Қайталау операторы (цикл)

Кейбір программаларда белгілі-бір шарттардың сақталуына тәуелді командалардың қандай да бір бөлігі бірнеше рет қайталанады. Мұндай әрекеттерді жүзеге асыратын командаларды қайталану командасы деп атайды. Паскаль тілінде программаның қайталанатын бөлігін программалау үшін әртүрлі 3 оператор қолданылады.

Олар: 1) параметрлі цикл (немесе үшін циклі)

2) әзір циклі

3) дейін циклі

1. Параметрлі циклдің құрылымы:

Мұндағы for (үшін), to (дейін) do(орындау)- қызметші сөздер. Бұл циклде цикл параметрі integer типті бүтін сан, цикл қадамы 1-ге ғана тең. Қадамның басқа мәндерінде әзір немесе дейін циклі қолданылады.

Қадам -1-ге тең болған параметрлі цикл төмендегіше жазылады:

FOR цикл параметрі:=бастапқы мән DOWNTO соңғы мән ДО

Мысал17. Алғашқы 20 натурал санның қосындысын және көбейтіндісін табыңдар.

а) var i, s, p: integer; б) var i, s, p: integer;

begin p:=1; begin p:=1;

for i:=1 to 20 do for i:=20 downto 1 do

begin begin

S:=S+i; S:=S+i;

P:=P*i; end ; P:=P*i; end;

Writeln (`S=`,S,`P=`,P) Writeln (`S=`,S,`P=`,P)

end. end.

Цикл денесі құрама оператордан тұратын болса, онда олар begin, end операторлық жақшаға алынады.

Program m2;

var i, n : integer; P:longint;

begin

For i:=1 to n do

P:=P*i;

Write (`n!=’,P)

end.

Мысал19. 5 санының көбейту кестесін экранға шығаратын программа құрыңдар.

1*5=5

2*5=10

3*5=15

…

9*5= 45

Program m3;

var i, p : integer;

begin

for i:=1 to 9 do

p:=5*i;

end;

Ал егер берілген кез- келген бүтін санның көбейту кестесін экранға шығару қажет болса, онда программа төмендегіше болады:

var i, n, p : integer;

begin writeln(‘Бүтін сан енгіз’); readln(n);

for i:=1 to 10 do

begin

Writeln (i,’*’, n, ‘=’, p)

end;

end.

Program m2;

var D,C : integer;

begin

C:=2.5*D;

Writeln ( D,’ Дюйм =’ ,C, ‘ См’ ) end;end.