Қазақстан Республикасының Бiлiм және ғылым министрлiгi

Тәжірибелік құралы

Қостанай, 2013

ББК 67. 401 (5 Каз) Я 73

Ә - 20

Құрастырушы:

А.Байтұрсынов атындағы ҚМУ, Заң факультетінің

Әбiлқадiров Сапар Қасымбекұлы

Укин С.К. А.Байтұрсынов атындағы ҚМУ, Заң факультетінің

Ә-20 ҚР.Әкімшілік құқығының есептер жинағы. Тәжірибелік құралы

-Қостанай, А. Байтұрсынов атындағы ҚМУ, 2013 ж., 120 - бет.
ISBN
Бұл тәжірибелік құралы білім алушылардың Қ.Р.Әкімшілік құқығы пәнін жетік білу үшін және күнделікті болып тұратын әкімшілік құқықтық қатынастарын реттеу жөніндегі тәжірибелік жағдайларын әкімшілік заңнамалар бойынша жүзеге асырылатын мән-жайлар туралы айтылады.Осы пән міндетті базалық болып табылады. Аталған тәжірибелік құралы жоғарғы оқу орындарының білім алушыларға арналған

ББК 67. 401 (5 Каз) Я 73

оқу - әдiстемелiк кеңесi _06_ .__03_ .2013 жыл №_4_, хаттама бойынша бекітілді.

«__07_» __03____2013 ж., № 12
ISBN №
© А.Байтұрсынов атындағы Қостанай

мемлекеттiк университетi

Мазмұны

1.Қоғамдық тәртіп саласындағы әкімшілік құқық бұзушылығы..................... 6

2.Мемлекеттік қызметшілердің қызметтік міндетін дұрыс орындамағаны

туаралы тәртіптік жауапкершілігі.................................................................... 10

№ 1. Тақырып: Әкiмшiлiк құқықтың пәнi мен әдiстерi.................................... 17

№ 2. Тақырып: Әкiмшiлiк құқық бұзушылықтың мәселелрi......................... 18

№ 3. Тақырып: Азаматтардың әкiмшiлiк -құқықтық мәртебесi......................23

№ 4. Тақырып: Азаматтардың әкiмшiлiк -құқықтық міндеттері.....................24

№ 5. Тақырып: Атқару билiк органдарының әкiмшiлiк - құқытық

№ 6. Тақырып: Атқару билiк органдарының әкiмшiлiк - құқытық

№ 7. Тақырып: Мемлекеттiк қызметшiлердiң әкiмшiлiк - құқықтық

№ 8. Тақырып: Мемлекеттiк қызметшiлердiң әкiмшiлiк - құқықтық

№ 9. Тақырып: Кәсiпорындар мен мекемелердiң, үйымдардың

№ 10. Тақырып: Кәсiпорындар мен мекемелердiң, үйымдардың

№ 11. Тақырып: Атқарушы билiктi жүзеге асырудың әкiмшiлiк-

№ 12. Тақырып: Атқарушы билiктi жүзеге асырудың әкiмшiлiк-

№ 13. Тақырып: Атқарушы билiктi жүзеге асырудың әкiмшiлiк-

№ 14. Тақырып: Атқарушы билiктi жүзеге асырудың әкiмшiлiк-

құқықтық мәселесі...................................................................57

№ 15. Тақырып: Әкiмшiлiк мәжбүрлеу...............................................................61

№ 16. Тақырып: Әкiмшiлiк реттеу жолдары.......................................................63

№ 17. Тақырып: Әкiмшiлiк жауапкершiлiк........................................................ 68

№ 18. Тақырып:Әкiмшiлiк жауапкершiлiктің маңызы......................................69

№ 19. Тақырып: Әкiмшiлiк процессуалдық қызмет...........................................75

№ 20. Тақырып: Әкiмшiлiк процессуалдық қызметтің маңызы.......................76

№ 21. Тақырып: Мемлекеттiк басқару аясындағы заңдылықты бақылау

№ 22. Тақырып: Мемлекеттiк басқару аясындағы заңдылықты бақылау

№ 23. Тақырып: Әкiмшiлiк - құқықтық режимдер............................................ 90

№ 24. Тақырып: Әкiмшiлiк - құқықтық режимнің маңызы...............................91

№ 25. Тақырып: Экономика аясын әкiмшiлiк құқықтық реттеу...................... 96

№ 26. Тақырып: Экономика аясын әкiмшiлiк құқықтық басқару.................... 98

№ 27. Тақырып: Әлеуметтiк - мәдени саланы әкiмшiлiк - құқықтық

реттеу.......................................................................................103

№ 28. Тақырып: Әлеуметтiк - мәдени саланы әкiмшiлiк- құқықтық

басқарудың әдістері..............................................................104

№ 29. Тақырып: Әкiмшiлiк - саяси саланы әкiмшiлiк - құқықтық реттеу....111

№ 30. Тақырып: Әкiмшiлiк - саяси саланы әкiмшiлiк - құқықтық басқару

әдістері.....................................................................................113

Күнделікті өмірдің үнемі өзгерістердің болуы нәтижесінде мемлекеттің нормативтік - құқықтық актілері үнемі өзгерістер мен толықтыруларды енгізуін талап етеді.Сондықтан да мемлекеттік органдарыында реформа қажет болады.

ҚР Президентi Н.Ә.Назарбаев өзiнiң Қазақстан халқына деген жолдамасында мына бiр маңызды мәселенi қозғаған болатын: ” Қазақстан Республикасының құқыққорғау және мемлекеттік қызмет органдары кезектен тыс аттестациядан өтуі қажет” деген.

Құқықтық реформаның күннен күнге нығайуына байланысты Қазақстан Республикасының әкiмшiлiк құқық пәнiнiң мазмұнына аса көңiл бөлудi қажет етедi. Осы атлған пәннiң бiр бөлiгi - ол, әкiмшiлiк құқықтық - қатынас мәселесi ерекше орын алады. Қазақстанның көптеген аумағында облыстық және қалалық сот құрамында әкiмшiлiк құқық бұзушылық iстерiн қарау жөнiнде жеке судьялар тағайындалуда.

Болашақ заң маманын игерушiлерге ұсынып отырылған тәжірибелік құралы әкiмшiлiк құқық пәнiнде және әкiмшiлiк юрисдикциясының арнай курсында пайдалануға және алдағы уақытта құқық қорғау органдарында немесе мемлекеттiк қызметте қызмет атқарған кезде практикада пайдасы тиетiн болады. Бұл дегенiмiз әрбiр құқық қорғау органдарының және мемлекеттiк қызметтегi қызметшiлерi мен лауазымды тұлғаларының әкiмшiлiк құқық бұзу фактiсi бойынша әкiмшiлiк iс өндiрiсiн жүргiзудегi және қажеттi деген құжаттар мен iс қағаздарын заң ережесiне сәйкес орындауы туралы түсiнiктеме берiлетiн болады. Осы аталған оқу-әдiстемелiк құралы студенттерге күнделiктi семинар және практикалық сабақтарында есеп шығаруға көмегi тиетiн болады.

Осы аталған тәжірибелік құралында әкiмшiлiк құқық бұзу фактлерiнiң түрлерi туралы және әкiмшiлiк iстердi қарап тиiстi шешiмдердi яғна әкiмшiлiк жазаны салу органдары мен лауазымды тұлғалары туралы оларың құзыреттiгi жөнiнде, салынатын жазаның мөлшерi туралы толық түсiнiктеме берiлетiн болады. Ұсынылып отырған оқу-әдiстемелiк құралында әкiмшiлiк өндiрiс iстерiн қалай өнiру, рәсiмдеу тәртiбi мен ережесi туралы толық анықтама берiлетiн болады. Әкiмшiлк жазаны салу ол заңды жазаның бiр түрi болып табылады. Оның себебі мемлекет өзінің билігін заңды негізде жүзеге асырады.

Сонымен қатар осы құралдың мазмұнында мемлекеттік органдарың құзыреті мен жүктелген міндеттерін заңға сәйкес орындау үшін есеп - жаттығулар көрсетілген. Бұл есеп – жаттығулар және тесттер күнделікті қоғамдық қатынастарда болып тұратын нақты тәжірибе ретінде көрсетілген.

Болашақ заң мамандығын игеру үшін осы аталған тәжірибелік есеп- жаттығу жинағында мемлекеттік органдардың лауазымды тұлғалары тиісті процесуалдық құжатты дер кезінде және заңды түрде рәсімдеу тәртіптері мен ережелері көрсетілген.Әкiмшiлiк тәртiптер: түсiнiгi және басқару қызметiне қатыстылығы Әкiмшiлiк тәртiп дегенiмiз - ол, мемлекеттiк органның және ондағы лауазымды тұлғалардың өздерiне жүктелген қызметтiк мiндетiн атқарудағы iс-әрекеттi айтады. Әкiмшiлiк қызметтiң басқару қызметiне әртүрлi байланыстар болады және тығыс қарым қатынастар жүргiзiледi. Өйткенi әкiмшiлiк басқару болмаса, онда мемлекеттiк билiктi жүргiзу мүмкiн емес.

І Бөлім. Әкімшілік құқық бұзушылық жөніндегі есептер жинағы
1.Қоғамдық тәртіп саласындағы әкімшілік құқық бұзушылығы.
№1 ЕСЕП

Азамат Өзімтаев О.О. ойын-сауықтан оралшған соң пәтеріне кіріп тиелевизорды қосып дауысын жоғарлатты.Сол кезде уақыт 24-00 сағат болатын. Мұны естіген көршілер келесі күні полицияға арыз берді.

Өзімтаев әкімшілік құқыты бұзды ма?

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.

Жол полиция қызметкері көлік жүргізуші Мақтанбаевты тоқтатып жылдамдықты жоғарлатқаны үшін айыппұл салды. Бұл шешімге риза болмай Мақтанбаев ДВД-ға шағымды 15 күн өткен соң берді. ҚР ӘҚБ кодексі бойынша шағым шешім қабылдаған күннен бастап неше күннен кешіктірілмей берілуі керек?

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.
№3 ЕСЕП

Азамат Алаяқов орталық базарда бір дүкеннің витринасынан бір пар етікті алып қашып аьар жатқан жерінен базар күзетшісі ұстап полиция бөоліміне тапсырды. Алаяқов әкімшілік құқықты бұзды ма?

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер
№ 4 ЕСЕП

Дүкеншік Саудабаева 16 жастағы балаға «Коняк» сприт ішімдігін сатқан кезде учаске инспеторы ұстап дереу іс қағазды жазды. Саудабаева әкімшілік құқыты бұзды ма?

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.
№ 5 ЕСЕП

Автоколона шеберханасының екі слесары Бозабаев пен Сырабаев жұмыстың соңында сол шеберхананың ішінде арақ ішіп отырған жерінен учаске инспеторы полиция бөліміне алып келді. Осы екі слесарлар әкімшілік құқыты бұзды ма?

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.
№ 6 ЕСЕП

Азамат Құмарбаев жасы 15 ке келген екі балалармен ақша ұтысымен шахмат ойынын ойнай отырып екі баладан 2-мың теңгені ұтып алды. Мұны көрген бір адам полицияға хабар беріп Құмарбаевы ұстады. Құмарбаев әкімшілік құқыты бұзды ма?

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.
№ 7 ЕСЕП

Азамат Саудагеров орталық базарда тауарды сатып тұрған кезде оны қаржы полиция инспекторы тексергенде тауардың құжаты болмады. Саудагеров

әкімшілік құқыты бұзды ма?

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.

Азаматша Алыпсатарова А.А. жергілікті әкімдіктің рұқсатысыз екі көшенің қиылысында темекі және басқа да уақ-түйек заттарды сатып жатқан кезде полиция патруль қызметі ІІО алып келді. Алыпсатарова А.А. әкімшілік құқыты бұзды ма?

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.
№ 9 ЕСЕП

Азамат Жалғанбаев Ж.Ж. ГАЗ қызметіне газ балпаны жапрлды деп адреске шақырды. Оқиға болған жерге келген Газ қызметшілері ешқандай жарылыс фактісін таппады. Жалғанбаев Ж.Ж әкімшілік құқыты бұзды ма?

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.
№ 10 ЕСЕП

Азамат Көкнаров К.К. шылымның ішіне анашаны салып оны шегіп отырған жерінен полиция патруль қызметі полйцияға алып келді. Көкнаров К.К. әкімшілік құқыты бұзды ма?

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.
№ 11 ЕСЕП

Жолаушы Темекібаев поезд вагонының ішінде шылым тартып тұрған жерінен көлік полиция қызметшілері хаттаманы жазды. Темекібаев әкімшілік құқыты бұзды ма?

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.
№ 12 ЕСЕП

Капланбек поселкесінің әкімі Бастықов Б.Б. поселке әкімдігінің кеңсесіне ҚР жалауын тағуға рұқсат бермеді. Оның себебі ауылды жерге жалаудың қажеті жоқ деді. Бастықов Б.Б әкімшілік құқыты бұзды ма?

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.
№ 13 ЕСЕП

Азамат Мылтықбаев М.М. өзінің қосауыз мылтығын Қарқымбаевқа сатты. Мұны естіген учаске инспеторы Қарқымбаевтан мылтықты хаттаманы жазып алып қойды, ал Мылтықбаевты полиция бөліміне шақырылды? Мылтықбаев М.М. әкімшілік құқыты бұзды ма? Жауапты негіздеңдер.

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.

№ 14 ЕСЕП

Азамат Қасқырбаев Қ.Қ. аңшылықпен айналысатын. Ол өзінің мылтыған аңшылықтан оралған соң, үйіне келген соң мылтықты шифонердің ішіне қоя салды, сол қойғанна бері бір жылдай уақыт өтті. Учаске инспекторы рұқсат қағаз бен қаруды тексеру кезінде шифонердегі мылтықты тауып дереу хаттаманы жазды. Қасқырбаев Қ.Қ. әкімшілік құқыты бұзды ма?

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.

Азамат Тасабаев Т.Т. өзінің тұратын үйінде жергілікті әділет органының қызмет мекемесіне тіркелмегеніне алты ай өтті. Мұны байқаған учаске инспекторы хаттаманы толтырды. Тасабаев Т.Т. әкімшілік құқыты бұзды ма?

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.
№ 16 ЕСЕП

Азамат Жалқаубаев Ж.Ж. өзін аурумын деп дәрігер Майлықовтан ауқытша еңбекке жарамсыз деген 5 күндік парақ қағазын алды. Жалқаубаев Ж.Ж. әкімшілік құқыты бұзды ма?

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.
№ 17 ЕСЕП

Азамат Ойнаубаев О.О. пен Күлкібаев К.К. жүк поезының ортаңғы вагонының тежегіш орнатылған орынында екуі тұрып жайдан жай серуендеп жүрді. Мұны байқаған машинист дереу көлік полициясына хабар берді. Ойнаубаев О.О. пен Күлкібаев К.К. әкімшілік құқыты бұзды ма?

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.
№ 18 ЕСЕП

Азамат Қылжақбасов Қ.Қ. ұшып кле жатқан самолет саланында беберкетсіз жүріп, пилот кабинасына кірмек болып бірақ екипаж қызметшісі оны отырғызды. Кеиіннен самолет трапынан Қылжақбасовты әуе жол полициясы ұстап алып кетті. Қылжақбасов Қ.Қ. әкімшілік құқыты бұзды ма?

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.
№ 19 ЕСЕП

«АУЫЛ»ЖШС директоры Басқармасов бақташыларға малды теміржолдың үстімен айдауға рұқсат берді, ал переезд болса өте алыс болды. Соныдқтан тіке теміржол үстімен төте болғандықтан үнемі малды айдайтын боды. Мұны көрген жол мастері теміржол басқарамсына хабар берді. Ал басқармадан ресми арыс көлік полициясмына келіп түсті. Басқармасов әкімшілік құқыты бұзды ма?

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.

№ 20 ЕСЕП

Азамат Қалтабаев Қ.Қ. көтерме заттың бірнеше данасын сатып алды. Ал осы затты сатып алғаны үшін қоймашыдан сатып алған заттың бағасын екі есе жоғалатып есеп-шотқа жазғызды. Қоржы полициясы хаттаманы жазды.

Қалтабаев Қ.Қ. әкімшілік құқыты бұзды ма?

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.
№ 21 ЕСЕП

Аудитор ревизоры Қисықбаев Қ.Қ. сауда қоймасын тексерген кезде заттың жетпегені жөнінде оның жалпы бағасын төмендетті ,ал шын мәнінде жетіспеген заттың бағасы екі есе жоғары болатын. Қисықбаев Қ.Қ. әкімшілік құқыты бұзды ма?

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.
№ 22 ЕСЕП

Жеке кәсіпкер Кәсіпбаев К.К. өзінің иелігіндегі ұшақты пайдалану арқылы әуеге көтеріліп серен-шеру жасады. Бірақ бұл туралы әуе кеңістігінің диспетчерінен ешқандай рұқсат апмаған болды. Мұны естіген әуе жол политциясы Кәсіпбаевты алып кетті. Кәсіпбаев К.К. әкімшілік құқыты бұзды ма?

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.
№ 23 ЕСЕП

«Салют» бейнесалоның қызметшісі Анайов А.А. Әуежай залына келіп өзімен бірге алып келген аспаптарымен анайы эротикалық бейне суреттері мен киноларын көрсетіп жақтан кезде полиция патруль қызметшілері сенсты тоқтатып Анайовты аспаптарымен қоса алып кетті. Анайов А.А. . әкімшілік құқыты бұзды ма?

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.
№ 24 ЕСЕП

Азамат Тапаншиев өзінің мылығымен бір бұралқы итті көріп елді мекеннің көшесінде бірнеше рет оқ атты. Мұны көрген учаске инспекторы дереу хаттаманы жазды. Тапаншиев әкімшілік құқыты бұзды ма? Жауапты негіздеңдер.

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.
№ 25 ЕСЕП

«Мандарин» Мейрамханасын тексерген кезде сантарлық эпидемиялық қызметінің дәрігері аспазшылардың санитарлық кітапшаларында кезекті медициналық қараудан өтпегені атықталды. Бұл жайды кафе директоры Борсықов Б.Б. оның қажеті жоқ деп жауап берді. Борсықов Б.Б. әкімшілік құқыты бұзды ма?

Жауапты ҚР ӘҚБ туралы кодекс бойынша негіздеңдер.
2. Мемлекеттік қызметшілердің қызметтік міндетін дұрыс орындамағаны

туаралы тәртіптік жауапкершілігі.
№ 1 ЕСЕП

Қостанай қалалық IIБ кезекшiсi Р.М.Романовқа азамат Мәкенов М.М.,жеке көлiк автомобилiн белгiсiз адам айдап кеткенi жөнiнде қазақ тiлiнде арыз берген болатын. Бiрақ кезекшi Романов Р.М. арыз қабылдаудан бас тартты, өйткенi ол қазақ тiлiн бiлмегендiктен орыс тiлiнде жазуды талап еттi. Романов құқыты бұзды ма? Жауапты ҚР заңнамасы бойынша негiздеңдер.

Азамат Абенов А.А. мемлекеттiк қызметке кiру туралы тисiт құжаттарын тапсырды. Бiрақ кадр бөлiмiнiң бастығы Абеновтен қосымша талап қойды: ол өзiнiң сотталмағаны туралы және полицияға есепте жоқ екендiгi туралы құжатты алып келудi талап еттi. Запң бойынша бұндай сұраныстар ресми түрде мемлекет органдары өздерi сұраныс жасаулары керек. Бұл өйткенi қызметтiк құпия болатын. Кадр бөлiмiнiң бастығы құқықты бұзды ма?

Жауапты ҚР заңнамасы бойынша негiздеңдер.
№ 3 ЕСЕП

“Центр Финанс”Банк қызметкерi Мақтанов М.М. “ВЕСНА” ЖШС салық төлеу мәлiметтерi мен қаржы саны туралы оның бәсекесi “Ласточка” ЖШС бастығына бердi. Өйткенi “Ласточка” ЖШС бастығы оған туыс болатын. Мақтанов М.М. құқықты бұзды ма?

Жауапты ҚР заңнамасы бойынша негiздеңдер.
№ 4 ЕСЕП

Азамат Шарапбаев Ш.Ш. өзiнiң үйiнде 15 литр самагон әзiрлеп оны жергiлiктi баксарда әр литрiн 300 теңгеден сактты. Бұл самагон iшiмдiгiнiң градусы -65 болатын. Самагонды сатуға және оның тазалығы жөнiнде ешқандай сапалы жағын анықтайтын тиiстi органның құжаты болмады. Шарапбаев Ш.Ш. құқықты бұзды ма? Жауапты негiздеңдер.

Азамат Еңбекбаев Е.Е. жергiлiктi әкiмдiктегi жер қорын есеп жүргiзу бөлiм бастығы Көкiрековке тұрғын үй салу үшiн, жер учаскесiн бөлiп беруге өтiнiшпен жолықты. Бөлiм бастығы Көкiреков К.К. тұрғын үй салуға жер учаскесi жоқ, тек техникалық өңдеу шеберханасын салуға орындар бар дедi. Ал ауданның бас жоспары бойынша жүздеген тұрғын үй салуға орындар бар болатын. Көкiреков К.К. қандай құқыты бұзды? Жауапты негiздеңдер.

Аудандық әкiмдiктегi жер қорын есепке алу бөлiмiнiң бастығы Жалпақов.Ж.Ж. аудан аумағында тiркелген жер аумағының құнарлығы мен сапасы жоғары жерлерiнiң санын жасырып оның кейбiр есептiк бониттерiн төмендетiп облыстық архитектураға жалған мәлiмет бердi. Жалпақов.Ж.Ж. қандай құқыты бұзды? Жауапты негiздеңдер.

15 жастағы Ақылбаев А.А. мектептегi залдың iшiнде өзiнiң кластасын жаман сөздермен қорлап айтты .Мұны байқаған мекептiң күзетшiсi мен сынып жетекшiсi Ақылбаевты мектеп директорына алып барды. Ақылбаев А.А. қандай құқыты бұзды? Жауапты негiздеңдер.

“Қалалық ГАЗ” қызметiн азамат Жалғанбаев Ж.Ж. өзiнiң тұратын көшесiнде газ иiсiнiң шыққаны туралы және газ құбырынынң жарылғаны туралы хабарлады. Оқиға болған жерге келген “Газ қызметi” ешқандай газ иiсiн және газ құбырының бұзылған жерiн таппады. Жалғанбаев Ж.Ж. қандай құқыты бұзды? Жауапты негiздеңдер.

“АҚ-Нәсiл” ұйымының басшысы Нәсiлбаев Н.Н. Қазақстанда тек ақ нәсiлдер билеу керек ал қалған ұлттар, олар қоғамның ең төменгi деңгейдегi адамдар деп ақпарат хабар көздерi арқылы үгiт-насихат жұмысын жүргiздi. Басқа нәсiлдердi ұрып-соғуды, олрды мемлекеттен кетiру деген сөз-ұрандарын жазып көшеге және үй сыртына жазуларды жазды. Нәсiлбаев Н.Н. қандай құқыты бұзды? Жауапты негiздеңдер.

СУ “Құрлысмонтаж” кәсiпрорны “Бизнес орталық” ғимаратын салып аяқтаған соң көршiлес үйлердiң ауласында құрлыс материалдарын қалдыпы кеттi, оның себебiнен балалар аулада ойнай алмай және тұрғыедардың жүрiп-тұруына жзәне жеке автокөлiктердiң жүруiне мүлдем кедергi жасады. СУ “Құрлысмонтаж” кәсiпрорны қандай құқыты бұзды? Жауапты негiздеңдер.

№ 9 ЕСЕП

Машина жасау заводының жинау цехның мастерi Шебербаев Ш.Ш. өзiнiң қарауындағы токар-фрезировщиктi баксына арнайы колпакты кимей жұмысқа жiбердi. Жұмыс кезiнде станоктың төменгi жағына еңкейген кезде шашы оралып аздап жұлынып қалды. Жұмыс сменына кiрiспестен бұрын техника қаупсiздiгiн кiм өткiзуге және әрбiр жұмысшының жұмысқа кiрсуiн кiм бақылау жүргiзуге тиiстi? Бұл жағдайда кiм кiналы болып табылады. Жаупты негiздеңдер.

№ 10 ЕСЕП

ҚР ӘҚБ туралы кодексiнде негiзгi жазаның қандай түрлерi бар?

№ 11 ЕСЕП

Азамат Мақтанбаев М.М. «Мерседес-Бенц» автокөлiгiн жүргiзiп келе жатқан кезде оны жол полиция инспекторы тоқтатып тексерген кезде көлiктi жүргiзу туралы куәлiгi және көлiк құралының иесi кiм туралы анықтайтын құжат болмай шықты. ҚР Заңдары бойынша автокөлiк құралдарын жүргiзу туралы және көлiк иесiн анықтайтын туралы қандай құжат мiндеттi түрде болуы керек. Мақтанбаев М.М. қандай құқыты бұзды? Сонымен қатар құжаттың атын айтып берiңдер Жауапты негiздеңдер.
№ 12 ЕСЕП

Азамат Қоқанбаев Қ.Қ. өзiнiң жеке автокөлiгiмен жұрiп келе жатқан кезде оны жол полиция инспекторы жезламен тоқтату белгiсiн бердi. Бiрақ Қоқанбаев бұған еш мән бермей тоқтамай өтiп кеттi. Қоқанбаев қандай құқыты бұзды? Жауапты негiздеңдер.

Азамат Даукесбаев Д.Д. өзiнiң автокөлiгiмен жүрiп кле жатқан кезде жол полициясы инспекторы тоқтатып тексерген кезде көлiк жүргiзушiнiң аузынан алкогольдiк иiсi шыққаны байқалды. Мұны байқаған инспектор медециналық сараптамадан өтудi талап еттi. Даукесбаев Д.Д. медициналық сараптамадан өтуден бас тартып инспекторге қоқан –лоқы көрсеттi. Даукесбаев Д.Д. қандай құқыты бұзды? Жауапты негiздеңдер.

Азамат Қашқынбаев Қ.Қ. өзiнiң автокөлiгiмен жүрiп келе жатып жолда тұрған автокөлiктi соғып өтiп, және авариялық белгiнi басып өтiп және бұл әрекет жасғаны үшiн ешкiм көрмедi деп оқиға болған жерден дереу тоқтамай өтiп кеттi.

Қашқынбаев Қ.Қ. қандай құқыты бұзды? Жауапты негiздеңдер.

№ 15 ЕСЕП

Азамат Жолаушиев Ж.Ж. Москва-Астана поезының № 12 вагонның жолсерiгi Мамбетов М.М. жолығып мынаны айтты: “Менде билет жоқ ,маған жедел түрде Астанаға жетуiм керек , ал жолақысын саған төлеймiн ” дедi. Ал вагон жолсерiгi бұған келiсiп бiрден жол ақысын төлеудiә талап еттi. Жолаушиев 3-мың теңгенi төледi. Ал вагон жолсерiгi ешқандай квитанция бермедi. Мамбетов М.М. қандай құқыты бұзды? Жауапты негiздеңдер.
№ 16 ЕСЕП

Прокуратура органы әкiмшiлiк құқы бұзу фактiлерi жөнiнде қандай құжатты: хаттаманы, қаулыны, айыптау қортындысын, талап-арызын және т.б. жазуы керек болады. Бұл туралы ҚР ӘҚБ туралы кодексте қалай айтылған. Жауапты негiздеңдер.

№ 17 ЕСЕП

Әскери қызметте жүрген прапорщик Әскербаев Ә.Ә. мас күйiнде келе жатып былапы жаман сөздердi айтып, көшедегi адамдарға жөнсiз кемiту сөздерiн айтты. Мұны көрген әскери полиция қызметi ұстап комендаптураға алып келдi. Әскербаевтың арақ iшiмдiгi анықталды. ҚР ӘҚБ кодексi бойынша Әскербаев Ә.Ә.

Қандай құқықты бұзды және қандай заңды нормативтiк актiсi бойынша жауапқа тартылуға тиiстi?

Полиция патруль қызметшiсiне азамат Борсықбаевқа Б.Б. жеке құжатты көрсетудi талап еткенi үшiн дөрекi, кемiту сөздерiн айтты. Бұл қылығы үшiн полиция қызметшiсi полиция бөлiмiне алып келдi. Борсықбаевқа Б.Б.әкiмшiлiк құқықты бұзды ма? Жауапты негiздеңдер.

“Карл Маркс” колхозының төрағасы Бастықов Б.Б. тракторист Хасенов жұмысқа кешiккенi үшiн оның еңбек ақысынан 5 мың теңгенi ұстауға бұйрық бердi. Бұған көнбеген Хасенов прокуратураға шағым бердi. Бастықов Б.Б. әкiмшiлiк құқықты бұзды ма? Жауапты негiздеңдер.

ҚР Президентiнiң Жарлығы бойынша Қостанай облысы аумағына төтенше жағдай енгiзiлдi. Осы жағдайдың заңы мен ҚР Президентi Жарлығы бойынша кешкi сағат 21-00 ден таңғы 7-00 дейiн үйден шығуға және көшеде автокөлiкпен жүруге тиым салынды. Ал азамат Асанов А.А. кешкi сағат 23-00 полиция органы ұстап комендатураға алып келдi. Асанов А.А. әкiмшiлiк құқықты бұзды ма? Жауапты негiздеңдер.

Азамат Қырсықбаев Қ.Қ. орталық саябақта жүрген кезде өзiнiң бұрынғы танысын көрiп оны әр-түрлi ар-ожданын, абыройын кемiтетiн сөздердi айтты. Мұны көрген екi азамат көршiлес полиця бекетiне хабар бердi. Қырсықбаевты полиция патрулi IIБ алып келдi. Осы iске байланысты учаске инспекторы хаттаманы жазды.

ҚР ӘҚБ туралы кодексi бойынша мына мәселенi шешу керек:

1.Қырысықбаев қандай құқықты бұзды?

2.Осы атлаған әкiмшiлiк құқық бұзу фактiсi бойынша қандай орган қарап

шешiм қабылдауға тиiстi?

Азамат Мақтанов М.М. түнде ойын-сауықтан үйiне оралған соң музыаны қатты дауысқа қойды. Мұны iстiп ұйқыдан оянған көршiлерi дереу полицияға хабарлады. Мақтанов өзiнiң түсiнiктемесiнде өз үйiмде не iстесем де соны iстеймiн дедi.

ҚР ӘҚБ туралы кодексi бойынша мына мәселенi шешу керек:

1.Мақтанов М.М. қандай құқықты бұзды?

2.Осы атлаған әкiмшiлiк құқық бұзу фактiсi бойынша қандай орган қарап

шешiм қабылдауға тиiстi?

Жеке кәсiпкер Кәсiпбаев К.К. өзiнiң шарауа қожалығы жөнiнде жұмысшылар еңбек ақысын дер кезiнде төлемей және шығарылған өнiмдердiң санын әдейi дұрыс көрсетпеу нәтижесiнде банкротқа әкелiп соқтырды.

ҚР ӘҚБ туралы кодексi бойынша мына мәселенi шешу керек:

1. Кәсiпбаев К.К. қандай құқықты бұзды?

2. Осы атлаған әкiмшiлiк құқық бұзу фактiсi бойынша қандай орган қарап

шешiм қабылдауға тиiстi?

Монтаж бөлiмiнiң мастерi Шебербаев Ш.Ш. токарьды жұмысқа жiбердi, ал техника қаупсiздiгi бойынша жұмысқа кiрiспестен бұрын оны нұсқау жасау және сырт киiмiн тексеруге тиiстi болды. Осының нәтижесiнде токарь жұмыс кезiнде темiр ұшқыны көзiне тиiп қызарып кеттi. Ал техника қаупсiздiгi бойынша арнайы көзiлдiрiктi кию керек болатын.

ҚР ӘҚБ туралы кодексi бойынша мына мәселенi шешу керек:

1. Шебербаев Ш.Ш. қандай құқықты бұзды?

2. Осы атлаған әкiмшiлiк құқық бұзу фактiсi бойынша қандай орган қарап

шешiм қабылдауға тиiстi?

“Хамит” ЖШК директоры Бастықов Б.Б. өзiнiң кәсiпорны шығарған аяқ киiм өнiмдерiне “КАСА МАРЕ” маркасын тағып сату жүйесiне жiбердi. Мұны байқаған әдiлет органының бас маманы аяқ киiмнiң бiр данасын алып “Өнеркәсiп саудасын” жасау сараптамасын өткiзудiң нәтижесiнде бұл Румыния мемлекетiнде фирмадан шығарылатын болып шықты.

ҚР ӘҚБ туралы кодексi бойынша мына мәселенi шешу керек:

1. Бастықов Б.Б қандай құқықты бұзды?

2. Осы атлаған әкiмшiлiк құқық бұзу фактiсi бойынша қандай орган қарап

шешiм қабылдауға тиiстi?

Бұрын әскери мiндетiн атқарған запастағы сержант Әскербаев Ә.Ә. өзiнiң әскери билетiн мас күйiнде келе жатып сая бағында құлап-сүрiнiп жүрген кезде жоғалтып алды. Ал жоғалғаны жөнiнде тек үш күн өткен соң бiлдi. Бiрақ бұл жөнiнде әскери қызмет басқармасына мәлiмдеме жасамады.

ҚР ӘҚБ туралы кодексi бойынша мына мәселенi шешу керек:

1. Әскербаев Ә.Ә. қандай құқықты бұзды?

2. Осы атлаған әкiмшiлiк құқық бұзу фактiсi бойынша қандай орган қарап

шешiм қабылдауға тиiстi?

№ 27 ЕСЕП

“Шаруа” ЖШК басшысы Саудабаев С.С. сәбiз, каптап, жуа т.б. өсiмдiктерiн орталық базарда сатып жатқан кезде салық инспекторы тексерген кезде тиiстi және тауардың сапасы жөнiнде құжаттар болмай шықты.

ҚР ӘҚБ туралы кодексi бойынша мына мәселенi шешу керек:

1. Әскербаев Ә.Ә. қандай құқықты бұзды?

2. Осы атлаған әкiмшiлiк құқық бұзу фактiсi бойынша қандай орган қарап

шешiм қабылдауға тиiстi?

“Манго” кафесiнiң директоры Сатқанбаев С.С. ет сақтайтын бөлмеде тоңазцытқыш болмады. Ал онда сақталатын еттiң үстiнде масалар үймелеумен болды. Еттi пiсiрiп тамаққа қосып сатты. Келесi күнi санитарлық эпидемиялық қадағалау қызметi еттiң жеуге жарамсыз және улануға әкелiп соғатынын анықтады.

ҚР ӘҚБ туралы кодексi бойынша мына мәселенi шешу керек:

1. Сатқанбаев С.С. қандай құқықты бұзды?

2. Осы атлаған әкiмшiлiк құқық бұзу фактiсi бойынша қандай орган қарап

шешiм қабылдауға тиiстi?

ҚР ӘҚБ туралы кодексiнiң талабы бойынша қандай адамдар куәгерлiктен, жазбаша немесе ауызша түрде куә болудан бас тартуға құқығы бар. Оған қандай адамдар жатады. Жауапты негiздеңдер.

Судья егер әкiмшiлiк құқық бұзған жағдайда оның әкiмшiлiк жауапқа тарту рәсiмi мен тәртiбi қалай реттеледi? Бұл туралы ҚР Конституциясында және заңнамаларында қандай талаптар көрсетілгекн? Жауапты негiздеңдер.

Қостанай қаласының Нотариялдық палатасынынң төрағасы Бабаев Б.Б. нотариус палатасына мүше болу үшiн мүшелiк жарнаның мөлшерiн бiр милионға дейiн бағасын еөтердi. «ҚР Монополияға қарсы және бағаны ретту» заңдары бойынша әрбiр лауазымды тұлға, тиiстi мемлекеттiк органның келiсiмi бойынша ғана тиiстi төлемдердiң бағасын көтеру жүзеге асырылатын болады.

1.Бабаева Б.Б. қандай задарды бұзды?

2.ҚР ӘҚБ туралы кодексi бойынша бұл iстi қай орган қарайды?

Жаупты негiздеңдер.

№ 32 ЕСЕП

«ЖАРЫС» АҚ бас бухгалтерi Қаржиев Қ.Қ. мемлекеттiк бюджет қорын жiберiлетiн ақашан тиiстi есеп-шотқа аудармай ұмытып кетiп салық комитетiнiң инспекторы келiп тексерген кезде осы аталған тұлғаның дер кезiнде есеп-шотқа аудармағаны анықталды.

1.Қаржиев Қ.Қ. құқықты бұзды ма?

2.ҚР ӘҚБ туралы кодексi бойынша бұл iстi қай орган қарайды?

Жаупты негiздеңдер.

Соколов-Сарыбай кен байыту кенбайыту комбинатының бас директоры Бастықов Б.Б. жер астына «Аманол» қопарғыш затын қойып мөлшерiн көбейтiп жарған кезде «Аят» өзенiне зиянды қалдықтапры түстi. Бұл адамдардың ауыз суын пайдалануға аса қауптi болды.

1. Бас директор Бастықов Б.Б. құқықты бұзды ма?

2.ҚР ӘҚБ туралы кодексi бойынша бұл iстi қай орган қарайды?

Жаупты негiздеңдер.
№ 34 ЕСЕП

«Жарыс» ЖШС директоры Сакенов С.С. жұмыс орнында электр сымдарының изоляциясыз жатқанын жұмысшылар бiрнеше рет мәлiмдедi. Өйткенi бұл тоқ соғуы және адам жазатайым қазаға немесе жарақатқа ұшырауы мүмкiн едi. Ал директор бұл жөнiнде ешқандай шара қолданбады.

1. директоры Сакенов С.С. құқықты бұзды ма?

2.ҚР ӘҚБ туралы кодексi бойынша бұл iстi қай орган қарайды?

Жаупты негiздеңдер.
№ 35 ЕСЕП

Облыстық Маслихат депутаттығына кандидат Мақтанов М.М. сенiмдi өкiлi Сенiмбаев С.С. сайлауға жүргiзiлетiн үгiт-насихат жұмыстары бұдан бiр жетi бұрын бiткен болатын, ал ол әлi жүргiзумен болды. Оған сайлау учаскесiнiң төрағасы ескерту жасады, ал Сенiмбаев оған еш мән берген жоқ.

1. Сенiмбаев С.С. құқықты бұзды ма?

2.ҚР ӘҚБ туралы кодексi бойынша бұл iстi қай орган қарайды?

Жаупты негiздеңдер.
№ 36 ЕСЕП

«Жануар» ААҚ директоры Кеудебаев К.К. ерекше қорғалатын қорық аймағынан Киiк және Бұлан жануарларын ұстап оны басқа бiр коммерциялық фирмалармен сауда жасады. Ал түскен ақшаны мекеме кассасына түсiрдi. Осы аталған жануарларды сату үшiн ҚР Орман шаруашылық министрлiгiнiң рұқсаты болу керек болды. Ал ондай рұқсат жоқ болды.

1.Директоры Кеудебаев К.К. құқықты бұзды ма?

2.ҚР ӘҚБ туралы кодексi бойынша бұл iстi қай орган қарайды?

Жаупты негiздеңдер.
№ 37 ЕСЕП

Темiржол ваганындағы купелiк вагонды отыратын вагондарға жасап оны басқа өз бетiнше қайта орнатуға нұсқауды «Көлiк» ЖШС директоры БАСНОВ Б.Б. бердi. Мемлекеттiк стандарт бойынша бұл операция тек министрлiктiң рұқсаты қажет болатын.

1.Директоры БАСНОВ Б.Б. құқықты бұзды ма?

2.ҚР ӘҚБ туралы кодексi бойынша бұл iстi қай орган қарайды?

Жаупты негiздеңдер.

№ 38 ЕСЕП

Азматтар Маметов пен Мынбаев темiржол релiстерiнiң колеясына екi бөрене ағашын қойып өздерi қашып кеттi. Келе жатқан поезд жедел тоқтау тежегiшiн қосып тоқтатты. Содан соң поезд машинистерi жолдан бөрененi алып атстады. Осы жұмысты жасаған кезде поезд жол кестесi бойынша 45 минутқа кешiктi. Мұны көрген баайланыс механихi дереу көлiк полицясына хабар бердi.

1.Азматтар Маметов пен Мынбаев құқықты бұзды ма?

2.ҚР ӘҚБ туралы кодексi бойынша бұл iстi қай орган қарайды?

Жаупты негiздеңдер.

«Иегалар куәларынынң» уәкiлi Ибринов И.И. христиан дiнi басқа дiндеге қарсы және қастандық уағыздарын жасайды деп ақпарат-хабар көзiне жазды. Бұны байқаған християн өкiлi Иванов прокуратура органына шағым бердi, ал прокуратур Ибринов И.И. сотқа әкiмшiлiк қаулысын жзiбердi.

1. Ибринов И.И. құқықты бұзды ма?

2.ҚР ӘҚБ туралы кодексi бойынша бұл iстi қай орган қарайды?

Жаупты негiздеңдер.
№ 40 ЕСЕП

Азамат Ваимер В.В. Германиядан БМВ-автокөлiгiн айдап келе жатқан жерiнде ҚР Кеден бекетiнен айналып тас жолмен кiрдi. Кеден кодексi бойынша шетелден әкелiнетiн тауар мен көлiк құралдары мiндеттi түрде кеден бекетi арқылы кеден баж салығын төлеп тiркеуден өту қажет болды.

1. Ваимер В.В. құқықты бұзды ма?

2.ҚР ӘҚБ туралы кодексi бойынша бұл iстi қай орган қарайды?

Жаупты негiздеңдер.