Б. К. Копжасаров «Өсімдік коргау жоне карантин» кафедрасынын

Сурет-3. Афелинус мали 
-Aphelinus mali
Hald.
Афелинус
бір маусым ішінде 6-9 үрпақ беріп өсіп-өнеді. Ол 
бұтақтары жиі орналасқан агаштардағы бітелердің шоғырларын 
қатты залалдайды.
Афелинусты сақтау және басқа жаққа қоныстандыру үшін 
күздің соңгы күндерінде паразиттермен залалданган қан бітелері 
бар бүтактарды даярлайды. Кесіп алынған бүтақтарды бума етіп 
байлап, қыста сарайларда сақтайды. Ерте көктемде осы бұтақтарды 
баққа апарып кан бітелері бар агаштардыц ірі бұтақтарына іліп 
қояды.
Қан бітелерінің шогырларының сан мөлшерін 10 ағашты 
тексеру арқылы анықтайды. Зиянкестің залалдану 
пайызын 
анықтау үшін 200-дей тірі бітелердің (эр агаштан 20) ішін жарып 
тексереді. Қан бітесінің сан мөлшерін айына 1-2 рет, ал оның 
паразиттермен залалдану дәрежесін міндетті түрде айына екі рет 
анықтайды. Жеміс агаштары бітелерініц басқа түрлерін есепке алу 
үшін алғашында өркендердің Юсм үштарындагы, ал онан кейінгі 
кездерде 30-40 жапырақтагы бітелерді санайды.
Жапырақ бітелерінің паразиттермен залалдану
дәрежесін 
анықтау үшін олардың 200 дарагын жинап алып, солардьщ ішіндегі 
залалдангандарын бір бөлек, сауларын бір бөлек есептейді. Есептеу 
жүмысы 10 күнде бір рет 10 үлгі агашта жүргізіледі. Жапырақ 
бітелерінің залалдангандарын сауынан оңай ажыратуга болады: 
олардың түстері өзгереді, көбінесе қарайып мумифицияланады. 
Олардан паразиттерді шыгарып. түр қүрамын анықтау үшін 10 күн 
сайын бітелердің әр түрлерінен 200 данадан жинап. пробиркаларга 
салады да, ересек паразиттер ұшып шыққанша сақтайды. Жеміс 
бітелерінің сан мөлшерін жыртқыш бөжектер азайтып отырады.
182

Олардыц ішіидегі ец негізгілері 
қаи қызы
коцыздары, 
алтыикөздер,
ызылдақ іиыбындар.
«Қаи кызы» коцыздары -
кокцииеллидтер
ересек күйінде де 
жоне дернэсіл фазасында да өсімдік бітелерімен коректенеді. 
Өсімдік бітелерімен катар кокцинеллидтер өрмекші кенелерді, 
бүрге-шіркейлерді, алейродидтерді жопе баска зияиды бөжекгерді 
жеп күртады. Жыртқыш энтомофагтардың баска түрлерімен 
салыстырғанда кокцинеллидтердің мыиадай артыкшылығы бар: 
қыстайтын жерлерінде өте коп мөлшерде шоғырлаиа алады, едэуір 
ұзак мезгіл сактаута жэне бір жердей екіиші жерге тасымалдауга 
көнгіш, зертхаиа жатдайыпда көп мөлшерде жаішай тәрбиелеуге 
болады.
Г.И.Савойскаяиыц 
зерттеулері 
бойыпша 
Алматы 
жеміс 
бақтарыпда 
өсімдік 
бітелерініц 
өсіи-өпуіп тежеп 
отыратын 
факторлардың 
бірі 
осы 
кокцинеллидтер. 
Кокцинеллидтердің 
ішіндегі ец жаксы нэтиже беретіндері 

жүктеу 16,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: