Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі Семей мемлекеттік педагогикалық институты

ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

Кредит саны – 3; 90 сағат

Өткізу орны: № 4 корпус, ауд. 15

Оқу жоспарынан үзінді:

МАЗМҰНЫ

1. 
   Глоссарий
   
2. 
   1 курс.
   
3. 
   Тәжірибелік жұмыстар тақырыбы және әдістемелік нұсқаулар.
   
4. 
   СӨЖ тапсырмаларының тақырыбы және әдістемелік нұсқаулар.
   
5. 
   Негізгі әдебиет.
   

6. 
   2 курс.
   
7. 
   Тәжірибелік жұмыстар тақырыбы және әдістемелік нұсқаулар.
   
8. 
   СӨЖ тапсырмаларының тақырыбы және әдістемелік нұсқаулар.
   
9. 
   Негізгі әдебиет.
   

10. 
    3 курс.
    
11. 
    Тәжірибелік жұмыстар тақырыбы және әдістемелік нұсқаулар.
    
12. 
    СӨЖ тапсырмаларының тақырыбы және әдістемелік нұсқаулар.
    
13. 
    Негізгі әдебиет.
    
14. 
    Қосымша әдебиет.
    

15. 
    Білімді қайталауға және бекітуге арнал,ған сұрақтар.
    
16. 
    Емтихан бағаның шарттары.
    

1. 
   ПӘН БОЙЫНША ГЛОССАРИЙ
   

АҚИҚАТ, ШЫНДЫҚ, БОЛМЫС (ДЕЙСТВИТЕЛЬНОСТЬ) – қоршаған орта болмысы. Натураның өзіне қарап сурет салу шындық, яғни қиял емес.

ИНТУИЦИЯ (лат.INTUERI) – қадала, үңіле қарау. 1) сезу, түйсік арқылы білу; 2) зерделік, ғылыми-теориялық білім мен алдыңғы тәжірибеге сүйену негізінде шындыққа жету.

ҚАҒАЗ – алғаш рет қағаз екінші ғ. Қытайлар ойлап тапты деген пікір бар. Қағаз жұқа, қалың, тегіс, бұдыр түрлері бар.Қарындаш пен акварель бояуларымен сурет салу, ватман, жартылай ватман, деп аталатын қатты тығыз қағаздар ыңғайлы. Қағаз өте бағалы түрлері арнаулы әдіспен тек күнге қарағанда көрінетін ерекше өрнектер салынады. Ондай өрнек «су таңбалары» деп аталады.

ҚАРЫНДАШ – тас дәуіріндегі адам көмірді алып, тас қабырғаларғы сызып, күнді қарындаш жарыққа келді. 18 ғасырда металл-қарындаштар пайда болды. Қазіргі рейсфедер. Металл түтікшеге қорғасын, күміс тіпті алтын сымдар кішкентай үзігі салынады.Қарындаш қатты, жұмсаққа бөлінеді: Т,2Т,3Т.

ҚАШАП, ОЙЫП САЛЫНАТЫН СУРЕТТЕР – ағаштен, сүйектен, тастан ойып адамның, жан-жануар, өсімдік бейнесін ою-өрнек салуға болады. Оған қашау, тесеу, шапқы секілді аспап қолданылады.

ҚЫЛҚАЛАМ – акварельге ақ тиын қалам әрі жұмыр, тығыз болуға тиіс.Майлы бояуға ақ түсті тікеннен қылтақтар пайдаланылады. Олар қалақ тәрізді жалпақ келген. Үлкен қылқалам бояу тұтас жазылып, үлкен таңдақтарды кішкене қылқаламдар шығармашылықта майда детальдарды бояйды. Қылқалам сыртына : 1,2,3,4... цифралар үлкен болған сайын қылқалам соғұрлым үлкен.

КОНТУР (фр.CONTOUR) – нұсқа. Бір нәрсенің сырт кескіні. Мысалы, құмыраның суретін салу барысында, алдымен құмыраның кескін-пішінін айқындап алу, яғни контурын сызып нұсқасын келтіру.

КОНСТРУКЦИЯ – түзіліс, құрылыс. Сурет өнерінде заттың конструкциясын анықтау, конструкциялық тәсілмен салу ұғымдары бар. Бұл заттың жасалу құрылысын білу деген сөз. Конструкция – форманың негізін құрайтын қаңқа.

НАҚЫШ – (инкрустация) стол, шкаф, әуелі жалтырата тегістелетін, сосын оюлап нақышталатын ағаш бетіне ерекше ағаш түрлері мен басқа заттардан жасалынған кішкене тақтайша өрнек салынған. Мұндай нақышқа қола, күміс, алтын, жақып аса құнды бұйымды жасалатын.

ПАСТЕЛЬ – итальян «pasta» - «қамыр» түрлі-түсті пигмент ұнтақталған бормен балауыз аралардан қамыр илейді. Сосын жұмыр таяқшалар жасап кептіреді. Суға езіп акварель, гуашь секілді пайдаланады. Пастель бояуы ұзаққа сақталмайды.

ТЕМПЕРА – бояудың атын да сол бояумен салынған шығарма. 4 түрге бөлінеді: гуммиарбин- қағазға сурет салып және гуашьқа ұқсайды, екнші, майлы бояуға ұқсайды. Үй қабырғасына сурет салу үшін жұмыртқаның сары уызына езіліп дайындалатын темпера қолданылады.

ФАКТУРА – сурет өнерінде суреттің реңінің сипаты. Қойылым суретін салу барысында заттардың материалдығын шыншыл көрсете білу шеберлігі.

ФОРМА – 1) сыртқы пішін, оның ішінде пропорция, конструкциялық құрылым, көлем деген мағынаны білдіреді; 2) бейнелеу өнерінде «форма» ұғымы жиі қолданылады. Әр нәрсенің өзіне ғана тән формасы болады, сол сан-алуан формаларды бейнелеу арқылы тану, зерттеп суретін салу арқылы мән мағынасын анықтау.

ШАБЫТ, РУХ (ВДОХНОВЕНИЕ) – шығармашылық күштің пайда болуы, көңіл-күй шабыты, әсерленгіш шабыт. Сурет салушы көңіл-күйінің шабытын өзі жасап рухтануы керек, ол рух күші көркем шығармасына берілуі керек.

ЭКСПОНАТ – экспонат (мұражайға, көрмеге қойылатын зат); мұражай экспонаттары (құнды бұйымдар, картиналар т.с.с.).

ЭСКИЗ (фр.ESGUISSE) – алдын-ала жасалатын долбар. Негізгі жобаны жасау үшін алдын-ала дайындалатын үлгі сурет. Мысалы, картинаның түпкі мағынасымен ойын тауып көрсетуге арналған суретшінің ізденіс жұмыстары.

№ 1 Тақырып:

Гуашь живописімен жұмыс орындау заңдылықтары мен техникасын үйрену.

Заттардың кеңістіктегі тональдық және түстік бейнелеуді үйрену.

Гуашьпен жұмыс істеуге қажетті материалдар:

• 
  кистілер: колонок, қылды кистілер;
  
• 
  көркем гуашь бояулары;
  
• 
  қатты ватман, картон, груннталған фанер /формат А3/:
  
• 
  пластикалық не фарфор палитрасы;
  
• 
  ыдыс және су.
  

Жұмысты гуашь материалымен орындалғанда натюрморттың үлкен формаларының түстік байланыстарын келтіре отырып олардың тоналдік қатынастарын белгілі мөлшерін табу. Натюрморттың көлемдік формаларын жекеленген мазоктар арқылы шығару. Колоритін табу Жалпақ жазылған формалардың деңгейін ұсақ мазоктармен келістіріп жазу.

Кеңістіктегі натюрморттағы жарықты, түс бояулармен орындау заңдылықтарын шешу.

Түстері жақындасқан жанына түсетін жарық натюрмортын жазу.

Гуашьпен жұмыс істеуге қажетті материалдар:

• 
  қылқаламдар №2,№10,№16 /тиын терісінен жасалған/;
  
• 
  гуашь бояулары 12 түсті;
  
• 
  ватман қағаз, грунталған картон /формат А3/;
  
• 
  пластика не фарфор палитрасы;
  
• 
  су құятын ыдыс.
  

1. 
   Көріністің ыңғайлы мөлшерін таңдап, оның қандац көз деңгейде алу керегін табу. Қойылымның қандай қашықтығын тауып ыңғайлау.
   
2. 
   Суретін форматқа дұрыс пропорцияларын сақтац отырып орналастыру. Форматты натураға байланысты/квадрат горизонталь, вертикаль/ таңдап алу керек. Қойылымның үлкен кішілігіне байланысты жалпақтығы немесе тік орналасуына қарап алу болады.
   
3. 
   А4 форматты нобай сурет және көмекші конструктивті сызықтар арқылы эскизін дұрыстап орналастырып табу/1-2 вариант/.
   
4. 
   Дұрыс табылған эскиз варантын үлкен формат бетіне нақтылап түсіру, оның көлемдік пропорциясын сақтау.
   
5. 
   Үлкен формат бетіне қойылым суретін эскиз арқылы түсіру. Пропорциялық өлшем көлемін сақтап көрсету.
   
6. 
   Живопись гуашь бояуымен жұқа бір қабатты жазу «алла-прима» ьехникасы бойынша. Заттардың түс бояу ерекшеліктен байланыстыра отырып олардың реңдік және тоналдік айырмашылықтарын көрсету. Кеңістіктегі заттарды жекелеп жазбай олардың қойылыммен тұтастығын жазу. Әр затты жекелеп жазса онда қойылым ала-құла болып, шұбарланып кетеді.
   

№ 3 Тақырып:

Кеңістіктегі жарық сәулесі арқылы болатын живопистік шешімін табу.

Терезеге жарығына қарсы қойылған натюрморт жмвописін жазу.

Гуашьпен жұмысқа қажетті материалдар:

Гуашьпен жұмыс істеуге қажетті материалдар:

• 
  қылқаламдар №2,№10,№16 /тиын терісінен жасалған/;
  
• 
  гуашь бояулары 12 түсті;
  
• 
  ватман қағаз, грунталған картон /формат А3/;
  
• 
  пластика не фарфор палитрасы;
  
• 
  су құятын ыдыс.
  

1. 
   Көріністің ыңғайлы мөлшерін таңдап, оның қандац көз деңгейде алу керегін табу. Қойылымның қандай қашықтығын тауып ыңғайлау.
   
2. 
   Суретін форматқа дұрыс пропорцияларын сақтац отырып орналастыру. Форматты натураға байланысты/квадрат горизонталь, вертикаль/ таңдап алу керек. Қойылымның үлкен кішілігіне байланысты жалпақтығы немесе тік орналасуына қарап алу болады.
   
3. 
   А4 форматты нобай сурет және көмекші конструктивті сызықтар арқылы эскизін дұрыстап орналастырып табу/1-2 вариант/.
   
4. 
   Дұрыс табылған эскиз варантын үлкен формат бетіне нақтылап түсіру, оның көлемдік пропорциясын сақтау.
   
5. 
   Үлкен формат бетіне қойылым суретін эскиз арқылы түсіру. Пропорциялық өлшем көлемін сақтап көрсету.
   
6. 
   Живопись гуашь бояуымен жұқа бір қабатты жазу «алла-прима» ьехникасы бойынша. Заттардың түс бояу ерекшеліктен байланыстыра отырып олардың реңдік және тоналдік айырмашылықтарын көрсету. Кеңістіктегі заттарды жекелеп жазбай олардың қойылыммен тұтастығын жазу. Әр затты жекелеп жазса онда қойылым ала-құла болып, шұбарланып кетеді.
   

№ 4 Тақырып: Түстері бір-біріне жақын 2-3 заттан тұратын натюрморт.

Акварельмен қойылымның тональдік шешімін анықтау. Жарық көлеңкенің түстерін ажыратып жазу.

Тспсырманы орындауға қажетті материалдар:

• 
  қылқаламдар №5,№16;
  
• 
  акварель бояулар;
  
• 
  ватман қағаз /формат А3/;
  
• 
  су құятын ыдыс.
  

1. 
   Көріністің ыңғайлы мөлшерін таңдап, оның қандац көз деңгейде алу керегін табу. Қойылымның қандай қашықтығын тауып ыңғайлау.
   
2. 
   Суретін форматқа дұрыс пропорцияларын сақтац отырып орналастыру. Форматты натураға байланысты/квадрат горизонталь, вертикаль/ таңдап алу керек. Қойылымның үлкен кішілігіне байланысты жалпақтығы немесе тік орналасуына қарап алу болады.
   
3. 
   А4 форматты нобай сурет және көмекші конструктивті сызықтар арқылы эскизін дұрыстап орналастырып табу/1-2 вариант/.
   
4. 
   Дұрыс табылған эскиз варантын үлкен формат бетіне нақтылап түсіру, оның көлемдік пропорциясын сақтау.
   
5. 
   Үлкен формат бетіне қойылым суретін эскиз арқылы түсіру. Пропорциялық өлшем көлемін сақтап көрсету.
   
6. 
   Живопись гуашь бояуымен жұқа бір қабатты жазу «алла-прима» ьехникасы бойынша. Заттардың түс бояу ерекшеліктен байланыстыра отырып олардың реңдік және тоналдік айырмашылықтарын көрсету. Кеңістіктегі заттарды жекелеп жазбай олардың қойылыммен тұтастығын жазу. Әр затты жекелеп жазса онда қойылым ала-құла болып, шұбарланып кетеді.
   

№ 5 Тақырып:

Майлы бояу живописі

Майлы бояумен жұмыс істеу. Әдістемелерін үйрену. Жұқа жазу және үлкен формаларды жалпақ мазоктар жазуды меңгеру.

Майлы бояумен жалпақ жазуды қысқа мерзімдік этюдтар арқылы жатығу жасау. Палитрадағы бояуларды қосу заңдылықтарын зерттеу және кенеп бетіндегі бояулардың өзара байланыстарын оқып, білу.

Майлы бояулар жарық және ауаның әсерінен біртіндеп кебеді, сол себепті кенеп, ағаш, картонды алдын-ала желімдеу керек.

Тапсырмаларды орындауға керекті материалдар:

• 
  картон, кенеп, қағаз желімделген;
  
• 
  майлы бояулар;
  
• 
  қарындаш, көмір
  
• 
  қыл қылымдар;
  
• 
  мастихин;
  
• 
  флейц;
  
• 
  палитра;
  
• 
  еріткіштер;
  

• 
  ақ;
  
• 
  қара;
  
• 
  қоңыр;
  
• 
  сары;
  
• 
  қызыл;
  
• 
  көк;
  
• 
  жасыл.
  

• 
  бояуларды палитраның шетіне орналастыру;
  
• 
  ақ бояуларды суретшіге ыңғайлы орынға орналастыру;
  
• 
  қалған бояу түрлерін ақ бояу өатарына орналастыру.
  

• 
  ақ бояуларды ортаға қою;
  
• 
  оң жаққа жылы түстерді;
  
• 
  сол жаққа суық түстерді.
  

№ 6 Тақырып:

Әр түрлі материалдан құрылған мазмұндық натюрморт. Майлы бояу көп кезендік майлы бояумен жұмыс орындау /жұқа жазу, қалың жазу/.

Сабақтың мақсаты:

Көп жағылым майлы бояу техникасының ерекшеліктерін оқып үйрену..

Тапсырма:

Көп жағылым живопистің ерекшеліктерін қолдана отырып, натюрморт жазу.

Заттарды бейнелеуде – негіз ретінде жарық пен көлеңке байланысын алу. Әр түлі материалдан тұратын заттардың жарық пне көлеңке байланыстары да әртүрлі. Цилндр формасындағы гипстен жасалған заттарды жарық түсі көлеңке арқылы беріледі. Шынылы цилиндр ыдысында жарық-көлеңке байөалмайды, оның формасында тек қана рефлекстер. Металдан жасалған заттарда рефлекске негізделген.

Көпжағылым живопись – майлы бояу живописінің ең маңызды бөлігі.

Әдістемелік нұсқаулар:

Тапсырманы орындауға қажетті материалдар:

• 
  картон, кенеп;
  
• 
  майлы бояулар;
  
• 
  қарындаш немесе көмір;
  
• 
  қылқалам.
  

Тапсырма орындалуының реті:

1. 
   Қойылымның көз денгейінен төменірек орналасуы тиіс және сурет салушыдан 2-3 метрдей арақашықтықта бойы тиіс. Жарық көлеңкелері анық көрініс беріп заттардың көлемдік /объемный формасы нақты көрініс беруі тиіс.
   
2. 
   Натюрморттың габариттік формасына байланысты формат бетіне горизонталь не вертикальбойына суреттік үлкен формаларын дұрыс орналастырып түзу көмекші сызықтар арқылы конструктивті орналастыру.
   
3. 
   Орналастыруда А4 форматта эскиз ретінде бастаған дұрыс.
   
4. 
   Эскиз арқылы үлкен форматқа пропорциясын сақтай отырып суретін орныдау керек.
   
5. 
   Үлкен фоматқа конструктивті тұрғыда салған өойылымның кеңістік перспективасы және сызықтық перспективаны ескерген дұрыс. Бұйымдардың өзара көлемдік пропорциясын және түрлі овалдардң перспективасын көрсету, заттардың бергі немесе ары тұрған не төмен, биік орналасқандығы сызықтар арқылы табу.
   
6. 
   Майлы юояу жұмысын орындағанда қойылымның жалпы түс бояуларының айырмашылыөтарны бір-бірімен салыстыру арқылы табу керек. Жекеленген бір бұйым тым контрас болып бөлініп шығып кетпеуі тиіс. Түс реңі бір колориттте бірімен - бірі байланыста болып сәйкес келеді.қойылымның жарық –көлеңкесінде сол тұрғыда байланыста болады.
   

№ 7 Тақырып:

Адам басының портреті. Қалың және жұқа жазу арқылы орындау /майлы бояу/.

Сабақтың мақсаты:

Майлы бояу живописінің үлгісінде корпусты живопистің ерекшеліктерін меңгеру.

Тапсырма:

Натурашы басының үлкен және кіші формаларын кенеп бетіне ұқсатып келтіріп жазу.

Алла-прима – бояумен жұмыс орындаудың әдістемелік техникасы. Живопись орындалысында түстерді бірден мөлшермен алып жазу әдісі.

Лессировка - әдістемелік техникасы, ол алдымен түгел живописті жұқа түс бояулармен жазып алып ары қарай қалың жағын бірнеше қабатты /слой/ орындау болып келеді.

Әдістемелік нұсқаулар:

Тапсырманы орындауға қажетті материалдар:

• 
  кенеп, желімделген картон;
  
• 
  майлы бояулар;
  
• 
  көмір графит, қарындаш;
  
• 
  қатты қылды қалам;
  
• 
  масихин.
  

Тапсырманы орындау барысы:

1. 
   Натураны түсініп тану.
   
2. 
   Формат бетіне композициялық суретін орындау. Сурет композициясы көлемі натурашы басынан кіші болуы тиіс және бастың жанынан /профиль/ қарағанда желке жағынан формат шетінен орын аз өалып, ал бет жағынан орын көбірек қалтырылады.
   
3. 
   Бастың конструктивтік және анатомиялық суретін кенеп бетіне ұқсатып салу. Басты иық және қол кеуде формаларымен байланыстыру. Бастың орта сызығын жүргізіп детальдарын орналастыру. Сызық арөылы бастық төмен не шалқайған түрін кқрсетеді. Қас, көз, мұрын, ерін формаларын көмекші сызықтар арқылы белгілеп орныны табу. Бас детальдарын нақтылап салмай, тек орналасқан кескінісін салу керек.
   
4. 
   Түс және жарық байланыстарын анықтау..Этюд көлеңкеден басталады, бастың жарық бөлігінің фонға өатынасын анықтау. Жарыө жерлердегі жылы немесе суық түстердің көлеңкеге қатынасын анықтау көлеңке мен жарықтың түске әсерін анықтау. Үлкен формадағы жұмысты біртіндеп орныдау қажет. Көздің бөлшектерін анықтап жұмыстың ақырғы сатыларында өте анық көрінетін формаларды жіңішке қылқаламдар арқылы жөндеу.
   

Курс бойынша ОБСӨЖ тақырыптары тәжірибелік тапсырмаларына сәйкес келеді және аудиториялық жұмысының аяқталу кезеңі болып саналады.
СӨЖ тақырыптарының тапсырмалары және әдістемелік нұсқаулардың орындалуы:

№1 тақырып. Қысқа мерзімдегі натюрморт этюді ашық түстер жағдайында

Тапсырма:

2-3 тұрмыстық заттардан құралған натюрморт салу.

Тапсырманың мақсаты:

Жарықтың живопистік этюдқа әсерін анықтап үйрену.

Әдістемелік нұсқаулар:

Гуашьпен жұмыс істегенде керекті материалдар:

• 
  қылқаламдар;
  
• 
  гуашь:
  
• 
  қағаздар /формат А4/;
  
• 
  палитра;
  
• 
  суға арналған ыдыс.
  

Тапсырманың орындалу реті:

1. 
   Студент қойылымдардың орналасуын көзмөлшерімен анықтау /отырып, тұрып/. Өте анық көрінетін қойылымдарды салу.
   
2. 
   Компоновка жасау – тік немесе тікбұрыш квадрат формасында. Формат қойылымның пропорциялық қатынасына айланысты анықталады: натюрморттың шеткі тік немесе жалпақ нүктелерін биіктігі мен еніне қатынасы.
   
3. 
   Перспектива, пропорция заңдылықатрын ұстана отырып, сурет салу.
   
4. 
   Живописьті гуашьпен «алла-прима» әдісімен жазу. Әр түрлі түстердің жарық пен қатынасын анықтау.
   

№2 тақырып. Натюрморт этюді жылы жарық қатынасында.

Тапсырма:

2-3 тұрмыстық заттардан құралған натюрморт салу.

Тапсырманың мақсаты:

Жарықтың түстерге қатынасын анықтау, натюрморт салу барысында.

Әдістемелік нұсқаулар:

Гуашьпен жұмыс істегенде керекті материалдар:

• 
  қылқаламдар;
  
• 
  гуашь:
  
• 
  қағаз қалың /формат А4/;
  
• 
  палитра;
  
• 
  суға арналған ыдыс.
  

Тапсырманың орындалу реті:

1. 
   Студент қойылымдардың орналасуын көз мөлшерімен анықтау /отырып, тұрып/. Өте анық көрінетін қойылымдарды салу.
   
2. 
   Натюрмортты дұрыс орналастырып тік немесе тікбұрыш квадрат формасында. Формат қойылымның пропорциялық қатынасына айланысты анықталады: натюрморттың шеткі тік немесе жалпақ нүктелерін биіктігі мен еніне қатынасы.
   
3. 
   Перспектива, пропорция заңдылықатрын ұстана отырып, сурет салу.
   
4. 
   Живописьті гуашьпен «алла-прима» әдісімен жазу. Әр түрлі түстердің жарық пен қатынасын анықтау.
   

№3 тақырып. Натюрморт этюді суық түстер жарық қатынасында.

Тапсырма:

2-3 тұрмыстық заттардан құралған натюрморт салу.

Тапсырманың мақсаты:

Натюрморт салу барысында жарықтың түстерге қатынасын анықтау.

Әдістемелік нұсқаулар:

Гуашьпен жұмыс істегенде керекті материалдар:

• 
  қылқаламдар;
  
• 
  гуашь:
  
• 
  қағаз қалың /формат А4/;
  
• 
  палитра;
  
• 
  суға арналған ыдыс.
  

Тапсырманың орындалу реті:

1. 
   Студент қойылымдардың орналасуын көз мөлшерімен анықтау /отырып, тұрып/. Өте анық көрінетін қойылымдарды салу.
   
2. 
   Үлкен форманы жалпы тік немесе тікбұрыш квадрат формасында көрсету. Формат қойылымның пропорциялық қатынасына байланысты анықталады: натюрморттың шеткі тік немесе жалпақ нүктелерін биіктігі мен еніне қатынасы.
   
3. 
   Перспектива, пропорция заңдылықтарын ұстана отырып, сурет салу.
   
4. 
   Живописьті гуашьпен «алла-прима» әдісімен жазу. Әр түрлі түстердің жарыққа байланыстырып жазу.
   

№4 тақырып. Тұрмыстық заттардан құралған натюрморт салу.

Тапсырма:

Натюрмортты композициялық шешімін тауып жазу.

Тапсырманың мақсаты:

Майлы бояумен бір қабатты жағу заңдылықтарын оқып үйрену.

Әдістемелік нұсқаулар:

Тапсырманы орындауға қажетті материалдар:

- картон, кенеп;

• 
  майлы бояу;
  
• 
  қарындаш немесе көмір;
  
• 
  қылқалам.
  

Тапсырманы орныдау реті:

1. 
   Студент қойылымдардың орналасуын көз мөлшерімен анықтайды /отырып, тұрып/. Өте анық көрінетін қойылымдарды салу.
   
2. 
   Қойылымдарды орналастыру тік немесе тікбұрыш квадрат формасында. Формат қойылымның пропорциялық өатынасына байланысты жасалады: натюрморттың шеткі тік немесе жалпаө нүктелерінің биіктігі мен еніне қатынасы.
   
3. 
   Қағазға /формат А4/ нобай суреттерді үлкен форматқа салу. Форматтың өлшеміне байланысты композициялық шешімдерін тауып, сурет салу.
   
4. 
   Ең сәтті шыққан эскизді пропорциялық қатынастарды және перспектива заңдылықтарын қолдана отырып үлкен форматқа салу.
   
5. 
   Майлы бояумен жұөа жазу әдісін қолданып сурет салу. Түрлі-түсті бояуларды жарықпен байланысын көрсету.
   

№5 тақырып. Натурщик басының этюды.

Тапсырма:

Натурщик басының пластикалық ерекшеліктерін ескере отырып, бейнелеу. Бояу түстеріне жарық пен көлеңкенің қатынасын анықтау

Тапсырманың мақсаты:

Майлы бояумен сурет салғандағы живопистің ерекшеліктерін оқып, үйрену.

Әдістемелік нұсқаулар:

Тапсырманы орындауға керекті материалдар:

• 
  кенеп:
  
• 
  мацлы бояулар:
  
• 
  қарындаш немесе көмір:
  
• 
  қылқалам: мастихин.
  

Тапсырманың орындалу реті:

1. 
   Натураны анықтау.
   
2. 
   Берілген форматқа сәйкес суреттің композициясын табу.
   
3. 
   Бас суреті натураға қарағанда кішірек болу керек. Алдыңғы бет көлемі, желке жағына қарағанда үлкендеу болады.
   
4. 
   Бастың суретін майлы бояу арқылы өте білімді түрде беру керек.
   
5. 
   Басты иық мойынмен қосып дұрыс байланысын суреттеу. Орталық бас өсін салу арқылы пропорцияларын сақтау. Бас детальдары /көз, мұрын, қас, ерін, құлақ/ орнын көмекші сызық арқылы анықтау. Бастың вертикаль және горизонталь сызық арқылы түзулігін табу. Бас детальдарын нақтылы салудың өажеті жоқ, тек орындары, пропорциясын дұрыс келтіру қажет. Нақтылы формасы ұқсастығы түс бояумен жазылады. Түс арқылы орындағанда бас детальдарын үлкен формамен байланыстыру міндет.
   
6. 
   Жарық пен түстердің арақатынастырын анықтау.
   
7. 
   Этюд көлеңкені салудан басталады, бастың жарық түскен бөлігімен көлеңкенің арақатынасын анықтау керек. Суық және жылы түстердің көлеңкеге қатынасын анықтау,. Жарық пен көлеңкенің контрасын анықтап білу. Үлкен форманы негізге ала отырып, жұмысты рет-ретімен салу керек. Көздердің детальдарын жұмыстың ақырғы этаптарында жазу керек. Сурет салып бітерде, анық көрініп тұрған формаларды жіңішке қылқаламмен жұмсартып өңдеу керек.
   

Негізгі әдебиеттер:

1. 
   Беда Г.В. Живопись и ее изобразительные средства. - М., 1986
   
2. 
   Беда Г.В. Живопись. - М., 1986
   
3. 
   Живопись: Учебное пособие для студентов вузов- М: Гуманитарный гуд.центр ВЛАДОС,2003 –224с.ил.
   
4. 
   Смирнов Г.Б. Живопись. - М., 1975
   
5. 
   Сокольникова Н.М. Основы живописи. - Обнинск, 1996
   
6. 
   Кузин В.С., Кубышкина Э.И. Изобразительное искусство.-М.,1997
   
7. 
   Школа изобразительного искусства в10 томах. - М.,1965-1968
   
8. 
   Рисунок. Живопись. Композиция. Хрестоматия. –М., 1989
   
9. 
   Школа изобразительного искусства. – М., 1989
   
10. 
    Яшухин А.П. Живопись. – М., 1985
    
11. 
    Унковский А.А. Живопись темперой и гуашью. - М: Просвещение,1980.
    

Негізгі әдебитет:

1. 
   Беда Г.В. Живопись и ее изобразительные средства. - М., 1986
   
2. 
   Беда Г.В. Живопись. - М., 1986
   
3. 
   Живопись: Учебное пособие для студентов вузов- М: Гуманитарный гуд.центр ВЛАДОС,2003 –224с.ил.
   
4. 
   Смирнов Г.Б. Живопись. - М., 1975
   
5. 
   Сокольникова Н.М. Основы живописи. - Обнинск, 1996
   
6. 
   Кузин В.С., Кубышкина Э.И. Изобразительное искусство.-М.,1997
   
7. 
   Школа изобразительного искусства в10 томах. - М.,1965-1968
   
8. 
   Рисунок. Живопись. Композиция. Хрестоматия. –М., 1989
   
9. 
   Школа изобразительного искусства. – М., 1989
   
10. 
    Яшухин А.П. Живопись. – М., 1985
    
11. 
    Унковский А.А. Живопись темперой и гуашью. - М: Просвещение,1980.
    

Қосымша әдебиеттер:

1. 
   Творческий процесс и художественное восприятие.- Л., 1978
   
2. 
   Яблонский В.А. Преподавание предметов «Рисунок» и «Основы композиции».- М., 1989
   
3. 
   Аксенов Ю., Левитова М. Цвет и линия. - М., 1986
   
4. 
   Волков Н.Н. Цвет в живописи.- М., 1984
   
5. 
   Унковский А.А. Живопись. Вопросы колорита. –М., 1980
   
6. 
   Болотина И.С. Проблемы русскеого и советсвкого натюрморта.- М., 1989
   

Білімді бекітуге және қайталауға арналған сұрақтар:

1. 
   Акварель живописін орындау техникасы мен заңдылықтары.
   
2. 
   Гуащь живописін орындау техникасы және басты заңдылықтары.
   
3. 
   Түстік тон /рең/ жайында түсінік.
   
4. 
   Живопистегі жарықтың әсері және түс байлаыстарының заңдылықтары.
   
5. 
   Түс бояулардың қатынастық байланыстарын орындау әдісі.
   
6. 
   Этюдті орындау барысында жарық кеңістігінің әсері.
   
7. 
   Живопистік шығармашылықтағы жалпы жинақылық.
   
8. 
   Живопистегі заттардың көлемдік формасын көрсету.
   
9. 
   Живописті орындауда кеңістікті көрсете білу.
   
10. 
    Живописте заттардың материалдық көрінісін беру.
    
11. 
    Жұқа жазу техникасымен жұмыс орындау. Заңдылықтары.
    
12. 
    Бірнеше қабатты мазокпен майлы бояу. Техникасындағы заңдылықтар.
    
13. 
    Лессировка техникасы.
    
14. 
    Алла-прима техникасы.
    
15. 
    «Түстік камертон» жайындағы түсінік.
    

Живопись бойынша емтихан аудиториялық және өздік жұмыстарды тексеруден басталады.

Емтихан бағаларының критерийлері

Өте жақсы – аталған жұмыстар формат бетіне қойылым конструктивті тұрғыда дұрыс орналастырып салса, түс бояуларын жоғары дәрежеде орын алса қойылады.

Жақсы – қойылымдар планшет бетіне дұрыс орналастырылса, түс бояулары орташа орындалып, жалпы колоритін дұрыс көрсете алса қойылады.

Қанағаттанарлық –қойылым суреті планшет бетіне орташа денгейде орналастырылса, түс бояу және тон реңі орташа орындалса қойылады.

Қанағаттанарлықсыз – қойылымның суретінің орналастырылуы нашар, түс бояулары байланысы және көлемдік формалары нашар орындалса қойылады.

• 
  
  

жүктеу 314,15 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: