Қазақстан республикасының Ғылым және білім министірлігі

Былай түсінуге болады. Люминисцентті электор лампаларының жарық нұрының өте жақсы жарық жанып, бірде, әлсірей жанып тұрған кездеріндегі олардың бір-біріне қатынасының проценттік мөлшері. Оны мына фомуламен табуға болады:

Бұдан

Өндірістік орталарда, жұмыс орындыарында электр жарығын тиісті норма бойынша өлшегенде, оның сан мен сапа қасиеттері түгел есепке алынады.

Ет және сүт кәсіпорындарының өндірістік жарық жүйесінің жалпы араласы және апатты жағдайдағы жарық деп аталатын түрлері қолданылады. Цехтарды көбіне жалпы жарық жүйесі пайдаланады.

Ал шикізаттарды витеринарлық, медициналық сарапқа салған уақытта жалпы жарыққа қосымша мөлдекті жарықта да пайдаланады. (аралас жарық)

Авариялық жарық (апат болатын жағдайда жанатын жарық) фарш жасайтын бөлмелерде, шұжық цехтарында немесе шұжық сүрлеу бөлмелерінде кенеттен жалпы жарық істен шығып, өшіп қалған жағдайларда осы заттарды бүліндіріп алмай, жұмысты аяқтап тастау үшін қажет болатын жарық. Екіншіден, кенеттен апатқа ұшырап, жарылыс болып қалған жағдайда, жұмысшыларды қауіпсіз жерлерге алып шығу үшін де осындай апат жарығы керек. Апат жарығы тоқты бөлек тоқ көзінен алады және ол автоматты түрде жалпы жарық өшіп қалған кезде адамның көмегінсіз өздігінен жанады. Апат жарығының қуаты жалпы мөлшері жалпы жарықтың кем дегенде 5% болуы тиіс. Жарықтың ең төменгі мөлшердегі көз жұмыстарының жағдайына қарай зерттелетін заттардың көлеіне қарай зат пен фонның қатнастарына қарай белгіленеді.

Ет және сүт кәсіпорындарында, мысалы, ет жібіту камераларында, шұжық сақтайтын, кептірілген қоймаларда және ауаның микробтары заласыздандырылатын бөлмелерде, бактерецинды жарық яғни, (бактериаларды жоятын) кеңінен пайдаланады.

Жарық көз ретінде ет және сүт кәсіпорындарнда қазіргі уақытта әртүрлі қызбалы лампаларының қатар люминиецентті (газ толтырылған) лампалар қолданылады.

Қызбалы лампалар: вакуммді-НВ, газ толтырылған -НГ т.б. болады.

Люминиецентті лампалар: күндізгі жарық ЛД, жақсартылған түсбергіші бар күндізгі жарық ЛДЦ, суық ақ ЛХБ, жылы ақ ЛТБ, ақ түсті ЛБ, т.б. болып бөлінеді.

Жарылу қауіпі бар заттар сақталатын қоймаларда тоңазытқыш машиналарының залдарында жарылысқа төзімді газ толтырылған лампалар орнатылады, мысалы: ВЗГ маркалы лампа т.с.с.

Ылғалды және шаң тозаңды көп болатын залдарға осы факторларға төзімд лампалар ПВЛ қойылады. Жұмыс орындарындағы жарықтың (күннің жарығын да, электрдың жарығын да) мөлшерін «люкс» өлшемімен Ю-116 деп аталатын объективті люксметрмен өлшейміз. Алынған мөлшерді санитарлық нормамен салыстырып тиісті қорытынды шығарамыз. Өлшем жүргізілетін орын кафедраның лабораториясы және далада.

Бақылау сурақтары:

3.Қызбалы лампалар?

4.Люминиецентті лампалар?

5.Ылғалды және шаң тозаңды көп болатын залдарға осы факторларға төзімд қандай лампалар қойылады?

№1 Лабораториялық жұмыс
Шаңдардың дисперсті құрамдарын зерттеу әдістері
№ 1 тақырыбы: Жұмыс (өндіріс) орындарында ауа құрамындағы улы газдар мен буларды жедел анықтау жолдары.

(уақыты – 4 сағат)

Өндіріс орындарындағы ауаның құрамындағы улы газдар мен буларды УГ-2 маркалы газ сараптаушы құралымен анықтау

1. 
   Газ сараптағыш құралдың құрамы меноны пайдаланудың жолдарын игеру.
   
2. 
   Зерттелген ауадағы улы заттың мөлшерін анықтау
   
3. 
   Жүргізілген жұмыс бойынша қысқаша қорытынды шығарып, тұжырымдау. Тұжырымдамада мына төмендегілерге назар аударылуы керек:
   

• 
  анықталған улы заттың қауіптілік класы
  
• 
  ол заттың уландырғыш қасиетін саралау
  
• 
  ол уландырғыш заттан жеке адамның қорғану құралдары және жолдары.
  

Анықтаудың қортындысын екі әдіспен жүргізуге болады: колориметриялық және сызықтық-колористикалық жолдарымен.

Колориметриялық жолмен анықтағанда сараптаудың қортындысын шығару үшін реактивтің өзгерген түсін стандартты түрлі түсті шкаламен салыстыру арқылы шешуге болады.

Сызықтық-колористикалық әдіс-негізгі әдіс болып саналады, ол практикада ауаның улы газдары мен буларын анықтауда жиі қолданылатын прогрессивті әдіс болып саналады. Бұл әдіс бойынша ауаны сараптаудың қортындысын анықтағанда, түсі өзгерген индикациялық ұнтақтың биіктігін ( немесе ұзындығын) шкалаға салып өлшеу арқылы мг/м³ мөлшерде табуға болады. Төмендегі айтылғалы отырған УГ-2 сараптағышының жұмысы да осы сызықтық-колористикалық әдіске негізделген.