Б. Д. Жумакаева к азак эдебиетш окыту эдктемеа Окулыц «Кыздар универси тет!»

жүктеу 11,29 Mb.

Pdf просмотр

бет	92/148
Дата	04.10.2023
өлшемі	11,29 Mb.
	#43647

1 ... 88 89 90 91 92 93 94 95 ... 148

Kazak adebietin okytu adistemesi 2015 Zhumakatva

Ж алпы бт ш беретш . и екте птерд егг эдеби-теориялык бшт мазмуны.

Ж алпы
бт ш
беретш
.
и екте птерд егг эдеби-теориялык бшт
мазмуны.
Егер де эдебиет теориясынан каз1рп колданып журген эдебиет
багдарламасында келтхршген б ш м жиынтыгын талдап Караганда, онда
керкем эдебиет, эдеби шыгарма, эдеби удерю туралы б ш м н щ эркайсысынан
маглумат бершген. Бул эдеби-теориялык маглуматтарды эр сала бойынша эр
сынынка мелшерлеп белгенде, темендепдей 6 жуйемен журпзшедк
Б1ришбен, ауыз эдебиет пен жазба эдебиетшщ ерекшелгктерI
царастырылады.
Эуел1 эдебиеттщ енердщ бгр саласы жэне оку пэш ретшде
сипатынан басталып, халык ауыз
эдебиет1 туралы тусш ж 5,6 еыныптан
бастап берше бастайды.
Х алы к
ауыз эдебиетшщ турлерг. турмыс-салт жырла-
ры, олардьщ турлерг, ерекшелгп; жан-жануарларга жэне наурызга байла
нысты жырлар; макал-мэтелдер, макал-мэтелдердщ ерекшелштерш ацгарту;
жумбактар; ертегшер, оньщ жанрлык; ерекшелгп; эдеби ертеплер, олардьщ
хальщ ертегшершен айырмашылыгы ацыз-эцпмелер, шешендш сездер; эпса-
налар (дши мифтж эцпмелер) батырлар жыры, лиро-эпостык жырлар, айтыс
туралы угым тусш ж 5-сыныптан басталып, 9-сыныпта кецейтше окытылады.
Ектшгден, эдеби жанр турачы б ш м цалыптастыру квзделедй
Эдебиеттщ теп мен жанрлары:
лирикалыц жанр бойынша:
елен т ш туралы
мэлтмет, елен пафосы, елен уйкасы; лирикалык каЬарман туралы тусшжтерш
дамыту; философиялык лирика туралы, азаматтык лирика туралы угымды
кецейту, лиризм, акындык тш; эдебиеттеп сопылык поэзия; жыр жанры
туралы тусшж; жыр, толгау, терме, жыршы угымдары; турмыс-салт еленде-
рш щ жанрлык ерекшелжтерт
э
пикальщ тек бойынша:
мысал елендер, мысал елендердщ ерекше.гпп
туралы; м ы сал ж анры туралы угы м ды кенейту, эцпме жанры, энп'ме
туралы угымды кецейту; батырлар жыры туралы тусш ж; лиро-эпосты к
ж ы рлар туралы т у с ш ж ; е р т е п л е р д щ ж анрлы к ерекш ел гп ; аныз чуралы;
миф туралы; баллада туралы угым; хикаят туралы, хикаят туралы угымды
кенейту; с е р к есез туралы угым; поэма гуралы угымды терендету, тарихи
поэма туралы угымды терендету'; повесть туралы ; дерекп шыгармалар
туралы алгашкы тусшж; ф антастикалы к ш ы гарм аларды н табигаты
туралы алгаш кы угы м ; тарихи роман; роман туралы угымды терендету;
роман-эпопея туралы угым т.б.
Драмалыц тек бойынша:
драмалык шыгармалар туралы, драмалык
тартыс туралы, трагедиялык образ туралы алгашкы карапайым тусш ж калып
тастыру кезделген.
Уштшгден, елец сез жэне цазац елец цурылысы туралы угым
цалыптастырылады.
б л ен курылысы: елендеп буын, бунак, тармак, шумак,
елец уйкасы; кара елен уйкасы туралы б ш м б ер ш ед т
Тврт ш ш гден, шыгарманыц цурамды элементтерг (квркемдт компо-
ненттерг туралы), троп пен фигураныц турлерт таныту мацсат еттедг:
а) шыгарманьщ керкемдепш куралдары: метафора туралы угым, метафора-
лык шендестгрулер; эпитет, тенеу туралы угымдар; кешптеу туралы; гипер
бола туралы угым, антитеза, аллегория; кубылту, дыбыс кайталау (ассо
нанс, аллитерация), э) образ, образдылык угымы: ти п т ж образ; ром анти-
146

калы к образ; кешпкер туралы; лирикалык кешпкер, кеш п керге м ш езд е-
ме; типик бейне, портрет туралы угымды дамыту т.б. кам ты лады .
Б ест ш гден, шыгарманьщ пил квркемдт мен евш ем, стиль ерекше-
лттерг туралы угым берт едг .
шыгарманьщ т ш , портретик, мшездемелж
суреттер; шыгармадагы суреттеу, баяндау, мшездеу, сипатгау
тэс тд е р к
п о р т р е г п к суреттеу, психологияльщ параллелизм, пейзаж , ритор и калы к
сураулы сейлем; ирония, сати ра туралы угы м , 1шк! монолог, т.б . кар ас-
ты ры лады .
Алт ы нш ы дан, керкем шыгарма ерекшелггг, шыгарманьщ сюжетI мен
композицияльщ цурылысын таныту квзделедг:
шыгармадагы суреттеу,
баяндау, сипаттау турлерц керкем ш ыгарманьщ такы ры бы м ен идеясы ;
ш ы гарм а куры лы сы , сю ж ет туралы , ш ы гарм а ком п ози ц и ясы ; керкем
шыгарма жэне тарихи дерек, керкем ш ы гарм адагы характер
мен
ортаньщ , ж агд айды ц е зар а байланы сы ; эдебиеттщ ем^рмен, тарихпен
байланысы; мотив; ем!р жэне керкем дк шындьщ; сыншыл реатизм т.б.
мэселелер карастырылады.
Байкал отырганымыздай, жалпы б ш м беретш мсктептердщ 5-11 сы-
ныптарында камтылатын эдеби-теориялык б ш м мазмуны осы. Эдеби б ш м
калыптастыруга мумюндж мол, эдеби-теориялык угымдар еркш камтыл-
ганын байкауга болады. Эдеби б ш м мазмуны сыныптар бойынша ж ж т е л т ,
эдеби материалмен сабактастырыла бершген.

жүктеу 11,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 88 89 90 91 92 93 94 95 ... 148