Бағдарламасы №1 басылым 11. 09. 14ж «Азық-түлік өнімдері өнеркәсіптерін жобалау негіздері»

5В072700 – «Азық-түлік өнімдерінің технологиясы» мамандығы үшін

Семей

2014

1. 
   Глосарий
   
2. 
   Дәрістер
   
3. 
   Зертханалық сабақтар
   
4. 
   Курстық жұмыс (жоба)
   
5. 
   Студенттің өздік жұмысы
   

Дәріс мазмұны:

1. 
   Кіріспе.
   
2. 
   Жобалаудың мазмұны мен бағыты.
   
3. 
   Типтік, жеке және эксперименттік жобалар.
   

Бөлімше ауданы СНИП қоғамдық тамақтану кәсіпорындарын жобалау бойынша нормаланады. Оған цокол деңгейіндегі сыртқы қабырғалар параметрі арқылы анықталатын негізгі ғимарат немесе ғимарат бөлік аймақтарына бөлінеді.

Жасыл шөптер бөлімшенің бүкіл ауданының 10-50 пайызын алады. Бөлімшені жобалау кезінде шауашылық аймақтарының нысандары демалу алаңымен шектеспеуін қадағалау керек, сонымен қатар көшелермен, жолдармен, басқа ғимараттарға орналастыру кезінде келесі тапсырмалар шешіледі:

алаңды рациональды алаңдандыру:

көрші ғимараттар мен бөлімшелермен арақашықтықты нормативтік және архитектура – композициялық талаптарға сәйкес қамтамасыз ету;

көшеге, жолдарға, шу көздеріне шаңдар және басқа зияндыларға қатысты тиімді ориентацияны таңдау.

Бас жоспардың жобада негізгі ғимараттар геодезиялық белгілер координационды торларға байланады. Қалған бөліктер негізгі ғимараттың контурында байланады. Бас жобада өлшемдер метр бойынша орналасады. Бөлімше мөлшеріне байланысты бас плансызбасы 1:250-ден 1:1000 масштабқа дейін орындалады.

Бас жоспарда жобада өндірістік ғимараттардың экспликациясы және нысан аймағында орналасқан шартты белгілер орналасады.

Өртке қарсы нормалар үшін ғимараттарға өртке қарсы машиналардың жолын қамтамасыз ету, оның ені-18 м. Бұл үшін жолда ағаштар болмау керек. Учаскіде арнайы су құбыры болмаса ғимарат жанынан өртке қарсы су құбыры құрылады.

Ғимараттың көлемдік жобалау шешімі қоғамдық тамақтану кәсіпорындары (ҚТҚ) өздерінің құрылыс жағдайына байланысты орналасуы мүмкін.

Жобалау нәтижесі – жобаны құрастыру болып табылады. Жоба дегеніміз – кәсіпорынның құрылысын жүзеге асыруға қажетті техникалық құжаттардың ғылыми негізделген кешені (есеп, сызба, түсініктеме қағазы және смета) болып табылады.

Түсініктеме қағазда жобаның тиімділігін сипаттайтын техника-экономикалық көрсеткіштері, сәулет-жобалау, технологиялық, құрылымдық (құрылыстық), инженерлік (санитарлық-техникалық, электротехникалық және т.б) шешім негіздері беріледі.

Сызбалар – бұл жобаланатын нысанның, оның элементтері мен бөлшектерінің сәулет, технологиялық, құрылымдық шешімдерден алынған графикалық сұлба.

Сметалық құжат – ғимарат құрылысының жалпы өзіндік құнын анықтайды.

Жобаны жетілдіру келесі этаптардан тұрады:

Ғылыми-техникалық прогресс талаптарына сай кәсіпорын үшін технологиялық процесті ұйымдастыру схемасын құрастыру;
Ауданды жобалау:

Ғимараттың функционалдық белгілері белгілері (бөлімше топтастыру, олардың ауданы, биіктігіне байланысты және топтастыру технологиялық потоктар, санитарлық гигиеналық талаптар);

Құрылыстық және табиғат – климаттық факторлар (құрылыс учаскесінің конфигурациясы жіне өлшемі жарыққа және жерге байланысты оны орналастыру рельеф құрылыстың климаттық ауданы, транспорттың магис тральмен байланыс климаттық ауданы жолдармен байланыс);

Ғимараттың конструкциялық шешімі (жалпы конструкциялық шешімі қолданыстағы конструкцияның түрлері, қолданылатын конструктивті жинақ элементтерінің габариттері, құрылыс жұмыстарының қажеттілігі);

Экономикалық талаптар (аудан және ғимарат көлемін эффективті қолдану, коммуникациялық техникалық және басқа да көмекші бөлімшелердің ауданын қысқарту еңбек шығыны экономикасы құрылыс мерзімін және эксплуатация шығынын қысқарту);

Ғимараттың көлемдік – жобалау шешімін жүргізу үшін келесі жұмыс тәртібі жүргізіледі:

1. 
   Ғимарат қабатын қалыптастыру подвалдың болуы немесе мүлде жоқ болуы.
   
2. 
   Конструктивті – жобалау модулін, этаж биіктігін қабылдау,
   
3. 
   Ғимарат конфигурациясын және оның учаскіде орналасуын алдын-ала белгілеу.
   
4. 
   Ғимараттың көлемдік жобалау схемасын өңдеу;
   
5. 
   Ғимаратты детельды жобалауды жүргізу;
   
6. 
   Ғимарат конфигурациясын нақты шешу;
   
7. 
   Көлемдік-жобалау шешімінің технико-экономикалық көрсеткішін анықтау.
   

Жалпы ғимараттардың темірбетонды конструкциясында ішкі каланнолар ішкі сыртқы қабырғалар қалыптасатын ось торлары болады. Торларды ң негізгі өлшемдері: бір этажды ғимараттар үшін 6*12 көпэтаждылар үшін 6*6. Металды және кілейлі ағаш конструкторлары ось секторлары 3*9, 3*12 см тең болғанда эффективті болады. Құрылыстың квадрат тор бөлшектерінің ауданына тең – 36 см², 72 см², және т.б. калонна ені 6 см.

Қабат биіктігі еденнен жоғарғы қабат еденіне дейін егер соңғы қабат болса, жоғарғы жабылған элементке дейін өлшенеді. Ауданы 200 см² қабат биіктігі - 3,3 м, ауданы үлкен болса – 4,2 м деп есептеледі. Үлкен зал болса биі ктігі 4,2 м тамақты сақтау және қабылдау үшін подвалдар ғимараттар және тұрмыстық ғимараттар биіктігі 2,7 м болады.

Рациональды көлемдік – жобалау схемасын анықтау көлемдік – жобалау шешімінің басты тапсырмасы. КЖС аудан габбариттері арқылы орындалады және ось торларына байланады.

Көптеген ҚТК үшін оптимальды конфигурация квадрат немесе үшбұрыш, төртбұрышқа жақын екі жақтық қатынасы 1:1,5. Климаттық және құрылыстық жағдай жақсы болса ғимараттарға еркін конфигураци беруге және оны болкон, эркер, терос арқылы – периметрін үлкейтуге мүмкіндік береді.

Қолайсыз шарттар қарапайым және компактті конфигурация көрсетеді.

Ғимараттың ішкі жобасының негізгі топтары келесідей орындалуы мүмкін: 1 – бұрыштық. Бұл схема эффективті : - 1 – үлкен емес залдары бар кәсіпорындар.; 3-жеке дара орналасқан кәсіпорындар үшін, 4-екізалды шешімдер үшін, 5-жеке орналасқан ғимараттағы орташа көлемдегі кәсіпорындар үшін кә 1 және 2 схема официанттар қызмет етуі үшін қолайлы, 3 және 5 схемасы -өз-өзіне қызмет көрсету үшін.

Кәсіпорындарды детальды жобалау өңделген КЖС арқылы жүргізіледі. Жобалау ғимарат конструкциясының габбариттерімен жүзеге асады. Детальды жобалау жобаға сәйкес келетін модульды тор ұсынылатын конструктивті – жобалау молдулі арқылы жүзеге асырылады.

Генералды жобаның негізгі техникалық – экономикалық көрсеткіш – учаскенің жалпы ауданы, құрылыс коэффиценті жатады.

Технико –экономикалық көрсеткіш бар ғимартаттар немесе жеке қарастырылып салыстырылады.

Құрал-жабдықтар келесідей этаптарды қамтамасыз ету керек:

- технологиялық үрдістің дәлділігін

-машинадан машинаға шикізат берілудің ыңғайлылығы (қарама-қарсы немесе қиылысу берілістерді болдырмау)

- құрал-жабдықтың қауіпсіз және қолайлы жұмыс жасауына, оның жөнделуіне немесе монтаждалуына

- құрал-жабдықтар арасындағы қажетті ара-қашықтық (бір-бірінен, ғимарат қабырғасымен арасы, қызметше персоналға сыңғайлылығы) инженерлік коммуникацияға қолайлылығы, жұмысың орынның үнемділігі немесе техникалық қауіпсіздікті сақталуы.

- жылулық көрсеткіштеріне байланысты құрал-жабдықтарды топтастыру немесе құрылыс бөлшектерінің ерекшеліктерінің көрсеткіштеріне байланыстылығы.

- өндірістік эстетиканың және НОТ талабы.

Е. Жұмысшылар күшін есептеу

Есептеу, жобаланған өндірістегі өндіріс күшін сонымен қатар кейбір құрал-жабдықтардың (стол, конвейнерлер) санын және өлшемдерін қолмен жасалатын сатыларды анықтау мақсатына негізделіп жасалынады.

Жұмыс күшін есептеу бекітілген өндіру нормасына немесе көрсетілген ақпарат көзіне байланысты жүргізіледі (ет комбинаты нормасын немесе бипрост немесе нақты өндіріс нормасы, мысаы дипломдық практика өткен ет комбинаты.

Алынған негізгі өндірісте жұмысшылар санын өнім өндіруге кеткен еңбек шоғынды мына формула арқылы анықтайды.

n = A / k адам

мұндағы, n - өндіретін жұмысшылар саны

A - кезегіне өндірілген шикізат немесе өні саны

k - кезегіне бір жұмысшының өндіру нормасы

Саты бойынша жұмысшы санын есепетеу барысында сатының мінездемесін немесе жұмысшыға жүктемесін ескереді. Аз қуатты өндірісте бірнеше сатыларды біріктіреді, жұмысшыны толық жүктемемен қамтамасы ету үшін. Қуаты жоғары өндірісте бір немесе басқа сатыны бірнеше жұмысшы атқарады.

Осы немесе басқа жағдайда жұмысшылар санын есептеуге технологиялық сатылардың жұмысқа ыңғайлылығы, бос жүрістердің болмауы немесе технолгиялық ліктердің ыңғайының сақталуының ерекшеліктері кіреді немесе мынадай формуламен есептелінеді:

R = A / T сек/бас (кт)

мұндағы R - уақыт сол түрдегі өңделген шикізат түрінің сек. аралығындағы мал басы (кт)

T - кезектің ұзақтылығы сек.

A - кезектегі өндіілген шикізат саны, кт немесе мал басы.

Жұмысшылар саны мөлшермен жалпы өндірістік жұмысшылардың 15-20 пайызы деп анықталады.

Жалпы жұмысшылар саны сол өндірістің өндіретін немесе көмекші жұмысшылар санына тең.

Әрбір өндіріс орынының жұмыс күшінің есебі, жеке өнделіп, немесе атқаратын саты аталуы, өндіру немесе уақыт нормасы, есептелген жұмысшы күші немесе бірнеше сатылардың біріктіруіне есептеліп бекітілген жұмысшылар саны көрсетілген кестеге енгізіледі.

Энергия шығынын есептеу

Энергия шығынына технологиялық мақсаттағы су, газ, бу, сығылған ауа немесе электроэнергия жатады.

Энергия шығыны бекітілген шығын мөлшерінің шикізат бірлігіне немесе дайын өнімге (ұйым мақсаты үшін) немесе шығын нормасы бойынша жеке аппараттың жұмысшының ұзақтылығының есебімен анықталады.

Су, бу, электроэнергия немесе басқа шығындар әрбір өндіріске жеке беріледі немесе қолданылатын құрал-жабдықтар, шығын мінездемесі, температура көрсеткіші кестеге енгізіледі.

Шикізат немесе дайын өнім бірлігіне берілген шығын мөлшеімен кесте түрі, сонымен қатар әр түрлі құрал-жабдықтар мөлшерінің шығыны Шәкәрім ат. СМУ студенттеріне арналған жыламдық немесе курстық жабдықтардың есептеулерінің технологиялық типромясо нормасы мен методиканың нұсқауларында берілген.

№ 3 ДӘРІС

Өндірістік кәсіпорының ауданын есептеудің төрт түрлі әдісі бар:

- белгіленген аудан нормасы бойынша бірін шикізатқа, дайын өнімге немесе мал басына.

- аудан мөлшері бойынша бірлік құрал-жабдыққа.

- аудан мөлшері бойынша бір жұмысшыға.

- формула, аудан есебінің немесе 1 м еденге жүктеменің мөлшері бойынша.

Өндірістік ғимараттың компоновкасы үшін аудан есептеу ет өндірісіндегі өнеркәсіптің бекітілген технологиялық мөлшеріне байланысты жобаланады.

Бұл есептеуді құрал-жабдықтарды немесе өндірістік лекті ұйымдастыруда нақтылайды немесе өндірістік аудан сияқты көмекші ауданды да енгізеді.

Әр өндіріске аудан есептеу қорытындысын бөлек кестеге енгізеді.

Ереже бойынша студент жобасында негізгі өндірістік ғимараттың ауданы есептелінеді. Өндірістік мекеме құрамына кіретін барлық басқа ғимараттардың ауданы немесе типтік жобалануы өндірістің аналогиялық қуаты бойынша немесе соған жақын алынады.

Негізгі өндіістік ғимаратты компоновкалау кезінде өндірістің технологиялық мөлшерін (нормасын) немесе санитарлы-гигиеналық талаптарды, құрылыстың мөлшерлері мен ережелерді басшылыққа алу керек.

Технологиялық лек талаптарына сәйкес компонавкаланған негізгі өндірістік ғимаратта санитарлы-гигиеналық талаптарға сай, нақты изоляциялаған немесе бөлінген тағамдық және техникалық, әртүрлі температуралық режимді, өндірістері бар, тағамдық немесе техникалық өндірістегі жұмысшы, персокал мен шикізат легі кездеспейтін немесе керісінше көмекші өндіріс, тұрмыстық ғимарат пен тұрмыстық административті ғимараттың байланысы жоқ, араласқан (комбинир) бір (технологиялық) лекті өндірісі болуы керек.

Негізгі өндірістік ғимаратты компоновкалау кезінде жеке өндірістердің қабаттылығы, құрылыс пішіні олардың жоспардағы өлшемдері жайлы сұрақтар шешіледі.

Ет комбинатының негізгі өндірістік ғимаратын жобалау кезінде келесідей принциптерге түсіну қажет:

1. Әрбір ет май өндірісі, тоңазытқыш және ет өндіру өндірісінің контурын нақты жеке немесе секциялылығын сақтау қажет.

2. Ғимарат құрылысының кез-келген жағдайдағы мүмкінділігі.

3. е.м.-тоқ-қыш-е.о. немесе тоқ-қыш-е.о.-е.м.

4. Әрбір өндірістің жеке кеңею мүмкіндігі.

Құрал-жабдықтарды жеке аспаптарды жууға арналған бөлімдер;

айналымдағы ыдысты қабылдауға, жууға жеке залалсыздандыруға арналған бөлімдер;

Жанар-жағармай қоймасы және түтін генераторының бөлімі;

Шикізат бөлімі жұмысшыларына арналған демалыс бөлмесі.

Қазіргі заманға сай ет комбинаттарында ет өндіру корпусы негізгі өндірістік корпустың бөлігі ретінде жобаланады. Мысалы, тоңазытқышқа қосылып оның жалғасы ретінде қарастырады. Корпустың өлшемі мен пішіні ет өңдеуші өндірістің қуатына және таңдап алынған қабатына байланысты болады.

Өндірістің бір қабытты (көлденең) ағысында корпус ені тоңазытқыштың еніне тең қылып алады, яғни колона торлары 6,0х12,0 метр және қабат биіктігі 6 м болғанда 5-6 құрылыстың текше (квадрат) (60-72 метр). Тоңазытқышқа қосылған бүкіл ені бойынша салқындататын бөлмелер жобалану қажет. Өңдеу 1 қабатты болған жағдайда өндірістің технологиялық ағымы бір жазықтықта жүреді, сәйкесінше шикізаттың немесе дайын өнімнің машинадан машинаға берілуі площадькалар және тасымалдау құралдарымен жүзеге асырылады, сондықтан бірдей технологиялық режимі бір, өндірістік ғимараттарды технологиялық байланыстарын сақтай отырып, біріктіру қажет.

Ет өңдеудің көп қабатты корпусында (2,3,4 қабатты) өндірістің тік ағашы және шикізатты берудің гравитациялық тәсілі қарастырылады. Корпустың төрт қабатты орналасуы неғұрлым оңтайлы б.т. Мысалы, онда өндірістің толық ағымына жағдай жасалады және шикізатты берудің гравитациялық тәсілі сақталады.

Қабылданған қабат санына тәуелсіз өндірістік ғимараттарды жобалау кезінде келесілерді сақтау қажет:

жинақтағыш - дифростер жоғарғы қабатты шикізат бөлімінің жанына жобаланады;

тұздау және жетілдіру бөлімі, машина залы және тығындау бөлімі (меприцовочная) бір-біріне қарама-қарсы бір қабатты немесе төменгі қабатты орналаса алады. (қабылданған қабаттың жалпы санына байланысты).

нығыздау, ішек қабықшасын дайындау және қалдық және термиялық бөлім, олар 1-ші қабатта орнавасу керек (Өнімдердің шұжық өнімдерін, буып-түсілген ет, жартылай фабрикат катлеті) тоңазыту, сақтау, қаптау, экспезициялау 1-ші этажда жобаланады.

буып түйілген ет табиғи жартылай фабрикат, катлет өнім өндірісі өінің қуаттылығына байланысты шикізат бөлімімен біріктірілуі мүмкін және жекен ғимараттарда орналасуы мүмкін.

Бұл жағдайда осы өндірістерді 1-ші этажда жобалаған жөн, себебі, олар көп ыдыс мөлшерін қажет етеді.

Кептіру бірнеше ғимараттарда, бірнеше этажда жабдықталады (жартылай қақт-ған қақталған) камералық кептірліентерді бұйым партиясына байланысты есептеп жобалаған жөн.

№ 4 ДӘРІС

Жабдықтың бірлік саны өңдеуге түсетін шикізат және өнім санына жабдықтың жұмыс істеу режиміне байланысты есептеледі.

Ет өндірісінде қолдаенылатын көп жабдықты 3 негізгі топқа бөлуге болады:

1 - толассыз жұмыс істейтін жабдық;

2 - периодты түрде жұмыс істейтін жабдық;

3 - шикізатты өңдеу және тасымалдау үшін әртүрлі жабдықтар.

П = A / G дака;

мұндағы A - кг немесе докамен есептелетін аусымдағы өндірілетін шикізат немесе өнім;

G - берілген жабдықтың аусымдағы өнімділігі кп/см немесе дака/см.

П = Ф * L/C * T дака;

мұнда t - операция немесе цикл ұзақтығы минут немесе сағат есебінде;

t - жабдықтың бір уақыттағы жүктемелілігі кг немесе дака.

T - аусым ұзақтығы минут немесе сағат есебінде.
3 топтың жадықтарының бірлік санын есептеу үшін өңделген шикізат келесі өнім саны, өңдеу уақыты түсу жылдамдығы (өңдеу циклі және аусымы ритмі), жұмысшылар санын есепке алу керек.

Бұл топтардың жабдықтары ет өндірісіндей кез келген жаюдықтары сияқты есептеу формулалары жаюдықтар туралы оқулықтар және анықтама әдебмиеттерде, ет өндірісіндей әртүрлі өнеркәсіптердің методикалық нұсқаулардан алуға болады.

Жабдықты таңдап және бірлік санын есептеген соң (машина, аппарат немесе механизмделген линия) келесілерге мүмкіндік беретін, жабдықтың жұмыс істеу кестесін құру-қажет:

- өнімді дайындау, жүктемелік, жұмыс операцияларын есепке ала отырып, уақыт бойынша технологиялық процестің жүруін увязать, уақыт бойынша қолмен және механикалық операцияларды увязать;

- оны уақыт бойынша қолдану коэффициентін есепке ала отырып берілген жабдықтың бірлік санын есептеудің дұрыстығын тексеру;

- энергия шығынының уақытын анықтау: бу, су, электрэнергиясы және жеке өндірістер ("пик" уақыты);

- шығарылатын өнім саны мен сапасына байланысты жабдықтың жұмыс режимін және эксплуатация шығынының мөлшерін анықтау;

Р - негізгі өнімнің 100 кг тұз, дәмдеуіштер және көмекші материалдардың кг есебіндегі шығын нормасы.

Шұжық өндірісінде көмекші материалдар көмегімен имек қабықшалары есетеледі. Есептеу "Ет және ет өнімдерін өндірудің техникалық инструкциясының 10 ВНИИМН бөлімімен жүргізіледі.

Ысталған шошқа өндірісінде тұз дәмдеуіштер және басқа қоспалар саны келесілер бойынша есептеледі:

а) өнімді сықпалау үшін тұздық су көлемі;

б) өнімді натирлеу үшін тұзды қоспаның

в) сан ет, төс ет, қақталған сүбеге құйма қою үшін тұздық көлмі.

Тұздық және тұздау қоспанң рецептурасы "Шұжық-тұздау өндірісінің нұсқау, станларт және техникалық шарттар жиынтығы немесе "Ет және ет өнімдері өндірісіндегі технологиялық нұсқаулар бойынша алынады.

Құс етін өңдеу, меланж өндіру құрғақ жұмыртқа ұнтағын, клей, желатин және басқа да көмекші материалдар шығыны шикізат немесе дайын өнімнің бірлік нормасымен алынады.

Қажетті құралдарды таңдау және есептеу болашақ өнеркәсіп жобасын жасаудағы маңызды этап болп табылады. Құрал-жабдықты дұрыс таңдау кәсіпорынның нақты жұмыс істеуіне, шығарылатын өнім сапасына, еңбек өнімділігіне, кіріс мөлшеріне және рентабельдікке әсер етеді.

Құрал-жабдықты таңдауда жобаланушы өнеркәсіптің сызбасы негізгі орынды алады.

Жабдықты таңдаудың негізгі принциптері.

Жабдық таңдауда келесілер басшалыққа алыну қажет:

1) машина мен аппаратқа сәйкес таңдалған технологиялық сызба;

2) машина өнімділігіне сәйкес және өңдеуге түсетін шикізат саны;

3) таңдалған жабдық аз шикізат жұмсап жоғары сапалы өнім өндіру керек;

4) таңдалған жабдық сенімді, қызмет етуді қарапайым, тазалау және жөндеу оңайырақ, экономды болуы қажет;

5) жұмысшы күшін аз қажет ететін жоғарғы өнімділіктегі СЭВ құрамындағы мемлекеттер дайындаған автоматты және толассыз жұмыс істейтін жабдықтар таңдау керек;

6) көмекші және траспортты жабдықтар негізгілерге сәйкес таңдалады, және өндірістік процесті ұйымдастыу толғығымен анықталады;

7) барлық таңдалған жабдықтар (негізгі, көмекші және транспортты) техникалық талапқа және техникалық қауіпсіздік талаптарға сәйкес болуы қажет;

- технологиялық процесті автоматицазиялау сұрақтарын шешу: қандай сатыда, қандай жабдық, қандай параметрлер, автоматизауциялау сипаттамасы (регумерлеу, программалау немесе басқару), автоматизациялау приборы.

Кесте келесі түрде құрылады: вертикаль бойынша барлқ операциялар мен жабдықтар, ал горизонталь бойынша - операция ұзақтығы шегеріледі.

№ 7 ДӘРІС

Жабдықтарды расстоновки жобалаудың негізгі этаптарының бірі өндірістік потокты ұжымдастыруға негізделген және 1:1000 масштабындағы кәсіпорын (цех, бөлімше) жобасын тегіс моделдеу әдісімен жүзеге асады.

Қағазға (миллиметровка) өндірістік ғимараттың ішкі өлшемін салады, онда жабдықтардың моделін (габариттердің негізге ала отырып, дөңгелек, төртбұрыш түрінде белгілейді) орналастырады, жабдықтарды вертикаль және горизонталь орналастырып, тракспортты құрылғыны белгілейді.

Көлемдік - жобалау шешімі өндіру қуаттылығына, ғимарат қабатына және размеріне, жобалаушының шығармашылық өнеріне байланысты әртүрлі болады.

1. 
   Ет өнімділігі т/кезегіне
   
2. 
   Кезегіне өңделетін мал басының саны (түріне қарай)
   
3. 
   Малдың түріне қарай (тірідей орта салмағы)
   

1 кесте

Малды алғашқы өңдеуден өткізу жүйесінің ұзындығы оның бөлімдерінен құралады, бұларда белгілі бір кезекпен технологиялық операциялар жасалынады. Сондықтан да жүйе есебі төмендегідей болады. Есептеу нәтижесін 2 кестеге түсіру қажет.

2 кесте