Ќазаќстан республикасы ѓылым жєне білім министірлігі

Тамақ јндiрiсiнде қолданылатын ұсақтағыштар мен ет кескiш машиналарының құрылысымен танысу

Қолдану аймағы бойынша ет кескiш машиналар қалыпты және қатырылған кұйдегi еттi, ферменттi майлы шикiзаттарды және т.б. јнiмдердi ұсақтау ұшiн қолданады.

Цилиндрлердiң iшкi қабаттарында тiк немесе спираль тәрiздi кедiр-бҰдыр қабырғалары бар. Олардың болуы јнiмнiң јс бойынша орналасуын қамтиды. Шнек пен қабырғалар арасындағы саңылау

2 мм-ден ұлкен болмауы керек.

Машиналардағы пышақтар формасы бойынша : крест тәрiздi немесе кјп қырлы болып бјлiнедi.

Кјп қырлы пышақтардың кемшiлiгi: қырларының кјптiгiнен араларында бос аудан азаяды да, ол жерден ет аз јтедi, яғни кјп шығарылуына керi әсер етедi. Ал араларын ұлкен қылып ашу ұшiн, пышақтың қырларын жiңiшке қылып жасайды, олардың тјзiмдiлiгiн кјтеру ұшiн қырларының Ұшына қатаңдық сақинасын кигiзедi.

Кескiш мұмкiншiлiгi дегенiмiз- бiрлiк уақытта пышақтармен кесiлген бетi (ауданы).

мұндағы: -пышақтың айналу саны, айн/мин;

-пышақтың қырлар саны (к=4)

-бiр айналымдағы пышақпен кесiлген аудан, м;

-кесiлген жазықтықтар ауданы, м²

Еткескiш машиналардың јнiмдiлiгiн келесi теңдеулермен анықтауға болады.

немесе

мұндағы:

 -јнiмнiң тығыздығы, кг/м³, еттiң тығыздығы (1100 кг/м³);

₀ – шнектiң орамының толу коэффициентi (0,80,9);

₀ - ет кескiштiң цилиндрiнiң қима ауданы, м²;

V₀—јнiмнiң јстiк жылдамдығы, м/с.

Ет кескiш машинаның электрқозғалтқышының қуатын келесi формуламен анықталады:

мұндағы: N₁ - јнiмдi кесетiне қуат, кВт;

N₂ – кесушi механизмнiң бјлшектерiнiң қажалудағы қуаты, кВт

N₃ – шнектi қозғалысқа келтiретiн қуат, кВт;

N₄ – науға тұсетiн јнiмдi цилиндрге беретiн механизмнiң жұмысынан керектi қуат, кВт;

Тәжiрибелiк жұмысты тексеретiн сұрақтар.

1. 
   Ет кескiш машинасы қандай ұсақтау дәрежесiне қолданады?
   
2. 
   Ет кескiш машинасында қандай јнiмдердi ұсақтайды?
   
3. 
   Кесушi механизмiне шикiзатты беру тәсiлi бойынша е кескiш машинасы қалай сипатталады?
   
4. 
   Ет кескiш машинасының негiзгi сипаттамасы деп ненi айтамыз?
   
5. 
   Тјменде айтылған талаптардың қайсысы технологиялық талапқа жатпайды?
   

Жұмыстың мақсаты: Конструкцияның құрылуын, жұмыс iстеу тәртiбiн, режимiн, рационалды эксплуатациялануын және ерекшелiктерiн оқу. Толассыз жҰқа Ұсақтауға арналған машиналардың технологиялық есептерiн жұргiзу.

1. 
   Әртұрлi пiшiндi және орақ тәрiздi пышақтары әртұрлi орналасқан толассыз және мерзiмдi әрекеттi куттерлер.
   
2. 
   Әмбебап куттерлер. Бұл куттерлерде алдын-ала және соңғы ұсақтау мен араластыру операциялары қоса өткiзiледi.
   
3. 
   Ет және ет өнiмдерiн жұқа ұсақтауға арналған әртұрлi құрылымды машиналар.
   

Ет және ет өнiмдерiн жұқа ұсақтау ұшiн толассыз әрекеттi машиналар қолданылады. Мерзiмдi әрекеттi машиналарға қарағанда олардың келесi артықшылықтары бар: жоғары өнiмдiлiктi, ағынды жұйеге қосу мұмкiндiгi бар, жоғары дәрежелi ұсақтау қабiлетiлiгi және т.б.

1 – тиегiш шанақ; 2 – бұрандалы сақина; 3 – сызғыш; 4 – пышақты головканың тҰрығы; 5 – плита; 6 – белдемше;

7 - қақпақ; 8 - қаңқа; 9 – тұсiргiш гусак.

• 
  шикiзаттың бiртектiлiгiнiң және дисперстiлiгiнiң жоғары болуын;
  
• 
  ұсақтау дәрежесiн реттеу мұмкiншiлiгiн;
  
• 
  шикiзатты толық ұсақтауды; қамтамасыз ете алады.
  

Машинаның құрылғысына: қаңқа, белдемше, пышақты головканың тұрығы, ротор, бұрандалы сақина және тұсiргiш гусак (6 сурет).

Қаңқа жоғарғы жағында электр қозғалтқыш және ұсақтағыштың жұмысшы бөлiгi орналасатын плитасы арасында орналасқан фланец болып табылады. Белдемшенiң ұстiңгi бөлiгiнде пышақты головканың тұрығын бекiтуге және бұруға арналған құрылғы орналасқан. Белдемшенiң цилиндрлi бетiнде қақпақпен жабылатын терезе бар. Ол ұсақтағыш муфтасына қызмет көрсетуге арналған. Пышақты головканың тұрығы негiзгi жұмысшы орган болып табылады. Оның iшiнде – шикiзатты ұсақтап, тұсiргiш канал және гусак арқылы қабылдағыш ыдысқа тұсiруге болады. Пышақты головканың ұстiңгi бөлiгiнде бҰрандалы сақинаға арналған бҰранда, ал бұйiр бетiнде гусакты бекiтуге арналған фланецтi тұсiргiш канал орналасқан. Пышақты головканың тұрығында – шкаласы 0-ден 1 мм дейiн, бөлгiш өлшемдерi 0,055 мм сызғыш орнатылған.

Осы шкалаға байланысты бҰрандалы сақина бҰрылған кезде қозғалмалы және қозғалмайтын сақина тәрiздi тiстi пышақтардың арасындағы саңылауды өзгертуге болады.

1. Ет өндiрiсiндегi жұқа ұсақтауға арналған машиналардың қолданылуы.

2.Жұқа ұсақтауға арналған машиналардың тұрi, құрылысы және өнiмдiлiгi бойынша классификациясы.

3. 
   Ет және ет өнiмдерiн жұқа ұсақтауға арналған машиналардың жұмысшы қҰралы және олардың құрылымдық ерекшелiктерi.
   
4. 
   Бiр винттi қоректендiргiш құрылғының максималды және минималды өнiмдiлiгi.
   
5. 
   Роторлы ұсақтағыштың өткiзу қабiлеттiлiгi.
   
6. 
   Ет және ет өнiмдерiн жұқа ұсақтауға арналған машиналарды құрастыру ерекшелiктерi.
   
7. 
   Ет және ет өнiмдерiн жұқа ұсақтауға арналған машиналарда жұмыс iстеу кезiндегi техника қауiпсiздiгiнiң шарттары.
   

Бұл жұмыстың мақсаты аралыстырғыштар құрылысымен, оларды тиімді пайдалану кезінде қауіпсіздік ережелерімен, есеп әдістерімен танысу, кинематикалыќ сұлбасын салу және бөлшектердiң жұмыс эскиздерiң жасау болып табылады.

Араластыру мыналар көмегiмен жүзеге асады:

• 
  қозғалатын қалақшалар;
  
• 
  резервуарының айналуы;
  
• 
  массаны тесiктер, соплалар, тез айналатын жұмысшы органдар арқылы өткiзу;
  
• 
  сығылған ауа немесе бу арқылы;
  
• 
  ультра дыбыс, электргидравликалық әсер және т. б. арқылы.
  

Араластыру тәсiлдерiн, ыдыстың немесе араластырғыш типiн, конфигурация саның, қалақшаның формасымен қозғалыс жылдамдығын араластыратын массаның жағдайына, түрiне және басқа факторларына байланысты таңдайды.

Жұмыс алдында фарш араластырғыштын құйрықшасын әмбебап жетекке винтпен бекiтедi. Содан соң корпусқа бiлiктi қояды, үйкелiстi азайту үшiн цапфаларды тұзсыз тамақ майымен майлайдыда қақпақпен жауып гайкалармен бекiтедi.

Жетектi қосу алдында машинанын тиеу воронкасында сақтағыш заслонкаларын тексеру керек. Құрастыру аяқталған соң, жетектi қосып машина жұмысын бос күйiнде тексередi. Егер машина жұмыс iстеп тұрса, онда жұмысшы камераға аралыстыратын өнiмдi салады.

Араластыру бiткен соң заслонка жоғарыға көтерiледi, дайын масса айналып тұрған қалақшалармен ыдысқа итерiлiп түседi. Жұмыс бiткен соң фарш араластырғыштын механизмдерiн шешедi, жабысып қалған фарштан тазартып ыстық сумен жуып кептiредi.

Жұмыс орындау әдiстемесi

1. 
   Кинематикалық сұлбаны құрастыру.
   
2. 
   Негiзгi есептеулердi орындау.
   
3. 
   Өзiн тексеру сұрақтарына жауап беру.
   

1. Араластырғыштын өнiмдiлiгiн: М_о (м³/с, м³/са№) анықтау:

М_о = Vžj/t,

мұндағы: V – араластырғыш ыдысынын көлемi, м³;

t - араластыру процессiнiң уақыты, с;

j - ыдысынын көлемiн өнiммен толтыру коэффицентi (кесек еттi араластыру кезiнде 0,3-0,8; фаршараластырғыштарда 0,5-0,7; тiк аралыстырғыштарда 0,8-0,9).

2. Қажеттi қуатты анықтау N_M:

N_M = К_Nžr_Cž n³žd_M⁵,

мұндағы: N_м –араластырғыштын бiлiгiндегi жұмысшы қуаты, кВт;

D_м - араластырғыштын диаметрi, м;

r_с - араластырылатын ортанын тығыздығы, кг/м³;

n - араластырғыштын айналу жиiлiгi, айн/с;

К_N – ортадан тепкiш Рейнольдс критерийiне байланысты қуаттын критерийi.

Re_ц = r_сžnžd_м²/m_с,

Қуат критериi графиктен анықталады. Электрқозғалтқышты қуат қорынын коэффицентiн есепке алып

N_ә = (N_р/h_әžh_бер)žb, кВт

Араластырғыштын интенсивтiгiн анықтау.

Планетарлық аралыстырғыштын бiр айналғандағы сақина ауданы:

f_u = pž(r_с² – r_iш²), м²

мұндағы: r_с және r_iш – сыртқы және iшкi траектория радиустары немесе айналу осiнен араластырғыштын сыртқы және iшкi шеттерiнен өтетiн қисықтарына дейiнгi арақашықтық.

Өндеу процесiң интенсивтiгi, ол жалпы өнделген ауданның уақыт бiрлiгiнiң, резервуар түбiнiң ауданына қатынасы:

f_м = f_кžzžn/F, м²/(м²мин) (7.6)

мұндағы: f_м - өңдеудiн меншiктi интенсивтiгi, м/мин; z - қалақшалардын саны; n - қалақшанын айналу саны, айн/мин; F – ыдыс түбiнiң ауданы, м².

Өзiн тексеру сұрақтары.

2. Аралыстырғыштардын типi конструкциясы және өнiмдiлiгi бойынша классификациясы.

3. Аралыстырғыштардын жұмысшы органдары және олардын конструктивтiк ерекшелiктерi.

4. Аралыстырғыштардын пайдалы әсер коэффициентi.

5. Аралыстырғыштардын теориялық және нақты өнiмдiлiгi.

6. Аралыстырғыштардын орнату ерекшелiктерi.

7. Аралыстырғыштардын бұзылуы және оны жөндеу тәсiлдерi.

8. Аралыстырғыштармен жұмыс iстеу кезiндегi техника қауiпзiздiгi.

Тiк гидравликалық шпигкескiш ФШГ машинасының конструкциясымен танысу, есептеп ұйрену және кинематикалық, технологиялық, гидравликалық сҰлбаларын қҰру.

Тiк гидравликалық шпигкескiш ФШГ машинасының құрылысы.

Тiк гидравликалық шпигкескiш ФШГ машинасы шҰжықтың тартылған етiн дайындайтын шпиктi текше пiшiндерге (кубтарға) кесуге арналған. Үлкен қуатты ет комбинаттарының шҰжық жасау цехында қолданылады. Тiк гидравликалық шпигкескiш ФШГ машинасы келесi негiзгi тораптардан тҰрады: станина 9, көлденең орналасқан бiлiк 5, тiк орналасқан бiлiк 10, шестерналы сорап 8, пышақты рамкалар 12, траверсалы цилиндр, қабылдағышты стол. Машинаның шойыннан жасалған қозғалмайтын бөлiгiнде барлық негiзгi тораптары бекiтiледi. Машинаның қозғалмайтын бөлiгiнiң төменгi жағында электроқозғалтқыштан екi жалғастырғыш арқылы шестернялы сорапқа айналыс беретiн көлденең бiлiк 5 орнатылған.