтың тақырыбы, жүргізу формасы, ұзақтығы (дәрістер, тәжірибелік, семинарлық, зертханалық, оқытушы жетекшілігімен орындалатын өзіндік жұмыс, өзіндік жұмысы).
Дәрістердің тақырыптық жоспары
№
|
Тақырыбы
|
Өткізу формасы
|
Дәріс
ұзақтығы
|
1
|
Медицина тарихы ғылым ретінде. Медицина тарихының зерттеу көздері. Алғашқы қауымдық құрылыстағы дәрігерлік
|
Презентация
|
1
|
2
|
Ежелгі дәуір медицинасы.
|
Презентация
|
1
|
3
|
Ерте және дамыған Орта ғасырлар медицинасы.
|
Презентация
|
1
|
4
|
Орта ғасылар соңғы кезенінің медицинасы. Жаңа заман медицинасы.
|
Презентация
|
1
|
5
|
ХХ ғасыр медицинасы. Қазақстан медицинасы
|
Презентация
|
1
|
|
Барлығы
|
|
5
|
Тәжірибелік сабақтардың тақырыптық жоспары
№
|
Тақырыбы
|
Өткізу формасы
|
Сабақ ұзақтығы
|
1
|
Медицина тарихы ғылым ретінде. Медицина тарихының зерттеу көздері. Алғашқы қауымдық құрылыстағы дәрігерлік
|
Презентация, әңгімелесу, ауызша сұрау, видеоматериалдарды демонстрациялау, тарихи эссе.
|
1
|
2
|
Ежелгі Шығыс медицинасы
|
Ауызша сұрау, видеоматериалдарды демонстрациялау, жазбаша бақылау.
|
1
|
3
|
Антикалық Жеророта теңізі медицинасы
|
Талқылау, видеоматериалдарды демонстрациялау, кішігірім топтарда жұмыс жасау.
|
1
|
4
|
Ерте және дамыған Орта ғасырлар медицинасы..
|
Талқылау, кішігірім топтарда жұмыс жасау, кері байланыс.
|
1
|
5
|
Орта ғасылар соңғы кезенінің медицинасы
|
Ауызша сұрау, жазбаша бақылау, кері байланыс.
|
1
|
6
|
Орта ғасырдағы Қазақстан медицинасы
|
Ауызша сұрау, жазбаша бақылау.
|
1
|
7
|
Жаңа заман медицинасы.
|
Ауызша сұрау, жазбаша бақылау, кері байланыс.
|
1
|
8
|
ХХ ғасыр медицинасы.
|
Ауызша сұрау, жазбаша бақылау.
|
1
|
9
|
ХХ ғасырдағы Қазақстан медицинасы.
|
Видеоматериалдарды демонстрациялау, кішігірім топтарда жұмыс жасау, іскерлік ойын.
|
1
|
10
|
Тәуелсіз Қазақстан медицинасы
|
Талқылау, кішігірім топтарда жұмыс жасау, глоссарилер құру.
|
1
|
|
Барлығы
|
|
10
|
Студенттердің оқытушымен бірге өзіндік жұмысының (СОӨЖ)
тақырыптық жоспары
№
|
Тақырыбы
|
Өткізу формасы
|
Сабақ ұзақтығы
|
1
|
Ежелгі Шығыс медицинасы.
|
Дискуссия, презентация.
|
1
|
2
|
Антикалық Жеророта теңізі медицинасы.
|
Дискуссия, презентация.
|
1
|
3
|
Византия және Араб халифаттарының медицинасы.
|
Дискуссия, презентация.
|
1
|
4
|
Жаңа заманның теориялық және клиникалық медицинасы.
|
Дискуссия, презентация.
|
1
|
5
|
ХХ ғасыр медицинасы.
|
Дискуссия, презентация.
|
1
|
6
|
Қазақстанда дәстүрлі және ғылыми медицинаның дамуы. Тәуелсіз Қазақстан медицинасы.
|
Дискуссия, презентация.
|
1
|
|
Аралық бақылау
|
Жазбаша сұрау, тестілеу
|
1
|
|
Барлығы
|
|
7
|
Студенттердің өзіндік жұмысының (СӨЖ) тақырыптық жоспары
№
|
Тақырыбы
|
Өткізу формасы
|
Сабақ ұзақтығы
|
1
|
Ежелгі Грекия медицинасы. Гиппократ. Гиппократ жинағы.
|
Презентация, реферат.
|
3
|
2
|
Ежелгі Рим медицинасы. Асклепиад. Гален. Цельс.
|
Презентация, реферат.
|
3
|
3
|
Бүкіләлемдік медицинаның эмблемалары.
|
Презентация, реферат.
|
3
|
4
|
Қазақстанда медицина білімінің даму тарихы
|
Презентация, реферат.
|
3
|
5
|
Араб халифаттарының медицинасы. Абу-Али Ибн Сина (Авиценна). Дәрігерлік ғылым қағидалары.
|
Презентация, реферат.
|
3
|
6
|
Абу Наср ибн Мухаммед аль-Фараби. Трактаты аль-Фараби.
|
Презентация, реферат.
|
3
|
7
|
Өтейбойдақ Тілеуқабылұлы «Шипагерлік баян».
|
Презентация, реферат.
|
3
|
8
|
Жусіп Баласағұн «Құдатқу білік».
|
Презентация, реферат.
|
2
|
|
Барлығы
|
|
23
|
2.8. Оқу және оқыту әдістері:
Дәрістер – кіріспе, тақырыптық, шолу, қорытынды.
Тәжірибелік сабақтар – алдын-ала түрлі оқу және ғылыми әдебиеттерден алған білімді белсенді қолдану әдісімен өткізілетін семинарлар (кіші топтар, презентациялар, талқылаулар және т.б.).
СОӨЖ– кафедрада үйлестіру материалдарымен жұмыс жасау, типтік бақылау есептерін (тестерді) шешу, дербес компьютермен жұмыс істеу, конференциялар, пәндік олимпиада, кеңес өткізу.
СӨЖ – жеке тапсырмаларды орындау: баяндамалар (презентациялар), эссе, пікірлер даярлау; курстық жұмыстарды орындау; студенттердің оқу-зерттеу жұмысы; тест сұрақтарын, кроссвордтар және жауаптардың эталонын құрастыру; үйлестіру материалдарын және көрнекі құралдарды дайындау. Жеке тапсырмаларды орындап тапсыру берілген тақырып оқылатын пән бөліміне сәйкес аптадан кешікпей жүргізілуі тиіс.
2.9 Студенттердің білімі мен дағдыларын бағалау әдістері:
Құзыреттілікті бағалау
№
|
Сабақ тақырыбы
|
Бағаланатын құзыреттіліктер
|
Когнитивті
(білім)
|
Операционалды
(тәжірибелік дағдылар)
|
Аксилогиялық
(комму-никативті дағдылар)
|
Құқықтық
(құқықтық компетен.)
|
Үздіксіз оқыту және өзін жетілдіру
|
1.
|
Медицина тарихы ғылым ретінде. Медицина тарихының зерттеу көздері. Алғашқы қауымдық құрылыстағы дәрігерлік
|
Сұрақтар бойынша ауызша жауап беру. Тесттік тапсырмаларды шешу.
|
Тарихи көздерді зерттеудің әдіснамалық негізін қолдану.
|
|
|
Студенттердің әр сабаққа дайындаған өзіндік жұмысын бақылау, интернет қорларын, on-line оқулықтарын қолдану. Глоссарилер, сөзжұмбақтарды құрастыру, көрнекілік құралдары мен үйлестіру материалдарын құрастыру.
|
2.
|
Ежелгі Шығыс медицинасы
|
Сұрақтар бойынша ауызша жауап беру. Тесттік тапсырмаларды шешу.
|
Ежелгі шығыс елдеріндегі медицинаның қалыптасуындағы хронологиялық құрылымды құру
|
|
|
Студенттердің әр сабаққа дайындаған өзіндік жұмысын бақылау.
|
3.
|
Антикалық Жеророта теңізі медицинасы
|
Сұрақтар бойынша ауызша жауап беру. Тесттік тапсырмаларды шешу.
|
Құлиеленушілік кезеңіндегі медициналық білімге талдау жасау.
|
|
Ежелгі әлем елдеріндегі медицина саласындағы заңдылықтар (Ману, Хамурап заңдары және XII кесте заңдары )
|
Студенттердің әр сабаққа дайындаған өзіндік жұмысын бақылау
|
4.
|
Ерте және дамыған Орта ғасырлар медицинасы..
|
Сұрақтар бойынша ауызша жауап беру. Тесттік тапсырмаларды шешу.
|
|
|
|
Студенттердің әр сабаққа дайындаған өзіндік жұмысын бақылау
|
5.
|
Орта ғасылар соңғы кезенінің медицинасы
|
Сұрақтар бойынша ауызша жауап беру. Тесттік тапсырмаларды шешу.
|
|
|
|
Студенттердің әр сабаққа дайындаған өзіндік жұмысын бақылау
|
6.
|
Орта ғасырдағы Қазақстан медицинасы
|
Сұрақтар бойынша ауызша жауап беру. Тесттік тапсырмаларды шешу.
|
|
|
|
Студенттердің әр сабаққа дайындаған өзіндік жұмысын бақылау
|
7.
|
Жаңа заман медицинасы.
|
Сұрақтар бойынша ауызша жауап беру. Тесттік тапсырмаларды шешу.
|
|
|
|
Студенттердің әр сабаққа дайындаған өзіндік жұмысын бақылау
|
8.
|
ХХ ғасыр медицинасы.
|
Сұрақтар бойынша ауызша жауап беру. Тесттік тапсырмаларды шешу.
|
|
|
|
Студенттердің әр сабаққа дайындаған өзіндік жұмысын бақылау
|
9.
|
ХХ ғасырдағы Қазақстан медицинасы.
|
Сұрақтар бойынша ауызша жауап беру. Тесттік тапсырмаларды шешу.
|
Орта ғасыр және Қазақстанда кеңес заманының орнау кезеңіндегі медицинаның дамуына салыстырмалы талдау жасау.
ХХ ғасырдағы Қазақстанның теориялық және клиникалық медицинасының дамуына хронологиялық талдау жасау.
|
|
|
Студенттердің әр сабаққа дайындаған өзіндік жұмысын бақылау
|
10.
|
Тәуелсіз Қазақстан медицинасы
|
Сұрақтар бойынша ауызша жауап беру. Тесттік тапсырмаларды шешу.
|
|
Тәуелсіз Қазақстанның денсаулық сақтау жүйесін негізгі даму кезеңдері бойынша өз көзқарасын дәлелдеу
|
|
Студенттердің әр сабаққа дайындаған өзіндік жұмысын бақылау
|
*1 кредитте студент өз таңдауымен СӨЖ бір тақырыбын орындайды.
Аралық бақылау (r) – саны- 1, өткізу формасы – тест және жазбаша жауап түріндегі сұрақтар.
Пәннің қорытынды рейтингі/бағасы 100 баллға тең.
Күнделікті бақылау:
- ауызша сұрау;
- жазбаша бақылау;
- тестілеу;
- жағдаяттық есептердің шешімін тексеру;
- ұсынылған рефераттар, баяндамалар, презентациялардың қорғауын бағалау.
Қорытынды бақылау: нәтижелерді кешенді бағалау:
- білімін күнделікті бақылау;
- тестілеу;
- ауызша әңгімелесу.
Студенттердің білімін бақылауды ауызша жүргізу технологиясы
Күнделікті бағалау t – біліктіліктің қалыптасуын бағалау деңгейі
t = (Z+N+K+P+S+R)/n мұнда
n – барлық біліктілік бойынша тапсырма саны
Z: z1+z2+…+zn - білімнің бағасы
N: n1+n2+…+nn - тәжірибелік дағдылар бағасы
K: k1+k2+…+kn - коммуникативті біліктіліктің бағасы
P: p1+p2+…+pn - құқықтық біліктіліктің бағасы
S: s1+ s2+…+sn - СӨЖ бағасы
R-аралық бақылау
t – күнделікті бақылау = орта баға оқытудың бес біліктілігі бойынша: білім, тәжірибелік дағды, құқықтық біліктілік, коммуникативті біліктілік, өзін жетілдіру дағдыларына қатысты бағаланады.
* Пән бойынша баллдық-рейтингтік бағалау өзгерістері №2 үлгіде көрсетілген
Емтиханды жүргізу және бағалау технологиясы
Қорытынды бақылау: дифференциалды сынақ, екі кезеңнен тұрады:
1) тестілеу,
2) ауысша (билет бойынша тәжірибелік дағдыларды тексеру және т.б.)
қорытынды бақылауда білім алушының білімін бағалау.
E= (Е1+Е2)/2 × 0,4
мұнда, Е1 - емтиханның I кезеңінің балдары
Е2 – емтиханның II кезеңінің балдары.
Студенттің емтиханға жіберілу рейтингі қорытынды бағада 60% кем болмау керек, сондықтан да, пән бойынша семестрлік бағалау келесі формула арқылы анықталынады:
Rд = t × 0,6
мұнда t – күнделікті бақылау
Қорытынды баға жіберілу рейтингімен және қорытынды бақылау бағасының қосындысынан тұрады:
I = R х 0,6 + E х 0,4, мұнда
I – қорытынды баға
R– емтиханға жіберілу рейтинг бағасы
E – қорытынды бақылау бағасы (пән бойынша емтихан)
Қорытынды рейтинг 60% жіберілу рейтингтен және 40% қорытынды бақылау бағасынан тұрады.
I = Rд + (Е1 + Е2 ) /2 х 0,4, мұнда
I – қорытынды баға
Rд – жіберілу рейтинг бағасы
Е1 – қорытынды бақылау бағасы (пән бойынша тестілеу)
Е2– қорытынды бақылау бағасы (пән бойынша әнгімелесу)
Рейтинг I - 60% , емтихан I - 40% құрайды.
Пән бойынша әріптік-балдық-рейтингтік бағасы
Әріптік жүйе бойынша бағасы
|
Балдың сандық
эквиваленті
|
Пайыздық
мөлшері,
%
|
Дәстүрлі жүйе бойынша бағасы
|
А
|
4,0
|
95-100
|
Үздік
|
А-
|
3,67
|
90-94
|
Үздік
|
В+
|
3,33
|
85-89
|
Жақсы
|
В
|
3,0
|
80-84
|
Жақсы
|
В-
|
2,67
|
75-79
|
Жақсы
|
С+
|
2,33
|
70-74
|
Қанағаттанарлық
|
С
|
2,0
|
65-69
|
Қанағаттанарлық
|
С-
|
1,67
|
60-64
|
Қанағаттанарлық
|
Д+
|
1,33
|
55-59
|
Қанағаттанарлық
|
Д
|
1,0
|
50-54
|
Қанағаттанарлық
|
F
|
0
|
0-49
|
Қанағаттанарлықсыз
|
2.10. Негізгі және қосымша әдебиеттер:
Негізгі:
1. Бигалиева Р.К. Бүкіләлемдік медицина тарихы. – Алматы, 2004. – 390 б.
2. Камалиев М.А., Бигалиева Р.К., Хабиева Т.Х. «Қазақстан халық медицинасы және қоғамдық денсаулық сақтау тарихы». – Алматы, 2009. – 173 б.
3. Камалиев М.А., Бигалиева Р.К., Хабиева Т.Х. История народной медицины и общественного здравоохранения Казахстана. – Алматы, 2004. – 173 с.
4. Сорокина Т.О. Атлас истории медицины. – M., 1987. – 166 с.
5. Сорокина Т.С. История медицины. – M., 2006. – 560 с.
6. Сорокина Т. С. История медицины : учебник / Т. С. Сорокина ; [Рос. ун-т дружбы народов]. – 9-е изд., стер. – М.: Академия, 2009. – 559 с.
Қосымша:
1. Әлиев М.Ә., Нұрмүханбетқызы Р. Қазақстан медицинасының тарихы. – Алматы, 2003. – 192 б.
2. Бисенова А. Материнство и детство. – Алма-Ата, 1965. – 208 с. 3
3. Биомедицинская этика: Учеб. пособие / Под общ. ред. Т.В. Мишаткиной, С.Д. Денисова, Я.С. Яскевич.Мн.:МГЭУ им. А.Д. Сахарова, 2008.
4. Бородулин В. И. История клинической медицины: от истоков до середины 19-го века : лекции :
учебник / В. И. Бородулин ; Моск. мед. акад. им. И. М. Сеченова. – М. : Медицина, 2008. – 178 с.
5. Введение в биоэтику. Учебное пособие. – М.: «Прогресс-Традиция», 1998. – 384 с.
6. Государственная программа «Саламатты Казахстан» на 2011-2015 годы, от 29 ноября 2010 года.
7. Жакупова М.А. Эвакогоспитали Казахстана в годы Великой Отечественной войны. – Алма-Ата, 1985. – 120 с.
7. История медицины и фармации / под ред. Д. В. Михеля. – М. : Эксмо, 2010. – 184 с.
8.Кодекс Республики Казахстан «О здоровье народа и системе здравоохранения» от 18 сентября 2009г.
9. Комиссаров С. А. Очерки по истории и теории традиционной китайской медицины : учеб. пособие / С. А. Комиссаров. – Новосибирск : ред.-издат. центр НГУ, 2009. – 139 с.
10.Конституция Республики Казахстан от 30 августа 1995г.
11.Лисицын Ю. П. История медицины : учебник / Ю. П. Лисицын. – 2-е изд., перераб. и доп. – М. : ГЭОТАР-Медиа,2011.–393с.
12. Международный этический кодекс медицинской сестры // Врач. 2002. - 4. - С. 47.
13. Назарбаев Н.А. Послание Президента страны народу Казахстана «Через кризис к обновлению и развитию». – Астана, 2009.
14. Назарбаев Н.А. Послание Президента страны народу Казахстана «Новое десятилетие –
новый экономический подъем – новые возможности Казахстана». – Астана, 2010.
15. Назарбаев Н.А. Послание Президента страны народу Казахстана «Социально-экономическая модернизация – главный вектор развития Казахстана». – Астана, 2011.
16. Островская, И. В. Психологические особенности профессионального общения медсестры с пациентами пожилого и старческого возраста / И. В. Островская // Мед. сестра. - 2003. – N 6. - C. 34-36.
17. Очерки истории народной медицины Казахстана / Под ред. Т.Ш. Шарманова и Б.А. Атчабарова. - Алма-Ата, 1978. – 209 с.
18. Проблемы этики и деонтологии в работе медицинской сестры / авт.-сост. А. К. Хетагурова.- М. : Мед. проекты, 2008.- 72 с.- (В помощь практикующей мед. сестре; 1`2008). (Шифр: 614.25; П 781).
19. Риффель А.В. Роль врача в современном обществе// Медицинское право. - 2007. - №3(19). - С.23-24.
20. Риффель А.В. Юридические аспекты реализации прав врача /А.В. Риффель // Журнал Закон и Право. - Белгород, 2006. -№12(40). - С. 15-17.
21. Романовский Г.Б. Право на врачебную тайну в системе прав пациентов / Г.Б Романовский // Медицинское право. - Москва, 2004. -№4. - Стр. - 18.
22. Самарин Р.И. Очерки истории здравоохранения Казахстана. – Алма-Ата, 1958. – 164 с.
23. Свиридова Л.Е. Вглядимся в прошлое. Из истории здравоохранения и медицины Северного Казахстана. - М., 1990. – 174 с.
24. Скурлягина, Е. А. Деловой этикет в работе медицинской сестры : // Сестринское дело. - 2007. - № 8. - С. 44-45.
25. Тульчинский Т.Х., Варавикова Е.А. Новое общественное здравоохранение: Введение в современную науку. – Иерусалим, 1999. – 1049 с.15.
26. Уразаков Е. Казахская народная медицина. – Алматы, 1989. – 140 с.
27. Чельцова, А. А. Зарубежный опыт стандартизации сестринской деятельности / А. А. Чельцова, Н. Н. Камынина // Медицинская сестра. - 2007. - № 8. - С. 20-22.
28. Чокин А.Р. Очерки развития санитарно-эпидемиологической службы в Казахстане. – Алма-Ата, 1975. – 176 с.
29. Шарманов Т.Ш. Мировое здравоохранение до и после великой Алма-Атинской конференции. – Алматы-Вашингтон-Женева, 2003. – 143 с.
30.Шахиева А.М. Отебойдак Тлеугабылулы – великий целитель средневековья.// Фармация Казахстана №9, 2008. - С. 47-48.
31. Юденков, В. С. Сестринское дело в России / В. С. Юденков // Новые Санкт-Петербургские ведомости. - 2008. - № 2. - С. 110-112.
2.11. Қосымшалар:
1. № 1 үлгі «2011-2014 жж. оқытудың алғы, соңғы реквизиттермен және аралас пәндермен келісу хаттамасы».
2. №2 үлгі «Жұмыс бағдаламасына өзгертулер мен қосымшалар».
«Медицина тарихы» пәні бойынша
СИЛЛАБУС
ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ
Курс: екінші Семестр: үшінші
Дәрістер: 5 сағат
Тәжірибелік
(семинарлық) сабақтар: 10 сағат
Студенттердің оқытушымен бірге өзіндік жұмысы
(СОӨЖ) 7 сағат
Аудиториядан тыс студенттің өзіндік жұмысы
(СӨЖ) 23 сағат
Бақылау түрі: емтихан
Барлығы: 45 сағат (1 кредит)
2012
Силлабус жұмыс бағдарламасына сәйкес қоғамдық денсаулық сақтау кафедрасының меңгерушісі, м.ғ.д., профессор Камалиевпен М.А., аға оқытушысы Шахиевамен А.М., аға оқытушысы А.Н.Нурбақытпен дайындалды.
Қоғамдық денсаулық кафедрасы мәжілісінде талданып бекітілді.
« » _________ 2012 ж. Хаттама № __________
Кафедра меңгерушісі, профессор _______________________Камалиев М.А.
1.Жалпы мәліметтер:
1.1 Жоғарғы оқу орнының атауы С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті
1.2 Қоғамдық денсаулық сақтау кафедрасы
1.3 Пәні, пәннің коды: IM 2113 Медицина тарихы
1.4 Мамандығы: 051102 – «Қоғамдық денсаулық сақтау»
1.5 Оқу сағаттарының/кредиттерінің көлемі – 45 сағат (1 кредит)
1.6 Курс – 2 Семестр – 3
1.7 Кафедра оқытушылары туралы мәліметтер
№
|
Оқытушы аты-жөні
|
Лауазымы
|
Ғылыми дәрежесі, ғылыми атағы
|
Ғылыми ынтасы, жетістіктері
|
1
|
Камалиев Максут Адильханович
|
Кафедра меңгерушісі
|
м.ғ.д.
|
профессор
|
Қоғамдық денсаулық және денсаулық сақтау, медицина тарихы саласының маманы.
348 ғылыми еңбектері бар.
|
2.
|
Айтманбетова
Акмарал Аршабаевна
|
доцент
|
м.ғ.к.
|
|
Қоғамдық денсаулық және денсаулық сақтау, медицина тарихы саласының маманы.
40 ғылыми еңбектері бар.
|
3.
|
Бурибаева Жанар Куанышбековна
|
доцент
|
м.ғ.д.
|
|
Қоғамдық денсаулық және денсаулық сақтау, медицина тарихы саласының маманы.
96 ғылыми еңбектері бар.
|
4.
|
Шахиева
Адиля Маратовна
|
Аға оқытушы
|
м.ғ.к..
|
|
Қоғамдық денсаулық және денсаулық сақтау, медицина тарихы саласының маманы.
72 ғылыми еңбектері бар.
|
5.
|
Кожекенова Жанат Асетовна
|
доцент
|
м.ғ.к.
|
|
Қоғамдық денсаулық және денсаулық сақтау, медицина тарихы саласының маманы.
11 ғылыми еңбектері бар.
|
6.
|
Буздаева
Сауле
Сагатовна
|
аға оқытушы
|
м.ғ.к..
|
|
Қоғамдық денсаулық және денсаулық сақтау, медицина тарихы саласының маманы.
28 ғылыми еңбектері бар.
|
7.
|
Талкимбаева Найля Ануаровна
|
доцент
|
м.ғ.д.
|
|
Қоғамдық денсаулық және денсаулық сақтау, медицина тарихы саласының маманы.
48 ғылыми еңбектері бар.
|
8.
|
Абдразакова Салтанат Умирзаковна
|
аға оқытушы
|
|
|
Қоғамдық денсаулық және денсаулық сақтау, медицина тарихы саласының маманы.
8 ғылыми еңбектері бар.
|
9.
|
Нурбакыт Ардак Нурбакыткызы
|
аға оқытушы
|
м.ғ.к.
|
|
Қоғамдық денсаулық және денсаулық сақтау, медицина тарихы саласының маманы.
16 ғылыми еңбектері бар.
|
10
|
Дайрабекова Айша Турсунбекова
|
оқытушы
|
|
|
Қоғамдық денсаулық және денсаулық сақтау, медицина тарихы саласының маманы.
|
11
|
Жакупова Майя Нурдаулетовна
|
оқытушы
|
денсаулық сақтау магистрі
|
|
Қоғамдық денсаулық және денсаулық сақтау, медицина тарихы саласының маманы. 4 ғылыми еңбектері бар.
|
12
|
Дармен Нургул
Жарылқасынқызы
|
оқытушы
|
денсаулық сақтау магистрі
|
|
Қоғамдық денсаулық және денсаулық сақтау, медицина тарихы саласының маманы.
|
1.8 Байланыстық ақпарат:
Кафедра мекен-жайы: Төле би көшесі, 92. 1 Оқу корпусы, екінші қабат, сол қанат.
Телефон 292 64 54
1.9 Пән саясаты:
Студент міндеті:
шығармашылық, өз бетінше жұмыс жасау және креативтілік қасиеттерін көрсете отырып, оқу үрдісіне белсенді қатысу;
аудиториялық сабақтардың барлық түрлеріне қатысу (тәжірибелік сабақтар, СӨЖ);
әр сабаққа дайындалу (берілген материалды оқу және ол бойынша берілген тапсырмаларды орындау);
жұмысты қатаң түрде күнтізбелік жоспар бойынша, уақытысында орындау;
келмей өткізіп алған сабақтарды орынды себептермен болғандығын растайтын құжат ұсыну;
сабаққа кешікпеу;
сабақ барысында басқа нәрселерге көңіл бөлмеу;
сабақ уақытысында ұялы телефондарды сөндіріп қою;
кафедра оқытушылары мен қосалқы қызметкерлерімен сыйластық қарым-қатынаста болу;
жүріс-тұрыс мәдениетін сақтау;
кафедра мүлкіне ұқыпты болу;
сыртқы келбеті мен өзін-өзі ұстау мәнерінің ұқыпты болуы.
Жұмыс бөлімдерін орындамаған жағдайда қолданылатын айыптық шаралар: студент міндеттерін орындамаған жағдайда тәрбиелік, сонымен қатар пәндік шаралар қолданылуы мүмкін
2. Бағдарлама:
2.1. Кіріспе
Медицина тарихы, ғылым ретінде медицинаның және денсаулық сақтаудың пайда болуын, дамуын және қазіргі кезеңдегі жағдайын, адамзаттың бүкіләлемдік даму тарихымен бірегей зерттейді.
Медицина тарихы оқулық пән ретінде екі бөлімнен тұрады: жалпы және жеке медицина тарихы.
Жалпы медицина тарихы емшіліктің және медицинаның ежелгі замандардан қазіргі кезеңге дейін бүкіләлемдік тарихи даму үрдісінің қалыптасуының жалпы заңдылықтарын анықтайды; медицинаның алға басуының әрбір тарихи-қоғамдық кезеңдердің үлесін айқындайды, медициналық ғылым мен денсаулық сақтау тәжірибесінде ұлттық және ұлтаралық бірегейлік пен өзара әрекеттестігін көрсетеді, медицинаның алға қарай дамуына атақты ғалымдардың және ғылыми мектептердің маңызын және дәрігерлік парыз туралы ұғымның қалыптасуына әсер етеді.
Жеке медицина тарихын оқыту әрбір медициналық-биологиялық, профилактикалық және клиникалық пәндердің пайда болуы мен дамуы туралы түсініктеме береді.
Медицина тарихын оқыту қойылған болашақ дәрігердің алдына кәсіби талаптармен қоса отансүйгіштік сезімін қалыптастырып, әсіресе қазақ халқының әлемдік өркениетке қосқан үлесін ерекше көрсетеді.
Тәуелсіз Қазақстан ерекшелігі тарихтағы өткен-кеткенді зерделеп жаңарту, тарихи шындықтың шыңына жету, тарихи ақтаңдақтар мен көлеңкелі етіп көрсетілген жағдайларды айқындау, тарихи мұрағаттарға ұқыпты қарау.
Қазақстан медицина тарихын зерттеу қазақтар және басқа да халықтардың эмпирикалық білімдердің негізінде және олардың тұжырымдалуына байланысты ғасырлар бойы аурудың алдың алу дағдылары мен біліктілілігі нақтыланып, жеке адамның және қоғамдық тазалық сақтау, медициналық білім беру мен ғылымның қалыптасуы,айтарлықтай жаңалықтар ашылуы, отандық дәрігерлер мен медицина қызметкерлерінің ізгі қызметтеріне байланысты екендігі анықталады.
2.2. Пәннің мақсаты: Болашақ маманның жалпы мәдени көзқарасын қалыптастырудың маңызды бөлшегі ретінде әлемдік медицинаның дамуының негізгі заңдылықтары мен бағыттары туралы түсінік қалыптастыру. Сонымен қатар, рухани, қәсіби және жалпы мәдени біліктілілігі жоғары, отансүйгіштік және ұлтаралық сезімге ие, денсаулық сақтау саласының болашақ маманында дүниетанымалдықты қалыптастыру
2.3. Оқыту міндеттері:
студенттерді тарих әдістемесімен және қазіргі кезендегі медицина тарихының негізгі мәселелерімен таныстыру;
адамзаттың дамуының әр кезеңдерінде медициналық, гигиеналық, адам денсаулығы және ауру-сырқаулар туралы білімдерге тарихи талдау арқылы нақты баға беруге үйрету
әлемнің әр елдерінде медицина ғылымы мен тәжірибенің қалыптасуына ұлттық және интернационалдық жағдайлардың өзіндік әсерін және біркелкілігін көрсету.
2.4. Оқытудың соңғы нәтижелері:
Студенттерде білімді қалыптастыру:
Бүкіләлемдік медицина тарихының және Қазақстан медицина тарихының даму заңдылықтарын;
Бүкіләлемдік медицина тарихының мерзімдік жіктелуін;
Медицинаның дамуының жалпы көріністерін, қоғамдық-экономикалық қауымдардың және медицинаның дамуындағы сабақтастықты;
Медицина тарихының зерттеу көздерін;
Әлемдік медицина мен отандық медицинаның негізгі сипаты;
Қоғамдық денсаулық сақтаудың дамуының кезеңдері;
Медицина ғылымының дамуына ғалымдардың қосқан үлесі;
Ғалым-медиктер мен дәрігерлердің қайсарлық қызметтерінің үлгісін.
Студенттерде тәжірибелік дағдыларды қалыптастыру:
Тарихи мағлұматтарды іздестіруде және жинауда зерттеудің әдістемелік негіздерін қолдануды;
Тарихи мәліметтерге талдау жүргізуді;
Қазіргі кезеңдегі ғылым деңгейіне және талаптарына сай білімінің жаңа ұғымдарын түсіне білу мен қатар қайта өңдеуді қарастыруды;
Медицина тарихын зерттеуде тарихи, оқулық, көркем әдебиеттерді, өнер шығармаларын пайдалануды;
Заманауи ғылымның деңгейі мен талаптарына сәйкес дұрыс қорытынды жасауды.
Студенттерде коммуникативтік дағдыларды қалыптастыру:
- Курстастарымен жақсы өзара қарым-қатынасты құру;
- Басқа студенттердің көзқарасын сыйлау;
- Қарым-қатынаста/араласуда шынайлық таныту;
- Кішігірім топтармен жұмыс істей білу.
Студенттерде құқықтық дағдыларды қалыптастыру:
Ежелгі әлем елдеріндегі медицина саласындағы заңдылықтардың (Ману, Хамурап заңдары және XII кесте заңдары ) дамуына салыстырмалы баға беру.
Студенттерде өзін-өзі жетілдіру дағдыларын қалыптастыру:
Жұмыста аналитикалық зерттеу әдістерін қолдану;
Компьютерлік технологияларды кеңінен қолдану;
Өз бетімен оқу барысында интернет қорларын белсенді;
Өзін жетілдіруге арналған on-line оқулықтарды, оқу-әдістемелік құралдарды және т.б. қолдану;
Нормативтік-анықтамалық әдебиеттермен, офистік немесе кеңселік құжаттарды тіркеу және мұрағаттаудың заманауи әдістеріне қатысты өзіндік жұмыс дағдыларына баулу.
2.5 Пәннің алғы реквизиттері: Қазақстан тарихы. Саясаттану. Әлеуметтану.
2.6. Пәннің соңғы реквизиттері: Оқу негізінде пәннің туындау және даму тарихын, медициналық мамандықтардың қалыптасуындағы атақты ғалымдар мен дәрігерлердің жетістіктерін тереңдей зерттеуді қажет ететін жаратылыстану ғылымдары, жалпы кәсіби және арнайы пәндер.
2.7 Пәннің қысқаша мазмұны. Медицина тарихы барлық медициналық пәндерді оқуда байланыстырушы буын, медициналық білімдерді негіздейтін алғашқы пәндердң бірі болып табылады және жалпы медицинаның дамуы жөнінде кешенді түсінік береді. Медицина тарихы – медициналық білімдердің аса қауымды көзі, ұрпақтан ұрпаққа берілетін үлгілі дәстүрлердің «қойнауы». Медицина тарихының басты міндеті адамзат дамуының түрлі сатыларындағы адамның ауруы мен денсаулығы жөніндегі медициналық, гигиеналық білімдерді нақты бағалауда тарихи-аналитикалық әдіске оқыту болып табылады. Медицина саласындағы терең кәсіби білім, оның жаратылыстану ғылымдар жүйесінің дамуындағы маңызы мен орнын түсіну, медицинаның біртұтас ғылым ретінде туындауы мен дамуын күрделі үрдсі деп ұғыну негізінде ғана қалыптасуы мүмкін.
Қазақстан медицина тарихын зерттеу, оның қалыптасуы қоғамдық – экономикалық қауымдастықтың алмасуымен тығыз байланыста бола тұра қазақ халқының және Орта Азия мен Шығыс елдерінің жүздеген жылдар бойы тәжірибелік білімдерінің пайда болуы мен жүйеленуі негізінде екенін көрсетеді. Қазақстанның медицина тарихы қазақ халқы мәдениетінің бүкіл тарихы барысында ауруды анықтау және емдеу әдістерінің, жеке бас және қоғамдық гигиенаның пайда болуы және дамуы туралы деректермен таныстырады; медициналық білім және ғылымның қалыптасуы, отандық дәрігерлер мен медицина қызметкерлер еңбегімен байланысты атаулы ғылыми және тәжірибелік жаңалықтар ашылуымен таныстырады.
Достарыңызбен бөлісу: |