Әлемде көрсетілетін қызметтер саласын дамыту үрдістерін талдау

3.10. Әлемде көрсетілетін қызметтер саласын дамыту үрдістерін талдау

Салалық трендтердің ішінен ең маңыздылары ақпарат ғасырының басталуымен байланысты. Соның ішінде, «зор мәліметтерді» цифрландыру мен терең талдаудың өскелең рөлі кез келген сала үшін маңызды күшті бәсекелік артықшылықтарды ұсынады.

Дүкендердің дәстүрлі тұжырымдамалары ауысады. Қызметтердің жаңа түрлері пайда болады (мобильді төлемдер, орналасқан жеріне байланысты қызметтер, көрсету залдары мен салондар), ал жеткізу тізбегін тиімді басқару (дәл сол күні жеткізу) табыстың негізгі факторы болып табылады. Дүкендердің жаңа форматтарының пайда болуы және сатып алушының қылығының өзгеруі дәстүрлі сауда үлгілерінің жұмыс істеуін қиындатты, бұл осы саладағы жағдайдың түпкілікті өзгеруіне әкелуі мүмкін.

Онлайн-дүкендер тарапынан қысым жасаудың қалай күшеюіне қарай, бағаларды салыстыру қосымшасы барған сайын танымал бола түседі, дәстүрлі бөлшек сауда кәсіпорындары бағаларды бір күннің ішінде жедел өзгерту үшін аналитикалық мүмкіндіктерді жетілдіреді. Мұндай өзгертулер бөлшек сауда кәсіпорындарына онлайн-қарсыластарымен неғұрлым сәтті бәсекелесуге мүмкіндік туғызады. Нақты уақыт тәртібінде бағаларды өзгерту сондай-ақ бөлшек сауда дүкендерімен «тыныштық» сағаттарында сатуды арттыру немесе сатып алушылар ағынын оңтайландыру үшін пайдаланылуы мүмкін. Бұл міндет электронды баға көрсеткіштерін пайдалану кезінде едәуір оңайлатылады.

Көлік және логистика секторындаэкологиялық таза көліктің дамуы байқалады. Қоғамның қоршаған ортаны қорғау және мұнай бағасының ауытқуы мәселелерімен алаңдаулары, тек қазбалы отын түрлеріне және іштен жанатын қозғалтқыштарға тәуелді болмайтын, көліктегі барынша экологиялық таза технологияларды әзірлеудің ынталандырмасы болады. Бірқатар елдерде қолданылып жүрген немесе әзірлеу сатысында болатын негізгі технологиялар қатарына, сутекті отын элементтері, қоршаған орта үшін зияны азырақ жанғыш отын түрлерінің бүтіндей қатарын тұтынатын гибридті және электр автомобильдері, және биодизельдік және этанолдық отынмен жүретін көлік құралдары жатқызылады.

Жаңа технологиялармен қатар, қоғамдық көлікті неғұрлым белсенді пайдалану, көлік құралдарын бірге пайдалану, велосипедте және жоғары жылдамдықты поездарда жол жүрулер байқалады.

Талдау 2025 жылға қарай қалалық қоғамдық көліктің үлесі 2 есеге өсетінін көрсетеді. Қоғамдық көлік жүйесін дамытуға жұмсалатын инвестиция, жол немесе автомагистральдар құрылысына күрделі қаржы жұмсалымының көлемі бойынша ұқсас инвестицияларға қарағанда көбірек жұмыс орындарын құруға жағдай жасайды. Қоғамдық көліктің, жаяу және велосипед жолдарының дамыған жүйесі бар қалаларда, көлікпен қызмет көрсету құны мұндай мүмкіндіктер нашар дамыған қалаларға қарағанда жартылай төмен болады.

Қалалардағы интеллектуалды көлік жүйесінің өсуі (бұдан әрі - ИКЖ) көлік жүйелерінің жұмысын жақсартуға мүмкіндік береді (кептелістер санын азайту, жолаушылар үшін қауіпсіздік пен жайлылықты арттыру).

Сондай-ақ туризм секторындағы (деңгейлес және сатылас біріктіру), соның ішінде халықаралық деңгейдегі (әсіресе бизнесі бойынша біркелкі немесе байланысты компаниялардың қосылуы немесе жұтылуы арқылы) интеграциялық үдерістер де белсенді өтеді. Мысалы, әлемнің алуан елдері бойынша «Sheraton», «Mariotte», «Novotel», «Sofitel», «Hilton» және б. мейманханалық тізбектерін тарату қосылу жолымен өткізіледі.

Туристік сектордың жоғары өсу қарқыны туризмнің жаңа түрлерінің (қызық оқиғалы, мәдени-танымдық, зерттеу, іскерлік, ғарыштық), қызметтердің (негізгі, қосымша, ілеспе), бағыттардың, қызмет көрсету технологияларының туындау есебінен оның құрылымының жаңартылуымен қосталады.

Соңғы жылдары туризм үшін мүмкіндіктер байқарлықтай ұлғайды, туристік қызметтің жаңа форматтары пайда болуда. Бүгінде туристердің Интернет арқылы бағыттарды жоспарлауына, билеттер мен мейманхана нөмірлерін брондап қоюына, жаңа шешімдердің, мысалы, авиасапарларға өздігінен тіркелу, сондай-ақ барынша оңтайлы бағыттарды таңдау арқасында артықшылықтар немесе үнемдеуге мүмкіндіктер алуына болады. Әлеуметтік желілер мен ұтқыр құрылғылардың кеңінен таралуы арқасында сондай-ақ турситермен өзара қатынастардың жаңа мүмкіндіктері пайда болды, ұсынылатын туристік өнімдердің сызықтары кеңеюде.

Дамушы елдерде халық пен оның әл-ауқат деңгейінің өсуі, қайта реттеу үрдісін күшейтіп және тұрғын-үй инфрақұрылымы мен құрылыс саласындағы бағдарламаны әзірлеуге көмектесе отырып жаңа мүмкіндіктерді жасайды.

Жылжымайтын мүлік нарығында бағалардың төмендеуі күтілуде. Көптеген нарықтарда жылжымайтын мүліктің бағалары мен сәйкесінше мәмілелер көлемі төмендеуде. Болжамдарға сәйкес, нарықтағы жалпы табыстылық 10 %-дан аспайды. Осымен бірге капитал құнының артуы жиынтық табыстың құрылымында тек шағын үлесті қамтамасыз етеді.

Кәсіби қызметтер секторында инжинирингтік қызметтердің дамуы байқалады. Халықаралық практикада инжиниринг кең мағынада мынадай сегменттерді енгізеді, олар құрылыс инжинирингі, консультациялық инжиниринг, технологиялық инжиниринг.

Құрылыс инжинирингі ең маңызды инжиниринг нарығы болып табылады, өйткені өзіне EPS – жобалау және құрылыс-монтаж жұмыстарының өзге түрлерін енгізеді.

Сондай-ақ инжинирингтік қызметтердің тез өсетін нарығы компьютерлік инжиниринг (бизнес-үдерістердің дизайны, инжинирингі және үлгілеуі), 3-D принтерлер болады, олардың орташа өсуі жылына 10-12 % жуық құрайды.

Мұнайгазсервистік қызметтер нарығы әлемдік экономиканың айрықша қарқынды дамушы сегменттерінің бірі болып табылады. Сарапшылардың болжамы бойынша, 2030 жылға қарай теңізден мұнай өндіру әлемдік қажеттіліктің шамамен үштен бірін қамтамасыз етеді. Бұған қоса, терең судан алынған шикізат үлесі әлемдік нарықтағы барлық мұнай жеткізілімінің 10 % шамасына жетеді. Schlumberger бағалауына сәйкес, таяудағы төрт жылда 200-ге жуық жаңа тереңсулы кен орындарын игеру басталады.

АҚШ-да мұнай-газсервис нарығындағы басты тренд болып тақтатасты газды игеру жобаларына жаппай инвестициялар тарту қала береді. Еуропалық мұнайгазсервистік корпорациялар өзінің жаһандық қатысуын мақсатқа сәйкес ұлғайтады. Осымен бірге геологиялық барлау жұмыстарын қиындату мен оларға кететін шығындардың артуы әлеуетті тәуекелдерді азайтуға көмектесетін технологияларға сұранысты ынталандырады.

Ақпарат және байланыс секторында «Зор мәліметтер» рөлінің, талдамалы құралдар және «Заттар интернеті» рөлінің өсуі байқалады. Қол жетімді мәліметтер көлемі ұдайы өседі, ал оларды сақтау құны төмендейді. Бұл екі фактордың үйлесімі арқасында, компанияда бәсекеге қабілеттілікті арттыру мүмкіндігі пайда болады. Жаңа білімдер компанияларға клиенттермен қарым-қатынастарды жақсартуға және дербестендіріліген маркетингті жүзеге асыруға жағдай жасайды.

Сондай-ақ ОТТ бизнес-моделі - байланыс операторымен тікелей байланыспайтын Интернет желісі бойынша пайдаланушының приставкасына (компьютер, ұялы телефон) бейнесигнал жеткізу кеңінен таралды. ОТТ бизнес-моделінің таралуы және шеттегі қосымшаларды пайдалану байланыс операторларының қызметіне маңызды өзгерістер енгізді: мысалы, Ұлыбританияда хабарламалардан түскен кіріс соңғы 5 жылда 28% қысқарды.

Телекоммуникациялық компаниялар клиенттердің қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін «бұлтты» сервистердің мүмкіндіктерін ұлғайтады. Ірі бірігулер мен жұтылулар, сондай-ақ жаңа ауқымды сервистердің іске қосылуы байқалады. Қызмет көрсетудің әртүрлі модельдері ұсынылады: «қызмет көрсету ретіндегі инфрақұрылым», «қызмет көрсету ретіндегі бағдарламалық жасақтама», қосымшалар хостингі және мәліметтерді өңдеу орталықтарының басқа мүмкіндіктері, пакет қызметтерінің өсуі.
     Бүтіндей байланыс операторларының алдында оптикалық-талшықты желілерді тартуға, жиілік диапазондарын сатып алуға, LTE желілерін жалғауға маңызды күрделі қаржы жұмсалымы мәселелері өзектендіріледі. Мұндай инвестициялардың қажеттігі ынытмақтастық қарқыны мен көлемінің өсуін ескертеді: желілерді бірлесіп пайдалану, роумингтік және серіктестік келісімдері.

Қаржы және сақтандыру секторында реттеуді қатайту байқалады. Ақшаның жылыстауымен күресу және терроризммен күресу шараларын қоса отырып, жаңа реттеу қағидалары әзірленді, кейбір елдерде сондай-ақ іскерлік мінез-құлық пен клиенттермен әділетті сөйлесу жөніндегі жаңа талаптар жасалады, бұл өз кезегінде реттеушілік үдерістердің шығындарын арттырады. Нәтижесінде тек азғана банктер жаңа реттеушілік талаптарға сәйкес басқаруды оңтайлы қайта құра білді.

Клиенттердің олардың корпоративтік банктерімен өзара қатынастары жөнінде артықшылық беруі, толықтай біріктірілген шешімдерді, үнемшіл процесстерді, сондай-ақ Интернет пен мобильді құрылғы арқылы тәуліктік қол жетімділікті жедел үдемелі күтумен бірге тез өзгереді. Бұдан басқа, клиенттер сондай-ақ дәстүрлі корпоративтік банк өнімдерін жай цифрлауға қарағанда, одан көбірек күтеді. Олар қосылған құнмен бірге жаңа шешімдерді қалайды.

«Зор мәліметтер» сондай-ақ корпоративтік банк ісіндегі цифрлық революцияның маңызды элементі болып табылады, өйткені көптеген ойыншылар әсіресе төлем жүйелері арқылы клиенттер туралы зор мәліметтер жинайды, дегенмен, оны жиі пайдалана алмайды.

Білім беру секторында жоғары білім беруге жұмсалған инвестициялардың үлкен қайтарымына сұраныстың өсу тренді байқалады. Кейбір шамалар бойынша инвестицияның табыстылығы жоғары болады: колледж бітірушілердің орта есеппен, неғұрлым төмен жұмыссыздық деңгейі немесе дипломы бар адамдарға қарағанда, анағұрлым көбірек жоғары табыстары және неғұрлым төмен жұмыссыздық деңгейі болады.

Білім беру саласында білім беруді жаһандандыруды жеделдету байқалады. Студенттер неғұрлым бейімделгіш болады. Бұл мезетте, таңдаулы университеттер бір кездері жергілікті және ұлттық деңгейде бақталас болса, ал енді жоғары деңгейдегі өзге университеттер тарапынан ғаламдық бәсекелестікпен ұшырасады. Мысалы, АҚШ-да барлық университеттерге халықаралық алыну 1992-1993-тен бастап 2012-2013 оқу жылына дейін 820 000 студентке немесе оқушылардың жалпы санының 4% жуық жетіп екі есеге дерлік артты. Бұлардың ішінен Қытай, Үндістан және Оңтүстік Корея келіп түсетін студенттер бойынша көшбасшы елдер болып табылады.

Елдер қаржыландырудың жаңа үлгілерін іздеуде. Ұзақмерзімді медициналық көмек көрсету саласындағы жеке қаржыландырудың инновациялық үлгілерін әзірлеу ерекше өзекті болып табылады.

Мемлекет жекелеген функцияларды аутсорсингке беру есебінен (Ұлыбритания), сондай-ақ төлем ұйымдарының бәсекелестігі мен функцияларын беруді күшейте отырып (Нидерланды) денсаулық сақтаудың қол жетімділігін арттырудың әртүрлі құралдарын пайдаланады.

Сондай-ақ үйдегі медициналық қызмет көрсетудің жаңа үлгілерінің пайда болуы күтілуде. Қызмет көрсетудің маңызды түрі қарттар үйлеріндегі аурулардың алдын-алу болып табылады.

Дамушы және дамыған елдердегі ауру-сырқау сипаты өте ұқсас болуда. Осының салдарынан, нақты ауруларды емдеуге бағдарланған мамандандырылған медициналық мекемелер көбірек пайда болуда. Медицицналық қызмет көрсету тізбегі аясындағы саралау өсіп отыр, яғни денсаулық сақтау мекемелерінде науқастарға олардың денсаулық жағдайына байланысты қамқорлықтың әртүрлі деңгейі ұсынылады.

Денсаулық сақтау секторында Web 2.0. технологиясын пайдалану кеңейтілуде. Тұтынушылар өздігінен жеке медициналық құжаттамасын зерттеуге және медициналық статистиканы жүргізуге талпынады. Тұтынушылардың көпшілігі онлайн тәртіпте медициналық ақпараттар алуды қалайды.

Ақпараттарға қол жетімділікті ұлғайту, адамдар медициналық қызметтерді жеткізушілер мен сақтандыру ұйымдарын жиі ауыстыратындықтан, нарықтардың өзгермелі болуына жағдай жасайды. Осымен қатар, кешенді ақпараттың қол жетімділігі созылмалы ауруларды емдеу және біріктірілген медициналық қызметтер көрсету кезінде маңызды табыс факторына айналады.

Мемлекет пен жұмыс беруші өз денсаулығы мен өмір салты туралы ойлайтын адамдар санын көбейтуге тырысып, аурудың алдын-алуға ең көп назар аударады.

Медициналық қызметтерді жеткізушілердің арасында мамандану деңгейі өсіп отыр. Ауруды болжау, алдын-алу және емдеу тиімділігін арттыруға көмектесетін, жеке медициналық қызмет көрсету үлгілері пайда болуда.

Сондай-ақ ауруларды неғұрлым тиімді және үнемді емдеу үшін инновациялық медициналық технологиялардың артуы байқалады.

Мақсаты көрсетілетін қызметтер саласын цифрландыру, сапасы мен қол жетімділігін, өнімділігі мен экспортын арттыру арқылы, Елдің үшінші жаңғырту мақсаттарына сай келетін бәсекеге қабілетті көрсетілетін қызметтер саласын қалыптастыру болып табылады.

Қойылған мақсаттарға қол жеткізу мына нысаналы индикаторлармен өлшенеді:

1-міндет. Қызметтер саласының сауда секторын дамыту

Бұл міндетке қол жеткізу мына нәтижелер көрсеткіштерімен өлшенеді:

Бұл міндетке қол жеткізу мына нәтижелер көрсеткіштерімен өлшенеді:

Бұл міндетке қол жеткізу мына нәтижелер көрсеткіштерімен өлшенеді:

Бұл міндетке қол жеткізу мына нәтижелер көрсеткіштерімен өлшенеді:

6-міндет. Ақпарат және байланыс секторында қызметтерді дамыту

Бұл міндетке қол жеткізу мына нәтижелер көрсеткіштерімен өлшенеді:

Бұл міндетке қол жеткізу мына нәтижелер көрсеткіштерімен өлшенеді:

Бұл міндетке қол жеткізу мына нәтижелер көрсеткіштерімен өлшенеді:

Бұл міндетке қол жеткізу мына нәтижелер көрсеткіштерімен өлшенеді: