Б. К. Копжасаров «Өсімдік коргау жоне карантин» кафедрасынын

НЕГІЗГІ ТОПТАР МЕН ТҰҚЫМДЛСТАРДЫҢ ҚЫСҚАША

жүктеу 16,49 Mb.

Pdf просмотр

бет	33/190
Дата	01.10.2023
өлшемі	16,49 Mb.
	#43615

1 ... 29 30 31 32 33 34 35 36 ... 190

2b0936db-98be-4c50-b1dc-5b5d01e6f4e9

Түйінді создер
Сабақта қарастырылагыи сүрақтар: 1. Негізгі тоитар мен тұкымдастарга кыскаша сипаттама Сабақта найдалаііы.іагын әдебиеттер

НЕГІЗГІ ТОПТАР МЕН ТҰҚЫМДЛСТАРДЫҢ ҚЫСҚАША
СИПАТТАМАСЫ
Мақсагы:
Негізгі тоитар мен түкымдастардыи кыскаша
сипаттамасымен таныстыру.
Түйінді создер:
церкі, антокарид, сокыр кандала, жыртқыш,
паразит, энтомофаг, фитофаг, ринокорис, периллус, подизус, кан
кызы коцызы, барылдак қоңыз, стафилиндер, алакүліктер, алеохара,
трихограмма, теленомус,
лиссоната, мепискус агнатус, диадегма,
панискус, амблителес, агениаснис, коккофагус, афелинус мали,
просгіальтелла перникиози, энкарзия формоза, афитис, шалкаи
диэретиелласы, лизифлебус, триблиографа.
Сабақта қарастырылагыи сүрақтар:
1. Негізгі тоитар мен тұкымдастарга кыскаша сипаттама
Сабақта найдалаііы.іагын әдебиеттер:
1.
Штерншис М.В. Биологическая защита растений. -М.:Колос,
2004.
2. Матпаева
Б.Б.
Ауыл
шаруашылык
дакылдарының
зиянкестерімен биологиялык күрес тәсілдері.-Алматы.:Қайнар,1983.
3. Торыбаев Х.К. Энтомофаг бөжектер.-Алматы.:2009.
4. Торыбаев Х.К. Қатты канатгы жырткыш бөжектер.-Алматы.:
КазНАУ. 2012.
6. Искендирова Р.А., Өсімдікті биологиялык коргау.-Алматы:
Агро университет, 2015.
1. Негізгі топтар меп түқымдастарга қысқаиш сипаттама.
Тері қанаттылар гобы -
Dermaptera.
Орташа денелі, ұзындыгы 5-20
мм, басы прогнатикалы жэне денесі созылыңкы. Жаргак канаттары
жүйке бойына карай желпуіш тэрізді жиырылып, көлденең алдыцгы
канаттарының астында орналаскан. Қүрсағының ұшында ірі бір
мүшелі церкі бар, ол агалыктарында жаксы дамыған. Көп уакыг тері
канаттыларды өсімдік зиянкестері катарына косып келді. Сощы
кездерде тері қанатты жәндіктердің көп коректі жыртқыштары
ретіиде кызыктырады. Мысалы, кодімгі айыркұйрык -
Forficula
auricularia L. (Forficulidae тұқымдысы),
казіргі кезде белсенді
жырткыштар катарына жатады. Алма бактарында алма жеміс
жемірі, жапырак ширагкыштар, алма мөлдір канат көбелектері
жүлдызкүртттарымен корекгенеді. Венгрияда ескі жэне аз өңделетін
бактарда кэдімгі бігелер мен кейбір кабыршак қанатылардың
64

жырткышы ретінде байкалған. Ол Нидерландта кан бітесінің тиімді
жырткышы ретінде тіркелген.
Айыркұйрык -
Labidura riparia
Pall.
(Labiduridae).
Мысыр
елінде макта егісінде бір гүнде
Spodotera littoralis
коцыр көбелегініц
200 жұмыртқасын жэпе 30 жас жұлдызкұрттарын жеген (Е. Аммар
жоне С. Фарраг, 1974). Осы тұқымдастың өкілі
Anisolabis maritime
(Bonelli) Фраицияда алма жеміс жемірі жұлдызкүргтарын жерге
гүскен алма жемісінен тауып жегендері жоне Италияда тал жапырак
жемірі куыршағымен коректенетіндігі аныкталған. Үндістанда
А.
Annulipes
күріш егісінде кан көбелегінің скі түрін күртатыидығы
белгілі болды.
Айыркүйрықтар
күмырска
жүмыртқаларының
негізгі
жырткышы
ж э н е
де күмырска
к ө і і
болса олардыц сапы азаяды.
Жартылай капы қанаттылар тобы
Hemiptera.
Осы гоп
өкілдерініц ішіпде зиянды бөжектер мен кенелердің can мөлшерін
реттеуші маңызды түрлері бар. Бүлар аңшы-қандалалар, жырткыш-
ангокаридтер, сокыр кандалалар, жырткыштар (хищнецтер) жоне
калкаишалар тұкымдасгары.
Ацшы-кандалалар гүкымдасы -
Nabidae.
Деиесінің ұзындыгы
3,6-12 мм денесі ұзып, сопак кандалалар. Тұмсығы торг бунақты,
аса иілген, алдыңғы капа п ары көбінесе кыскарған. Түкымдас
өкілдері
жырткыштар
-
бітелер,
цикадалар,
кандалалар,
шыбындармен
коректенеді.
Әртүрлі
ауьиі
шауашылык
дакылдарында, ағаштарда сүр аншы -

жүктеу 16,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 29 30 31 32 33 34 35 36 ... 190