Бағдарламасы «Энергетикалық жүйелер»

ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

мамандығы бойынша магистранттарға арналған

кешенді емтиханының

БАҒДАРЛАМАСЫ

«Энергетикалық жүйелер» кафедрасы

«Энергетикалық жүйелер» кафедрасының

меңгерушісі, т.ғ.к.

Мехтиев А.Д.

_____________________

«____» ________2016 г.

2016

Кіріспе

6М071700 - «Жылуэнергетика» мамандығы бойынша магистранттарды дайындауға арналған мемлекеттік түсу кешенді емтиханның негізгі тапсырмасы: жылу энергиясының төңiрегiдегi бағалы және сапалы профилдi және ғылыми - педагогикалық бiлiм, кәсiби құзыреттiлiк, магистранттардың теориялық және жаттығуды жеке әзiрлеуiнен алуы; әлемнiң бүтiндiк кескінін қабылдауды қамтамасыз ететiн өте маңызды және орнықты бiлiмдердi магистранттардың игеруі; оқытылатын жаңа бiлiмдердi үйренушi қажеттiктер және дербес шығармашылық меңгерудi дағдыландыру; азаматтық позицияны құрастыруға және iс жүзiнде қазiргi ғылыми және жаттығу мәселелерiн шешуге қабiлеттi болатын мамандардың әзiрлеуi, жоғары оқу орындарында сабақ беруге, зерттеу, өндiрiстiк және басқарушылық қызметтi ойдағыдай жүзеге асыруға; докторантураға ғылыми дайындықтың жалғасы; ЖООға сабақ беру қажеттi педагогика және психология төңiрегiдегi тәжiрибелік бiлiмдерiн алуы.
6М071700 - «Жылуэнергетика» мамандығы бойынша магистранттарға арналған кешенді емтихан келесі пәндер бойынша жазбаша жүргiзiледi:

- Жылу энергетика жүйелері мен энергияны қолдану;

- Жылу энергетикада және жылу технологияларда энергияны үнемдеу;

- Техникалық термодинамика;

- Электротехника и электроника.
Мамандық бойынша мемлекеттік кешенді емтиханның бағасы

1. 
   Еліміздің энергетикасы және оның құраушылары туралы түсінік
   
2. 
   Қазақстанның электр энергетикасы жүйесінде жылу электр стансаларының (ЖЭС) атқаратын рөлі. Электр және жылу энергиясын өндіру мен қолдану.
   
3. 
   Жылу энергетикалық қондырғылары. Бу қазандары және оларды топтау. Электр стансаларында бу өндірудің технологиялық сызбасы. Өнеркәсіпте және жылу технологиялық өндірісте энергияны қолдану.
   

5. Электрмен жабдықтау энергетикалық және технологиялық жүйелердің құрастырушысы болып табылады. Электрмен жабдықтаудың міндеттері және келешегі.

6. Электр машиналары және аппараттары. Қазіргі заман техникасындағы және энергетикадағы электр машиналарының маңызы және рөлі.

7. Жылутехнологиясының процесстері және аппараттары. Қазiргi кездегі жағдайы және өнеркәсіптік жылу- масса алмасу қодырғыларының дамуының қысқаша құрастырылымы.

8. Өндiрiстік кәсiпорындар энергия тасығыштарынөндіру және тарату.

9. ЖЭС және өндірістік кәсiпорындардағы су және отын технологиясы: теория негiздері, өңдеу әдiстері және құралдары.

Энергияны үнемдеудің түсініктері және жалпы терминдері. Энергияны баяу үнемдеу, энергияны екпінді түрде үнемдеу, терминдер және анықтамалар. Ұйымдастырушылық өзгерiстер мен жаңа жүйелердi енгiзу нәтижесінде энергияны үнемдеуге жету.Басқа да терминдер.

2. Қазақстан Республикасының энергияны үнемдеуші саясатының құқықтық негізі. Қазақстанда және бүкіл әлемде энергияны үнемдеудің маңыздылығы: Қазақстан Республикасының мемлекеттiк энергияны үнемдеу бағдарламасы және оның iске асыру шаралары. Энергияны үнемдеудің нормативтiк – құқықтық және нормативтiк-техникалық негіздері. Энергияны үнемдеу және экология.

3. Энергияны үнемдеудің шектi әдiсi.

Энергияны үнемдеудің шектi әдiсiнің анықтамасы және негiзгi түсініктері; тұйық жылутехнологиялық кешеннiң құрылымдық сызбасы; технологиялық сызбалар; энергияны үнемдеуші энергия көздерi;

энергияны үнемдеуші сызбалар; энергияны үнемдеуші жылутехникалық ережелер. Қарқынды энергия үнемдеу. Қарқынды энергия үнемдеу мәселесін қою және оны шешу әдiстерi. Қарқынды энергияны үнемдеу резервiнiң қуаты.Энергетикалық тиімдеу белгiлерi; қарқынды энергия үнемдеу концепциялары.

4. Отын - энергетика кешенінде энергияны үнемдеу

Отын - энергетика кешенінде (ОЭК) энергияны қолданудың жалпы көлемі.

ОЭК-те энергияны үнемдеудің негiзгi бағыттары. Органикалық отын ресурстарының орнын басу. Электр энергиясында энергияны үнемдеу; жалпы энергия қолдану, электр энергиясын қиюлас өндiруде энергияны үнемдеу, өз мұқтаждығына кететін шығындарын азайту; будың жоғары және ең жоғары параметрлерінде жұмыс жасау; ШЭС-тен жылыну кезінде энергияны үнемдеу; ОЭК-тегі энергияны үнемдеуші технологиялар. Газ, көмiр, мұнай шыгарушы және мұнайды өңдеуші өнеркәсiпте энергияны үнемдеуші технологиялар.

5. Өнеркәсiп салаларында энергияны үнемдеу

Өнеркәсiп салаларында энергияны үнемдеудің жалпы сипаттамасы.

Ңақты өнеркәсiптiк жылу технологияда энергияны қолдану сапасы және оның энергия сыйымдылығы, энергияны қолдануды жақсартуға жүйелiк қатынас. Қара және түстi металлургияда, машина құрастыруда, химиялық және мұнай химиялық өнеркәсiпте энергияны үнемдеу. Энергияны үнемдеу қуаты, энергияны үнемдеудің негiзгi бағыттары және қара, түстi металлургияда энергияны үнемдейтін ең тиімді шаралар. Минерал шикiзат және құрылыс материалдарын шығаруда, жеңiл өнеркәсiпте, агро өнеркәсiптiк кешенде, көлiкте және тұрмыстық-коомуналдық шаруашылықта энергияны үнемдеу.

6. Жылу технологияда энергияны үнемдеу

Жылу технологияда энергияны қолдануы. Жылутехнологиядағы энергия үнемдеуші шаралар. Технологиялық процестерде отын мен энергияны тиiмдi қолданудың негiзгi бағыттары. Отын мен энергияны қолданудың тиiмдiлiгін анықтайтын факторлар. Жылу энергиян өндiру және тарату кезінде энергияны үнемдеу; өнеркәсiптiк қазандықта энергияны үнемдеу; энергия тасығыштарды өндiру және тарату жүйелерiнде энергияны тиiмдi қолдану; жылыту, вентилдеу, ыстық сумен жабдықтау жүйелерiнде, кептiруші, буландырушы, ректификациялық қондырғыларда энергияны үнемдеу; өндірістік кәсiпорынды, аграрлық-өнеркәсiптiк нысаналарды, тұрғын-коммуналдық шаруашылықты электрмен жабдықтауда энергияны үнемдеу; жарықтандыру жүйесінде энергияны үнемдеу.

7. Қалдықсыз технологиялар мен екiншi энергетикалық ресурстарды қолдану.

Қалдықсыз технологиялар негiздері. Қалдықсыз технология туралы түсінік, өндiрiстiң қалдықтарыназайту жолдары, қалдықсыз технология және энергияны үнемдеу, қалдықсыз технология ережелері, энергияны үнемдеуге негізделген жылулық сызбалары және энергияны үнемдеуші жылу көздері бар жаңа жылу технологиялық процесстерді жүзеге асыру.

Қалдықсыздық көрсеткiштерi және қалдықтарды қолдану.

Энергияны қолдану және екiншi энергетикалық ресурстар (ЕЭР ). ЕЭР көздері, қуаты және қолданудың негізгі бағыттары.

Жылуэнергетика нысаналарын энергия аудиттеу негiздерi. Өндірістік кәсiпорындар энергия аудитінің ерекшелiктерi; экспресс-аудит; терең энергетикалық зерттеулер; энергетикалық паспорт. Өндірістік кәсiпорынның отын-энергетикалық балансы. Өнеркәсiптiк кәсiпорынның отын-энергетикалық балансын құрастыру мақсаты және түрлері және оны талдау.

9. Дәстүрлi емес энергия көздерін қолдану

Дәстүрлi емес және қайталанатын энергия көздерi. Дәстүрлi және дәстүрлi емес энергия көздерi; энергия көздерінің ресурстары және қорлары; энергоресурстарды қолдану динамикасы және энергетикалық шаруашылықты дамыту, энергетиканың экологиялық проблемалары; адамзаттың энергетикалық мұқтажын өтеудегі дәстүрлi емес энергия көздерінің орны. Дәстүрлi емес энергетиканың даму болашағы және мәселелері.

Күн энергетикасы. Күн энергиясын қолдану. Күн энергиясын түрлендіру процестерінің физикалық негiздерi. Күн энергетикалық қондырғылары.

Коллекторлардың түрлерi; олардың жұмыс ережелері және есептеу әдiстерi. Селекциялық қабыршықтар. Жылуды аккумуляциялау. Күндік жылумен жабдықтау жүйелерi түрлендірудің резервтері және ережелері. Биоэнергетика. Геотермалдық энергетика.

Ішкi энергия күй функциясыретінде. Термодинамиканың бiрiншi бастамасының теңдеуі. Энтальпия ұғымы. Iшкi энергияның дербес туындылары.Жылусыйымдылық ұғымы.Нақты және орташа жылусыйымдылық, жылусыйымдылық , iшкi энергия және энтальпияның арасындағы байланыс.Ағынға арналған термодинамиканың бiрiншi бастамасы. Ағын жұмысының түрлері.

2. Идеал газдың термодинамиялық құбылыстары

Теңқалыпты, қайтымды құбылыстар. Айналмалы (циклдер ) құбылыстар. Идеал газ: күй теңдеуі және диаграммалары, негiзгi заңдары, Джоуль заңы, Майер теңдеуi. Идеал газдар қоспасы.

Идеал газдың негiзгi термодинамиялық құбылыстары, құбылыстардың жылуы мен жұмысы, заттардың идеал газ күйіндегi калориялық қасиеттерiнiң өзгерiсiн анықтау.

3. Термодинамиканың екiншi бастамасы

Қайтымды Карно циклi, термиялық ПӘК, Карно теоремалары. Қайтымды цикл, құбылыс функциясы ретінде энтропияның түсінігі , Клаузиус теңсiздiгі мен интегралы. Қайтымды және қайтымсыз құбылыстардағы энтропияның өзгерiсi. Оқшауланған термодинамикалық жүйелердiң теңқалыптылық шарты. Күйдiң термодинамикалық ықтималдығы. Термодинамиканың екiншi бастамасының статистикалық мағынасы.

Сипаттамалық функциялар. Орнықты теңқалыптылық шарты. Химиялық потенциал. Температураның абсолютi газдық және термодинамиялық шкаласы. Температураның тәжірибиелік термодинамикалық шкаласы.

Пайдалы жұмыстың қайтымдылығы және өндiруi. Эксергия.

4. Заттардың термодинамиялық қасиеттерi

Эндрюс тәжiрибесi. Ван-дер-Ваальс теңдеуі және изотермалар. Нақты газдың рT-, р-диаграммалары, термиялық коэффициенттерi, күй теңдеуi мен кестелері. Заттардың калориялық қасиеттерi. Фазалық теңқалыптылық және фазалық ауысулар.

Термодинамиканың дифференциал теңдеулерi. Су және су буының термодинамикалық құбылыстары. H-s,T-s- диаграммалары.

Ылғалды ауа, ылғалды ауаның h-d диаграммасы, ылғалды ауадағы құбылыстар.

5. Ағын термодинамикасы

Адиабатты ағып шығуқұбылыстары. Дыбыс жылдамдығы, дыбыс жылдамдығынан өту. Лаваль саптамасы. Су буының ағуы. Булар мен газдардың араласуы және дроссельденуі

6. Газды циклдер

Қысымдағыштар.Поршеньді қысымдағыштың индикаторлық диаграммасы және термодинамикалық циклы. Сығу жұмысы.

Iшкi жану қозғалтқыштарының, газ турбиналары қондырғыларының және реактивтi қозғалтқыштардың циклы. Қозғалтқыштардың термиялық ПӘК және оларды арттыру тәсілдері.

7. Букүшті циклдар

Ренкин циклы, термиялық ПӘК, оның будың бастапқы параметрлеріне тәуелдiлiгi, аралықта бу қыздыру, қоректік суды регенеративті қыздыру. Жылуландырғыш циклдары, жылуландыру коэффициентi. Бинарлы циклдар.

Атомдық жылуэнергетиялық қондырғылар. Жылу энергиясын электр энергиясына тікелей айналдыру тәсілдері.

8. Тоназытқыш қондырғылары мен жылулық сорғылар циклдары

Буэжекторлы, буқысымдағышты,ауалы және абсорбциялы тоназытқыш қондырғылардың циклдары. Тоназыту коэффициенті, жылу трансформаторлары мен жылулық сорғылардың жұмыс қағидасы

9. Термодинамиканың қайтымсыз құбылыстары мен термодинамиканың химиялық негiздерi

Химиялық реакцияның түрлерi, реакцияның қозғалқыштары мен теңдесуі, химиялық реакцияның жылдамдығы, Аррениус заңы.

Қайтымсыз құбылыстар термодинамикасының тәсілі, шашырау функциясының жалпы өрнегі, жылуөткізгіштік теориясы.

2. Синусоидалық токтың бiр фазалы электр

3. Үш фазалы электр тiзбектерi

4. Сызықты электр тiзбектерiндегi өтпелі процесстер

5. Магнит тізбектері

6. Бiр фазалы трансформаторлар.

14. Микропроцессорлық техника негiзi

15. Электронды құрылымның қоректік көзi
Ұсынылған әдебиеттер тізімі

Негізгі
1.Стерман Л.С. Тепловые и атомные электростанции - М.:МЭИ, 2000. -

395с.

467с.

4.Промышленная теплоэнергетика и теплотехника: Справочник / Под общ, ред. В.А. Григорьева и В.М. Зорина. -М.: Энергоатомиздат, 1991.- 588с.

5.Соколов Е.Я. Теплофикация и тепловые сети. - М.: Издательство МЭИ,

2001

328с.,2003.- ч.2.-454с.

7.Дукенбаев К.Д. Энергетика Казахстана. Условия и механизмы ее устойчивого развития.-Алматы, 2004.- 604с.

8.Ключников А.Д. Энергетика теплотехнологии и вопросы энергосбережения. -М.: Энергоатомиздат, 1986.-283с.

9.Сазанов Б.В., Ситас В.И. Теплоэнергетические системы промышленных предприятий. - М.: Энергоатомиздат, 1990.- 364с.

10.Назмеев Ю.Г. Теплообменные аппараты ТЭС.-М.: МЭИ, 2005-260с

11.Тепловые и атомные электрические станции. Справочник (Под общей ред. Клименко А.В. и Зорина В.М.) -М.: Энсргоиздат, 2001.- 587с.

13. Электротехника:Учеб. пособие для вузов. Под ред. В.В.Пантюшина. М.:ВШ.,1976.

14. Основы промышленной электроники: Учеб. для неэлектротехнических спец. вузов. Под. Ред. В.Г.Герасимова. - М.,:ВШ, 1987.

15. Прянишников В.А. Электроника. Санкт-Петербург.: «Корона принт.», 2000.

16. Касаткин А.С., Немцов М.В. Электротехника: М.: АCADEMA, 2005.

17. Данилов И.А. Общая электротехника с основами электроники: Учеб. пособие - М. :ВШ, 2005.

18. Лочин В.И. Электроника.-М.:ВШ,2005.

19. Сборник задач по электротехнике и основам электроники. Под ред. В.С.Пантюшина-М.:ВШ,1979.

20. Задачник по теории линейных электрических цепей, Шебес М.Р. М.: «Высшая школа», 1982.

Қосымша
1.Борисова Н.Г. Системы производства и распределения энергоносителей промышленных предприятий (конспект лекций) Ч.2.-Алматы: АИЭС, 2002.-56с.

2.Громогласов А.А., Копылов А.С., Пильщиков А.П. Водоподготовка: процессы и аппараты. -М.: Энергоатомиздат, 1990.-272 с.

3.Гаврилов Е.И. Топливно-транспортное хозяйство и золошлакоудаление на ТЭС. - М.: ЭАИ, 1987.-246с.

4..Белосельский Б.С. Энергетическое топливо и смазочные масла. - М.: Энергия, 2001.-289с.

5.Промышленные тепломассообменные процессы и установки / Под общ. ред. A.M. Бакластова. - М.: Энергоатомиздат, 1986.- 328с.

6. Теоретические основы электротехники: Электрические цепи. Бессонов Л.А. М.: Гардарики, 2006.

7. Сборник задач по ТОЭ. Под ред. Л.А.Бессонова, - М.:ВШ. 2000.