Құдай, табиғат, түпнегіз – тұтас бірбүтін

Осындай  көзқарас  болғанда, 

  және 

  де-

«causa sui» – өз-өзінің себебі. Құдай мен Табиғат бір-бірлеріне сәйкес 

келетіндіктен,  Спиноза: 

өндіруші  табиғат

  (лат.  –  natura  naturans) 

және 

өндірілген  табиғат

  (лат.  –  natyra  naturata)  деген  екі  ұғым 

енгізеді. Алғашқы түсінікке ақыл-парасат түйсігімен жетуге болса, ал 

екіншісіне адамды қоршаған заттарды сезімдік қабылдау арқылы жете 

аламыз.

Б.Спиноза нақты денелер мен заттарды біртұтас түпнегіз модустары 

деп қарастырады. Түпнегіз өзін зат-модустар көмегімен шектейді. Ал 

кез келген 

(determinatio est negatio). Сондықтан 

заттар  пайда  болады,  өзгереді,  құриды.  Шектеу  бір  заттың  бірегей 

болмысын анықтай отырып, оны екіншісінен бөлектейді, өйткені бұл 

дүниедегі бірде-бір зат екіншісіне толықтай ұқсамайды. 

Түпнегіздің  бірнеше  белгісі  бар:  біріншісі  –