АЖЖ : өңдеу принципі, құрылымы

Автоматтандырылған жоба жүйесі (АЖЖ) жобалық ұйымдастыру бөлінуімен өзара байланысты және автоматтандырылған жобаны орындайтын, автоматтандырылған жоба құралының комплексінен тұратын ұйымдастыру-техникалық жүйені көрсетеді.

АЖЖ анықтамасында мына анықтауыш бейнеленеді: жүйе техникалық және математикалық құралдарды қолдануға негізделеді және бірыңғай әдістемелік және ұйымдастыру принциптеріне сәйкес құрылады. Автоматтандырылған жүйені сипаттайтын кез мынадай жағдайда маңызды кез болып табылады: жоба оларда адам жоба үрдісінде қатыспайтын автоматты жобаға қарағанда, адамның қатысуымен өтеді.

Автоматтандырылған жоба жүйесінің өңдеуі келесі принциптерге сәйкес орындалуы қажет: жүйелі бірлік, дамудағы, бірлестік, стандарттау.

Жүйелі бірлік оның құрылуы, функционалдау және дамуы үрдісіндегі тұтастың қамтамасыз етуін білдіреді. Осы қамтамасыз етудің бір жағдайы-жеке мақсаттың жалпы мақсатқа бағынуы, яғни жүйенің жеке бөлім жұмысының тұтастай жүйе жұмысының мақсатына қызмет ететін нәтиже жетістігіне бағыты. Басқадай айтқанда, тұтастай жүйедегі оптимальді өлшеу мен оның жеке бөлімдері жалпы нәтиже максимальді тиімді болу үшін өзара келісілуі керек. Осындай жағдайда жеке бөлім жұмысының жақсаруы барлық жүйе жұмысымен келіспеген жалпы нәтиженің тиімділігін төмендетуі мүмкін.

Даму принципі құрылымның жаңару, жетілу , толықтыру және оның құрылуы мен эксплуатациясы үрдісіндегі жүйенің функциональды тағайындау мүмкіндіктерімен қорытындыланады. Осы принципті қадағалау қажеттілігі мына жағдайда түсіндіріледі: жүйе тұрақтылықта емес, керісінше тұрақты динамикалық дамуда болады. Жүйенің жеке элементтері ескіреді,т.б. Жүйе тобы мен тұтастай жүйе тобының құрамында болатын жаңа элементтер-жеке фрагменттер пайда болады, толықтырылады және жаңартылады.

Бірлестік принципі оның барлық жүйе тобына бірлескен функциясына қызмет жасайтын жүйедегі кодтың, тілдің, белгінің, техникалық сипаттаманың және т.б қолданылуын білдіреді.

Осының негізінде жүйенің ашық құрылымының , яғни барлық ұйымдасу жүйесінің жаңа элементтерді құруға мүмкіндік беретін құрылымның сақталуы қарастырылуы керек.

Бұл жүйеде өңделетін мәліметтің орталықтануы мен унификациясын білдіреді. Жүйеде өңделетін, сақталатын, жиналатын барлық мәліметтер берілген бірлік массивінің бірлік банкінің негізінде жинақталуы тиіс. Бұл тек қана унификация формасы мен мәліметтің қондырылуына әкелмейді, сонымен қатар тұтастай жүйе тәртібі жөніндегі берілгендердің алынуымен байланысты жүйенің жаңа мүмкіндіктерінің пайда болуына әкеледі.

АЖЖ жүйенің барлық белгісіне-жүйе тобына ие болатын құрылымды түрде жеке құрамды бөлімге бөлінеді. АЖЖ бөлімінің кейбір белгісі бойынша белгіленетін АЖЖ жүйе тобы толық жоба шешімінің және оған сәйкес жоба құжаттарының алынуын қамтамасыз етеді.

АЖЖ жүйе тобы тағайындалуы бойынша екі түрге бөлінеді: жобалайтындар және қызмет көрсететіндер. Жобалайтындарға жоба процедурасы мен операциясын орындау үшін арналған , яғни жоба немесе оның бөлімін тікелей өңдейтін жүйелер жатады. Қызмет көрсететін жүйе тобы автоматтандырылған жобаның технологиялық дайындалу үрдісінің ұйымына, жобалы-есептеп шығаратын жұмыстың өткізілуіне, құжатталған, жобаланған объекттің және т.б. графикалық кескіндемесін қамтамасыз етуге арналған.

Жүйе тобы жалпы функционалдану жүйе тобындағы анықталған функциялардың орындалуын қамтамасыз ететін АЖЖ компоненттерінен тұрады. АЖЖ қамтамасыз етуінің келесі компоненттерін бөледі: әдістемелік қамтамасыз ету, лингвистикалық қамтамасыз ету, математикалық қамтамасыз ету, бағдарламалық қамтамасыз ету, техникалық қамтамасыз ету, мәліметтік қамтамасыз ету, ұйымдастырушылық қамтамасыз ету ( 35 сурет).

АЖЖ-ның әдістемелік қамтамасыз етуі құжаттардың түрін, соның ішінде баяндалатын автоматтандырылған жоба жүйесінің құрылуының тәжірибелік әдістері мен теориялық принциптерін , жоба үрдісі мен объекттің моделдеуін; жоба шешімінің генерациясын, өлшем жүйесінің құрылуын, оларды бейнелеу тәсілі және приоритеттердің анықталуын, нұсқа шешімінің бағасын; жоба операциясының орындалуының автоматизация құралының сұрыптау тәртібі мен құрамын, автоматтандырылған жобаның әдісін; автоматизацияланған жоба құрал кешенінің эксплуатация құралының тәртібін көрсетеді.

Тапсырма:

1Дәріске берілген материалмен танысып, конспект жасау.

1 Жұмыс ғимаратының силосты корпустармен және қабылдағыш–жібергіш қондырғылардың үйлесімді компоновкасы

2. 
   Жұмыс ғимараты және силосты корпус
   
3. 
   Астықтың кептіргіштердің компоновкасы
   
4. 
   Қалдықтарды өңдеу және сақтау
   
5. 
   Өздіксанау құбырларының компоновкасы
   
6. 
   Элеватордың қабылдау және жіберу құрылғылары
   

1 Астық сақтау бөлмесіндегі электр құрылғыларының дұрыс орнатылуына байланысты мінездеме

2. 
   Астықты сақтау бөлмелердің керекті күштілігі
   

1 Жұмыс істеп тұрған астық қоймасының қайта құрылуы мен құрылысының техникалық–экономикалық негіздемесі

2. 
   Құрылысқа қажетті капитал есеб
   
3. 
   Жобаланатын элеватор әрекетінің басты көрсеткіштері
   
4. 
   Жобаланатын элеватор әрекетінің басты көрсеткіштері
   

1 АЖЖ-АӨСП-дің есептері мен мақсаттары

2 Автоматтандырылған жоба үрдісінің құрылымдық сызбасы

3 Жобаның технологиялық бөлімінің автоматтандырылған жобасының функционалдау моделі

1 Жүйелі әдіс-амал. Басты ұғымдар және анықтамалар

2 АЖЖ : өңдеу принципі, құрылымы
Тапсырма

1 Сұрақтар бойынша конспект жасау;

Тәжрибелік сабақтарына қатынасу 0-100 балмен бағаланады.

10 Оқушыларды бағалау критерийлары

Жіберу рейтингі барлақ ағымда орындалған тапсырмалардан алынған бағалардың орташа мәніне тең болады. Қортынды бақылауға пән бойынша жоспарланған тапсырмаларды орындаған, 50 балдан кем емес бағасы бар студент жіберіледі.

Студенттің пән бойынша жетістігі Қ- қортынды көрсеткішпен бағаланады. Ол ЖР Жіберу рейтингі және Е емтихан салмақтары ескерілген бағалардан шығарылады:

Қ = ЖР*0,6 + ҚБ*0,4

Бағалар салмақтары жыл сайын унивверситеттің Ғылыми кеңесінде тағайындалады: ЖР 0,6 кем емес, ал ҚБ 0,3 кем емес. Бағасында жетекшінің пікірі ескертіледі. Курстық жұмыс (жоба) комиссия алдында қорғаланады, бағалары студенттердің комиссияға көрсеткен біліммен біліктеріне және жетекшілерінің бағасына байланысты болады.

Студенттің қортынды бағасы саналады егер пән бойынша жіберу рейтингісінде және қортынды бағасында балдары жеткілікті болады. Егер студент себепсіз қортынды бағалау шарасына қатыспаса оған «жеткіліксіз» деген баға койылады.

Емтихан және аралық бағалау нәтижесі тапсырған күні немесе ертеңінде студенттерге жеткізіледі. Барлық бағалауда әрқашан 0-100 балдық шкала қолданылады.

Пән бойынша студенттердің жетістіктері, яғи білімдері, біліктері, дағдылары, құзыреттілігі әріптік, оған сәйкес сандық және қалыптасқан бағалау жүйсімен айқындалады.

Аудиториялық сабақтарға студенттер міндетті түрде қатынас керек. Егер себепсіз қатынаспаса деканат қадағалаған мезгілде дербес түрде өзі өту керек. Ең көбі екі сабақ себепсіз босатуға рұқсат. Екі кешігіп келі бір сағатқа теңестіріледі. Егер студент екі сабақтан артық қатынаспаса оқытушы ондай студентті себепін анықтауға дейін сабаққа жібермеуі құққықты.

Осы ағымның студенті еместер бөгде кісілерге дәрістер тыңдауға тыйым салынады.

Жоспарланған оқу жұмыстарын мезгімімен тапсыру керек, ең ақырғы мезгл – сессияға үш кун қалған мерзімімен шектеледі. Барлық жоспардағы жұмыстарды және курстық жұмыстарды тапсырмай студент пән бойынша емтиханға жіберілмейді.

Студентке міндетті түрде қатыспаған әр сабақты, тақырыпты дербес қайталап өту керек.

Студенттің оқу жетістіктері тестпен немесе жазба жұмыстарымен анықталады. Тест алдынала ескерту сіз өтуі мүмкін.

Бірінші – пән бойынша алданала оқытушымен берілген мәліметті зиян қойып қабылдауды.

Екінші функция – оқытушының нұсқауымен пән бойынша үй тапсырмасын, бақылау және курстық жұмыстарын орындайды, оқулықтарды оқиды. Осы кезеңде студент өзінің қиналатын сұрақтарын анықтап, өзін өзі тәртіпке шақыру қажет.

Студенттердің үшінші функциясы – қиналатын сұрақтарын шешуге жол іздейді, өзінің көзқарасын анықтап, болжау жасайды оқытушыға сұрауға дайындалады.

Төртінші функция – студент толық оқытушыдан консультация алып, пән бойынша мәлметін толықтырады.
12 Әдебиеттер тізімі

1 Арынгазин К.Ш., Изтаев А.И. АЖЖ элементтерімен астық элеваторларын жобалау: оқулық/құр. – Павлодар: Кереку, 2009, - 145 б.

2 Арынгазин К.Ш., Изтаев А.И., Джанкуразов Б.О. Научно-практические основы технологического проектирования зерновых элеваторов с элементами САПР: монография, Павлодар: Кереку, 2010 г. - 171 с.

3 Жарков Н.В. Прокди Р.Г. Финков М.В. AutoCAD 2012

4 Малюх В. Н. Введение в современные САПР: Курс лекций — М.: ДМК Пресс, 2010. — 192 с.

5 Муромцев Ю. Л., Муромцев Д. Ю., Тюрин И. В. и др. Информационные технологии в проектировании радиоэлектронных средств: учеб. пособие для студ. высш. учебн. Заведений — М.: Издательский центр "Академия", 2010. — 384 с.

Бағдарламалық сүйемелдеу