Қазақстан республикасы ғылым және жоғары білім министрлігі

Темперамент типтерінің анықтамасы

жүктеу 0,53 Mb.

бет	26/33
Дата	05.10.2023
өлшемі	0,53 Mb.
	#43676

1 ... 22 23 24 25 26 27 28 29 ... 33

Пед практика..

Темперамент құрылымын анықтауға арналған әдістемелер.

Темперамент типтерінің анықтамасы.

Сангвиник- ширақ, көпшіл, сыртқы қоздырғышқа тез жауап береді. Бұл күшті тип, ол өзін-өзі жақсы ұстай алады, байсалды келеді.
Холерик- ширақ, көпшіл, қызба, сыртқы қоздырғышқа жауабы әр түрлі. Шыдамсыз, ашуланшақ болып келеді. Бір нәрсені бастаса оның тоқтату қиын. Олар тік мінезді
Флегматик- селқос, көп қозғалмайтын, сабырлы, ұстамды. Олар бос сөлегенді ұнатпайды, тұйық. Ұзақ және бір қалыпты жұмыс жасай алады, күтеде алады.
Меланхолик- селқос, біртоға. Бұл әлсіз тип, оған өзіне-өзі сенімсіздікпен жасықтық тән. Меланхолик ренжігіш, күмәншіл болып келеді.
Темпераменттің психологиялық негізгі түрлеріне келесі белгілер тән: сезімталдық, реактивтілік, белсенділік, белсенділік пен реактивтіліктің арақатынасы, қатаңдық пен пластикалық, реакция жылдамдығы, интроверсия, экстраверсия, эмоционалды қозғыштық.

Сезімталдық психиканың кез келген, тіпті ең елеусіз реакциясының пайда болуына қажетті сыртқы әрекеттердің ең аз күштерінің мөлшерімен сипатталады.

Реактивтілік бірдей күшті ішкі немесе сыртқы әрекеттерге (мысалы, қорлайтын сөздер, сыни ескертулер және т.б.) реакциялардың немесе көріністердің әдейі емес деңгейімен анықталады.
Белсенділік адамның қоршаған әлемге қаншалықты жігерлі (интенсивті) әсер ете алатынын және әртүрлі мақсаттарға жетуде туындаған кедергілерді (мысалы, мақсаттылық, табандылық, жинақылық және т.б.) жеңе алатынын көрсетеді.
Белсенділік пен реактивтіліктің арақатынасы адамдар қызметінің тәуелділік дәрежесін сипаттайды. Белсенділік сыртқы ынталандыруға да, ішкі ынталандыруға да байланысты болуы мүмкін (мысалы, кездейсоқ оқиғалар).

Темперамент құрылымын анықтауға арналған әдістемелер.

Темперамент түрлерін анықтау үшін екі факторлы модель жасаған ағылшын психологы Г.Эйзенктің психологиялық әдістемесі қолданылады, оның негізгі сипаттамалары экстраверсия және невротизм болып табылады.
Темперамент түрін анықтау әлсіз және күшті жақтарды анықтауға және мінез-құлқыңызды түзетуге мүмкіндік береді.
Жоғарыда айтылғандай, таза темперамент өте сирек кездеседі. Темпераменттің аралас типтері ғана емес, сонымен қатар аралық, өтпелі түрлері де бар. Темперамент типін анықтау үшін көптеген әдістер мен тесттер жасалды.
Адамның мінез-құлқын айқын сипаттайтын жеке ерекшеліктерінің ішінде көрнекті орын темпераментке жатады.

Анықтама. Темперамент-бұл адамның динамикалық және энергетикалық сипаттамаларының жеке, табиғи түрде анықталған жиынтығы.

Жеке тұлғаның барлық жеке ерекшеліктерінің ішінде темперамент ең тұрақты Білім болып табылады, өйткені оның генетикалық негізі бар, яғни темпераменттің жеке ерекшеліктері туа біткен.

Зерттеушілер темперамент құрылымында үш сфераны ажыратады: эмоционалды сфера, мотор сферасы және жалпы белсенділік.

Эмоциялық сала -- бұл эмоциялар көрінісінің күші мен динамизмін сипаттайтын сезімталдық, импульсивтілік және басқа қасиеттер.

Мотор (мотор) саласы - Жалпы белсенділіктің ерекше көрінісі. Бұған темпераменттің қарқыны, жылдамдығы, ритағы және қозғалыстардың жалпы саны сияқты көріністері жатады.

Жалпы белсенділік адамның қоршаған ортамен өзара әрекеттесуінің қарқындылығы мен көлемімен анықталады.

Адамның темпераменті оның белгілі бір қасиеттерінің өзгергіштігі негізінде көрінеді.

жүктеу 0,53 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 22 23 24 25 26 27 28 29 ... 33