Бағдарламасы 18. 09. 2013 Баспа №1 «Тасымалдауды ұйымдастыру және қозғалысты басқару»

• даражолды-қосжолды график, яғни даражолды және қосжолды аралықтардан немесе қосжолды айырымдардан тұратын телімдегі график (1.5.8-сурет) – пойыздардың бір бөлігі қосжолды аралықтарда немесе қосжолды айырым­дарда тоқтамастан айырылысады, ал қалғандары – тарам жолды бекеттерде айрылысады.

Жолай жүру бағытындағы пойыздардың орналасуына қарай графиктер мынадай болуы мүмкін:

• әдеттегі (пакеттік емес) график – даражолды телімдегі пойыздар аралықтарда жүріс бағыты өзгертіліп алма-кезек салынады (1.5.4-сурет);

• топтама (пачкалы) график (1.5.10-сурет) – жолай бағыт­тағы пойыздар станциялық ара қашықтықпен бөлініп жүреді (пойыз жүрісінің аралықтағы уақыты мен жолай жүрісті станциялық интервалмен). Бұл бұрынырақ жөнел­тілген пойыз алда тұрған станцияға келмейінше, аралыққа пойыз жөнелтуге болмайды дегенді білдіреді, яғни аралықта бір уақытта бір ғана пойыз болуы тиіс. Бұл график жартылай автоблоки­ровкамен жабдықталған қосжол­ды телімде және даражолды телімде – тақ график­те қолданылады;

• пакеттік график (1.5.11-сурет) – мұнда жолай бағыт­тағы пойыздар автоблокировкада (диспетчерлік орталық­тан­дыруда) блок-аралықтармен шекте­леді, немесе блок-қосын­дары бар жартылай автоблокировкада – қосынаралық­­­тар­мен шектеледі. Бұл жағдайда станциялар арасында бір уақытта пакет түзетін бірнеше жолай пойыздар болуы мүмкін;

• ішінара-пакеттік график (1.5.12-сурет) – графикте пойыздардың бір бөлігі пакет тәртібімен, қалғандары – әдет­тегі тәртіппен салынған.
Пойыздардың жүріс графиктерін жасауға арналған бастапқы мағлұматтар мен нормативтер

Пойыздардың жүріс графигін жасау үшін графиктің мына­дай элементтері қажет болады:

• 
  пойыздардың аралықтар арқылы жүру уақыты, екпін­деу мен баяулауға жұмсалатын уақыт нормалары;
  
• 
  пойыздардың аралық және басқа станцияларда техни­калық және коммер­ция­лық операцияларды атқару үшін тоқтап тұру нормативтері;
  
• 
  локомjтивтердің негізгі және айналым деполарында тұруының және техникалық операцияларды атқаратын бригадалар ауысымының ұзақтығы нормативтері;
  
• 
  пойыздарды қабылдау, жөнелту және станциялар арқы­лы өткізу кезіндегі есептік минимум интервалдары (станция­лық интервалдары);
  
• 
  пакеттегі пойыздар арасындағы интервалдар (пойыз­аралық интервалдар).
  

Жасалған график бойынша оның көрсеткіштері есептеп шығарылады, олар сандық және сапалық көрсеткіштерге бөлінеді.

Желінің (телімнің) белгілі бір техникалық жабдықталуы және қабылданған жүрісті ұйымдастыру жүйесі (график түрі) жағдайында бір тәулік ішінде осы желі (телім) арқылы өткізіл­етін белгіленген массадағы пойыздардың немесе пар пойыздар­дың ең көп саны теміржол желісінің (телімінің) өткізу қабілеті деп аталады.

Бұдан әрi телiмнiң аралықтар арқылы өткiзу қабілетін есеп­теп шығару әдiстемесi баяндалады. Техникалық құрылғылар­дың өткiзу қабілетін басқа пәндер зерттейдi.

Телiм аралықтарының өткiзу қабілеті түрлiше болады, сондықтан телiмнiң аралықтар арқылы өткізу қабілетін анық­тау үшiн алдын ала өткiзу қабілеті өте аз аралықты табу қажет, оны шектегіш аралық деп атайды, оның өткізу қабіл­етін есептеп шығарып, осы арқылы, тұтас алғанда, телiмнiң өткiзу қабілетін анықтау керек.

Аралықтың өткiзу қабілеті графиктiң түрiне және оның элементтерiнiң мөл­ше­ріне, сондай-ақ бөлiм бекеттерiндегi жол тарамдарына байланысты. Аралық­тардың өткiзу қабілеті­нің жалпы түрі: