Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты

Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің

бірыңғай тарифтік - біліктілік анықтамалығы (56-шығарылым)

1. 
   Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифті-біліктілік анықтамалығы (бұдан әрі - БТБА) (56-шығарылым) «Көрнекті құралдар өндірісі» бөлімінен тұрады.
   
2. 
   Жұмыс разрядтары олардың күрделілігіне қарай, әдетте, еңбек жағдайлары ескерілмей белгіленген. Қажет болған жағдайларда еңбек жағдайлары (ауырлығы, зияндылығы және тағыда басқа) тиісті органдар бекіткен, арттырушы тарифтік ставкаларды белгілеу жолымен ескеріледі.
   
3. 
   Әр кәсіп бойынша тарифтік-біліктілік сипаттаманың екі бөлімі бар.
   
4. 
   «Жұмыс сипаттамасы» бөлімі жұмысшы орындай білуге тиіс жұмыстардың суреттемесін қамтиды.
   
5. 
   «Білуге тиіс» бөлімінде арнаулы білімге, сондай-ақ ережелерді, нұсқаулықтар мен басшы материалдарды, жұмысшы қолдануға тиісті әдістер мен құралдарды білуіне қатысты жұмысшыға қойылатын негізгі талаптар қамтылған.
   
6. 
   Тарифтік-біліктілік сипаттамасында жұмысшы кәсібінің осы разрядына анағұрлым тән жұмыстардың тізбесі келтіріледі. Бұл тізбе жұмысшы орындай алатын және орындауға тиісті жұмыстардың барлығын қамти алмайды. Жұмыс беруші қажетті жағдайда, тиісті разряд жұмысшылары кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларында қамтылған жұмыстарға сәйкес келетін жұмыстардың қосымша тізбесін әзірлей алады.
   
7. 
   «Жұмыс сипаттамасы» бөлімінде көзделген жұмыстардан басқа, жұмысшы ауысымды қабылдау және тапсыру, жұмыс орнын, айлабұйымдарды, құралдарды жинастыру, сондай-ақ оларды тиісінше ұстау, белгіленген техникалық құжаттаманы жүргізу жөніндегі жұмыстарды орындауға тиіс.
   
8. 
   «Білуге тиіс» бөлімінде қамтылған теориялық және практикалық білімдермен қатар, жұмысшы: еңбекті қорғау, өндірістік санитария мен өртке қарсы қауіпсіздік жөніндегі ереже мен нормаларды, жеке қорғану құралдарын пайдалану ережесін, орындалатын жұмыс (қызмет) сапасына қойылатын талаптарды, брактың түрлері мен оның алдын алу және жоюдың тәсілдерін, өндірістік дабылдатқышты, жұмыс орнында еңбекті ұтымды ұйымдастыру жөніндегі талаптарды білуге тиіс.
   
9. 
   Біліктілігі анағұрлым жоғары жұмысшы өзінің тарифтік-біліктілік сипаттамасында санамаланған жұмыстармен қатар, біліктілігі анағұрлым төмен жұмысшылардың тарифтік-біліктілік сипаттамасында көзделген жұмыстарды орындай білуге, сондай-ақ осы кәсіптегі разряды төмен жұмысшыларға басшылық жасай білуге тиіс. Осыған байланысты, анағұрлым төмен разряд кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамасында келтірілген жұмыстар, анағұрлым жоғары тарифтік-біліктілік сипаттамасында, әдетте келтірілмейді.
   
10. 
    Қызметкердің еңбек кітапшасын толтыру кезінде, сондай-ақ тарифтік разрядты өзгерту кезінде оның кәсібінің атауы БТБА-ға сәйкес жазылады.
    
11. 
    Тарифтік-біліктілік сипаттамалары алты разрядтық тарифтік торға сәйкес әзірленген.
    
12. 
    Қолданылуға ыңғайлы болу мақсатында, БТБА-да (56-шығарылым) алфавиттік көрсеткіш (1-қосымша) көзделген, онда жұмысшылар кәсіптерінің атауы, разрядтардың диапазондары және беттердің нөмірленуі қарастырылған.
    
13. 
    «Көрнекті құралдар өндірісі» бөлімінде қарастырылған жұмысшы кәсіптері атауларының, олардың БТБА шығарылымы бойынша қолданыстағы атаулары көрсетілген тізбесі 1987 жылғы редакциясында берілген.
    

1. Ботаника бойынша блоктарды дайындаушы

14. 
    Жұмыс сипаттамасы:
    

15. 
    Білуге тиіс:
    

16. 
    Жұмыс үлгілері:
    

Параграф 2. Ботаника бойынша блоктарды дайындаушы, 5-разряд

17. 
    Жұмыс сипаттамасы:
    

18. 
    Білуге тиіс:
    

19. 
    Жұмыс үлгілері:
    
    1. 
       маршанция антеридийі – блоктарды дайындау;
       
    2. 
       вошериялар - фиксациялау, өңдеу.
       

1. 
   Гистология, цитология, эмбриология бойынша блоктарды дайындаушы
   

Параграф 1. Гистология, цитология, эмбриология бойынша

блоктарды дайындаушы, 4-разряд

20. 
    Жұмыс сипаттамасы:
    

21. 
    Білуге тиіс:
    

22. 
    Жұмыс үлгілері:
    
    1. 
       пигмент жасушалары - өңдеу (цитология);
       
    2. 
       адамның кіндігі - өңдеу (эмбриология);
       
    3. 
       май тіні – мысықтың тінін өңдеу (гистология).
       

Параграф 2. Гистология, цитология, эмбриология бойынша

блоктарды дайындаушы, 5-разряд

23. 
    Жұмыс сипаттамасы:
    

24. 
    Білуге тиіс:
    

25. 
    Жұмыс үлгілері:
    
    1. 
       тауық аллантоисы - өңдеу, фиксациялау, бояу (эмбриология);
       
    2. 
       ит қуығының тегіс жерлері - өңдеу, фиксациялау (гистология);
       
    3. 
       аксолотель бауыры (хондриосомдар) - өңдеу (цитология).
       

Параграф 3. Гистология, цитология, эмбриология бойынша

блоктарды дайындаушы, 6-разряд

26. 
    Жұмыс сипаттамасы:
    

27. 
    Білуге тиіс:
    

28. 
    Жұмыс үлгілері:
    
    1. 
       гольджи аппараты - қоян гипофизін өңдеу, фиксациялау, бояу (цитология);
       
    2. 
       дамушы амфибия уылдырықтары - өңдеу (эмбриология);
       
    3. 
       патологиялық органдар;
       
    4. 
       жүйке тіні – мүшелеу және бояу (гистология).
       

2. 
   Геологиялық үлгілерді дайындаушы
   

Параграф 1. Геологиялық үлгілерді дайындаушы, 4-разряд

29. 
    Жұмыс сипаттамасы:
    

30. 
    Білуге тиіс:
    

31. 
    Жұмыс үлгілері:
    

1. 
   бокситтер, темір рудалары, кальцит, тас көмір, кварц, опал, дала шпаты - дайындау және үлгі жасау;
   
2. 
   өсімдік таңбалары – препараттау;
   
3. 
   кен жыныстары: ыстық сланец, гранит, әкшелер, мрамор-дайындау және үлгі жасау;
   
4. 
   моллюск раковиндері – препараттау.
   

Параграф 2. Геологиялық үлгілерді дайындаушы, 5-разряд

32. 
    Жұмыс сипаттамасы:
    

33. 
    Білуге тиіс:
    

34. 
    Жұмыс үлгілері:
    
    1. 
       амманиттер – препараттау;
       
    2. 
       минералдар- авгит, берилл, киноварь, корунд, күкірт кристаллдары, малахит, наждак, топаз және тағыда басқа - дайындау және үлгі жасау;
       
    3. 
       кен жыныстары: габбро, диабаз, лабрадорит, порфирит, яшма - дайындау және үлгі жасау;
       
    4. 
       трилобиттер – препараттау.
       

3. 
   Сүйектерді жинақтаушы
   

Параграф 1. Сүйектерді жинақтаушы, 5-разряд

35. 
    Жұмыс сипаттамасы:
    

36. 
    Білуге тиіс:
    

4. 
   Құрғақ зоопрепараттарды жинақтаушы
   

Параграф 1. Құрғақ зоопрепараттарды жинақтаушы, 4-разряд

37. 
    Жұмыс сипаттамасы:
    

38. 
    Білуге тиіс:
    

5. 
   Көрнекті құралдарды бақылаушы
   

Параграф 1. Көрнекті құралдарды бақылаушы, 2-разряд

39. 
    Жұмыс сипаттамасы:
    

40. 
    Білуге тиіс:
    

Параграф 2. Көрнекті құралдарды бақылаушы, 3-разряд

41. 
    Жұмыс сипаттамасы:
    

42. 
    Білуге тиіс:
    

Параграф 3. Көрнекті құралдарды бақылаушы, 4-разряд

43. 
    Жұмыс сипаттамасы:
    

44. 
    Білуге тиіс:
    

Параграф 4. Көрнекті құралдарды бақылаушы, 5-разряд

45. 
    Жұмыс сипаттамасы:
    

46. 
    Білуге тиіс:
    

47. 
    Жұмыс үлгілері:
    

1. 
   маршанция архегониясы;
   
2. 
   атеросклеротикалық нефроцирроз;
   
3. 
   малярия плацмодиті.
   

4. 
   бақ зиянкестері;
   
5. 
   бақша зиянкестері;
   
6. 
   кодоскопқа арналған диапозитивтер.
   

Параграф 5. Көрнекті құралдарды бақылаушы, 6-разряд

48. 
    Жұмыс сипаттамасы:
    

49. 
    Білуге тиіс:
    

50. 
    Жұмыс үлгілері:
    

1. 
   аскарида, жетілу бөлігінің екінші айналымы, пронуклеустар;
   
2. 
   балапан, хордальдік өсім.
   

3. 
   гольджи аппараты;
   
4. 
   крепис карнотиптері;
   
5. 
   фридлендер таяқшасы.
   

6. 
   Глобустарды лактаушы
   

Параграф 1. Глобустарды лактаушы, 2-разряд

51. 
    Жұмыс сипаттамасы:
    

52. 
    Білуге тиіс:
    

8. Мацератор

53. 
    Жұмыс сипаттамасы:
    

54. 
    Білуге тиіс:
    

55. 
    Жұмыс үлгілері:
    

1. 
   мысықтар;
   
2. 
   қояндар;
   
3. 
   бақалар.
   

Параграф 2. Мацератор, 5-разряд

56. 
    Жұмыс сипаттамасы:
    

57. 
    Білуге тиіс:
    

58. 
    Жұмыс үлгілері:
    

1. 
   мысықтар;
   
2. 
   қояндар;
   
3. 
   көртышқандар;
   
4. 
   бақалар;
   
5. 
   құстар.
   

Параграф 3. Мацератор, 6-разряд

59. 
    Жұмыс сипаттаммасы:
    

60. 
    Білуге тиіс:
    

61. 
    Жұмыс үлгілері:
    
    1. 
       қойдың, шошқаның, сиырдың скелеттері – мацерациялау;
       
    2. 
       адамның скелеттері – мацерациялау;
       
    3. 
       мысықтың, қпянның, көртышқанның скелеттері – ағарту.
       

9. Көрнекті құралдарды үлгілеуші

62. 
    Жұмыс сипаттамасы: