Ќазаќстан Республикасыныњ бiлiм жєне ѓылым министрлiгi

10. 
    Меңзерді Анықтамалықтар жолына қойып, батырмасын басыңыз (немесе тышқанның оң жақ батырмасын басып Жаңа анықтамалықты таңдаңыз). Осылай анықтамалықтар конструкторы терезесі ашылады.
    

11. 
    «Использовать конструкторы при создании новых объектов» флажогын алып тастаңыз да конструкторды жабу үшін Отмена батырмасын басыңыз.
    
12. 
    Меңзерді қайтадан Анықтамалықтар жолына орналастарып батырмасын басыңыз (немесе тышқанның оң жақ батырмасын басып Жаңа анықтамалықты таңдаңыз). Бұл жағдайда анықтамалықтар конструкторының терезесі ашылмайды, оның орнына анықтамалықтың құрылымын өзгертуге болатын кәдімгі терезе пайда болады.
    

13. 
    Анықтамалықтың идентификаторын (атын) беріңіз, мысалы, біз қазір «Должности» анықтамалығын құрамз. Анықтамалықтың идентификаторы өте маңызды, себебі, ол бағдарламалау кезінде қолданылады. Оны жай өзгертуге болмайды, өйткені бағдарламада сол анықтамалық қолданылатын барлық жерлерді өзгерту керек. Анықтамалықтың идентификаторына өте жауапты қараңыз. Идентификатор анықтамалықтың мазмұнын көрсететіндей түсінікті болуы керек, мысалы: «Стран», «Сотрудники», «Товары» т.б.
    

14. 
    Атаудың ұзындығына 30 символ беріңіз.
    

«Наименование». Біз атаудың ұзындығын, кодтың ұзындығын, сонымен қатар:

15. 
    «Должности» анықтамалғының құрылымдық терезесін жабыңыз.
    
16. 
    Еңбегіңіз босқа кетпес үшін конфигурацияны сақтап қойыңыз.
    

Біз ақпараттық базаның құрылымын өзгертіп жатқандықтан, 1С ақпараттық базаның реорганизациялауына рұқсат сұрайды. Үлкен конфигурацияларда (бағдарламаларда) бұл өте ұзақ және ауыр процесс болуы мүмкін, ал бізде әзірге барлығы оңай.

1С базаның құрылымын анализдейді және өзгертулері бар тізімдерін терезін көрсетеді.

Базаны реорганизациялаудан кейін «Реорганизация информации закончена» деген хабарландыру шығады.

15. «Сотрудники» анықтамалығын құрамыз. (Меңзерді «Справочники» анықтамалығына орналастырып «Новый» батырмасын басыңыз). «Сотрудники» анықтамалығының атауын (идентификаторын) береміз.

16. Атаудың ұзындығына 100 символ береміз.

17. 
    Біздің бұл анықтамалықта тағы да бір «Должность» алаңы болады. Реквизиттердің тізімі қазір бос. «Добавить» батырмасын басқанда, реквизиттердің құрылымын өзгертетін терезе ашылады. Реквизит, атрибут және алаң – бұл барлығы бір. Жай «реквизит» атауына үйрену керек.
    

18. 
    Реквизитке «Должность» атауын беріңіз. Реквизит типіне біз алдын-ала құрған «Справочник.Должности» типін көрсетіңіз. Бұл берілген реквизиттің мәні «Должности» анықтамалғнан таңдалады. «ОК» батырмасын басыңыз.
    
19. 
    «Оклад» реквизитін құрыңыз (типі Число, «Точность» үтірден кейін 2 белгі)
    

20. 
    «ДатаПриема» және «ДатаУвольнения» деген екі реквизит құрыңыз (типі «Дата»).
    
21. 
    Конфигурацияны сақтаңыз.
    

22. 
    1С:Предприятиені Предприятие режимінде іске қосамыз. Мұны дәл Конфигураторда істеуге болады, ол үшін батырырмасын басу керек. 1С:Предприятие терезесі шығады.
    
23. 
    «Должности» анықтамалығын ашыңыз. Ол үшін «Меню => Операции => Справочники => Должности». Анықтамалық терезесі ашылады.
    

Байқасаңдар кодтар автоматты түрде беріледі, бірақ оларды өзгертуге болады. Ондайда кодтардың өтімділігі сақталуы тиіс. Өтімділіктің параметрлерін конфигураторда өзгертуге болады, мысалы, оны мүлдем алып тастауға болады, керек болмаса.

Өз күйі бойынша «По наименоваии» сұрыптауы орналасқан. Бұл қызмет түрінің атауының бірінші әріпін жазғанда автоматты түрде керекті мамандық түріне әкеледі. Сұрыптаудың басқа да түрін орнатуға болады: коды бойынша немесе реквизиті бойынша. Ол үшін тышқанның оң жақ батырмасын басып, Сұрыптауды таңдау керек. Біз мұны жасамаймыз, қалай бар, солай қалдырамыз.

25. «Должности» анықтамалығын жабамыз да, «Сотрудники» анықтамалығын ашамыз. (Операция => Справочники => Сотрудники).

Байқасаңдар, қызмет түрін көрсеткенде «Должности» анықтамалығы ашылады. Қызмет түрін таңдау үшін екі рет тышқанмен шертіңіз.

Шынайы өмірде қызметкерді жұмысқа алу «Приказ о приеме на работу» деген кадрық құжатпен жүргізіледі. Сондықтан біз қазір соны жасаймыз.

27. 1С:Предприятиені жауып, базаны Конфигуратор режимінде іске қосамыз.

Құжаттың шапкасы мен кестелік бөлігі бар. Шапкада құжатқа толығымен қатысы бар реквизиттер бар. Мысалы, НомерДок, ДатаДок және т.б. Кестелік бөлікте жолдар бар. Мысалы, бір «Накладная» құжатында бірнеше тауар бойынша ақпараттар сақталған. Мұндай жағдай 1С-те қарастырылыған.

Айта кететін жайт, кез-келген құжатта екі алдын-ала берілген шапка рекквизиттері бар «НомерДок» және «ДатаДок».

30. Құжаттың берілгендерді енгізуге ыңғайлы форамсы болу керек. Терезенің асыңғы жағындағы «Форма» батырмасын басыңыз.

Біз барлығын қолмен жасаймыз дегендіктен, «Отмена» батырмасын басамыз.

Шрифт өлшемін үлкенірек жазыңыз, қанша дегенмен бұл атау ғой. Ол үшін жазудың үстінен оң жақ батырманы шертіп, «Свойства» таңдап, «Шрифт» салымын таңдаңыз, «Шрифт по умалчанию» дегеннен жалаушаны алып тастаңыз және шрифт өлшеміне 12 беріңіз. Сіз сонымен қатар басқа да көрсеткіштерді өзгертулеріңізге болады, мысалы, түсінмәтіннің жазылуын және т.б.

Жанына «№» жазуы бар жазбаны орналастырыңыз. Осыған ұқсас жолмен формаға қалған реквезиттерді: ДатаДок, Сотрудник, Должность орналастырыңыз. Олардың жанына жазбаларды орналастыруды ұмытпаңыз. «ОК» және «Закрыть» батырмаларын форманың ортасына орналастырыңыз (көлденеңнен). Ол үшін оларды тышқанмен (екеуін бірге) белгілеңіз және батырмасын басыңыз. Соның жанындағы басқа да батырмаларды қызық үшін қолданып көріңіз.

Енді бұл құжатқа жаңа қызметкер туралы ақпараттарды енгізуге болады. Содан кейін қолданушы ОК батырмасын басқанда, сіздің бағдарламаңыз «Сотрудник» анықтамалығына жаңа элемент (жаңа жол) қосуы керек. ОК батырмасына басқанда құжат алдымен сақталуы керек, содан кейін өткізілуі керек.

Құжаттардың өткізілуі - өте маңызды түсінік. Қолданушы үшін құжатты өткізу ол оны жұмысқа өткізуді білдіреді. Құжатты өткізу барысында ақпараттық базада өзгертулер жүргізіледі: берілгендер кестеге қосылады, складтағы товар қалдықтары ұлғаяды немесе азаяды, жаңа бухгалтерлік өткізулер құрылады және т.б.

Құжатты өткізу кезінде нақтылы не өзгеретінін программист анықтайды. Өткізу кезінде «ОбработкаПроведения()» анықталған процедурасы орындалады. Дәл осы жерде программист жүйеде барлық өзгерістерді жасайтын бағдарлама жазады. Қазір бізге сол жерге жету қажет. Ол «Модуль документа» дегенде сақталады.

«Модуль документа» ашу үшін құжаттың экрандық формасын жабу керек. Экранда құжаттық құрылым терезесі ғана қалады. Астында «Модуль документа» деген батырма бар, соған басу керек. Бағдарламадағы мәтінді өзгертуге арналған терезе ашылады.

Айта кететін жайт, жаңа бастаушы программистер «Записать()» шақыруды ұмытып кетеді. Бұл қақпанға түсіп қалмаңдар. Егер де сіз «Записать()» әдісін шақыруды ұмытып кетсеңіздер, онда сіздің барлық өзгертулеріңіз базада сақталмайды. Көңіл аударыңыздар, 1С тіліндегі әр оператор «;» символымен аяқталады (нүктелі үтір). КонецПроцедуры» сөзінен кейін үтір нүкте қойылмайды, себебі ол оператор емес, ол операторлық жақша (1С-те мұндай түсінік бар). Үтір нүкте сонымен қатар «Цикл» және «Тогда» сөздерінен кейін де қойылмайды, бірақ «КонецЦикла» және «КонецЕсли» сөздерінен кейін міндетті түрде үтір нүкте қойыңыз. Берілген бағдарламада біз я мұндай цикл, я шарт қолданған жоқпыз.

Сонымен бірге комментариилердің қалай жазылатынына көңіл бөліңіз.

// бұл комментарий

Комментарии компилятормен есепке алынбайды және ол бағдарламаны түсінгісі келетін адамға арналған. Комментариилер өте көп те, өте аз да болмауы керек. Бағдарлама комментариилерсіз түсінікті болуы керек. Бірақ қиын жерлерде комментарии көмегімен бағдарлама жұмысының логикасын түсінуге болады. Комментарии мен түсінікті бағдарламалардың жазылуы – ол да жақсы түсінікті көрсетеді. Бұл жұмыста профессионал болыңыздар!

Модуль терезесі мен құжат құрылымының терезесін жабыңыз. Конфигурацияны сақтаңыз. Енді жаңа қызметкерді барлық форма бойынша қабылдауға болады.

1С-ті Предприятие режимінде іске қосыңыз.

Барлық құжаттар «Журналы документовте» сақталады. Сендер мән бермеген боларсыңдар, бірақ «ПриеНаРаботу» құжаты үшін берілгені бойынша «Прочие» журналы таңдалған. Кейін біз барлық кадрлық құжаттар үшін арнайы журнал құрастырамыз, ал әзірге не бар соны пайдаланамыз.

«ОК» батырмасын басыңыз. Алдымен құжат жазылады, содан кейін өткізіледі. Өткізу кезінде «ОбработкаПроведении» процедурасы іске қосылады және «Сотрудники» анықтамалығына жаңа жол қосылады. Тексеріп көріңіз.

Егер қате шығатын болса, сіз бағдарламаны дұрыс жазбағансыз. Қайтадан конфигураторды іске қосып, қателеріңізді дұрыстаңыз.

1С бағдарламада синтаксистік қателерді конфигурацияны сақтағанда автоматты түрде тексеруін істеуге болады. Ол үшін конфигураторда «Мәзір Сервис => Параметры» басып «Проверять ошибки автоматически» жалаушасын орнатыңыз.

Көңіл аударыңыз, синтаксистік қателердің жоқтығы бағдарламаның дұрыстығына кепілдік бермейді. Оның баяғыдағыдай қателері болуы мүмкін. Мұндай қателер бағдарламаны орындағанда шығуы мүмкін, кейде өте жасырын түрде болуы керек. Бірақ ең үлкен қате – тапсырыс берушінің талаптарын дұрыс түсінбеу.

Енді кадрлық бұйрық көмегімен қызметкерлерді жұмыстан шығаратын құжат құру керек.

Конфигураторда жаңа «Увольнение» құжатын құрыңыз.

Оған «Сотрудник» типі «Справочник.Сотрудники» және «Дата увольнения» типі «Дата» болатын реквизит шапкасы кіретінін көрсету керек.

Сурет 19 - «Увольнение» құжатының формасы

Құжат модулінде «ОбработкаПроведения()» процедурасында келесі мәтінді жазыңыз.

СпрСотр = СоздатьОбъект("Справочник.Сотрудники");

«КадровыеДокументы» журналын құрамыз. Ол үшін меңзерді «ЖурналыДокументовке» әкеліп, «Новый» басамыз. Журналдың атын береміз. Бұл жерде басқа ешнәрсенің қажеті жоқ.

Дәл осыны «Увольнение» құжатына жасаймыз.

Конфигурацияны сақтап қойыңыз.

Енді қолданушы мәзірін құрамыз. Конфигурация терезесінің астыңғы жағында «Интерфейсы» салымы бар.

Жаңа интерфейс құрыңыз және оны Администратор деп атаңыз. Интерфейс интерфейстер тізімінде пайда болады.

Айта кететін жайт, сіз мәзір бөлімдерін өзгертіп көруіңізге болады. Мысалы, «Кадровые документы» мәзір бөлімін «Документы» мәзір бөліміне көшіріңіз, ал «Журналы документов» бөлімін алып тастаңыз. Журналды құжаттардан бөлшек көмегімен бөліңіз. Менің ойымша, бұл өте ыңғайлы болады.

Мәзір редакторын жабыңыз.

Конфигурацияны сақтап, оны іске қосыңыз. «Увольнение» құжатының жұмысын тексеріңіз және мәзірді басып көріңіз.

Осымен кадрлық тіркеу үшін оңай жүйені құру аяқталады. Ол қызметкерлерді қабылдау мен оларды жұмыстан шығаруға мүмкіндік береді. Әрине, барлығы өте ыңғайлы. Жұмыстан шығарылғандар жұмыс істейтіндермен бір тізімде сақталады. Біздің жүйеде өте көп жіберулер бар – ақпаратты сақтау үшін арналған реквизиттер өте аз, құжаттардың басып шығарылған формалары жоқ, саймандар тақтасында батырмалар жоқ, кадрлық орын ауыстыру жоқ.