Қазақстан республикасы денсаулық сақтау министрлігі алматы мемлекеттік дәрігерлер білімін жетілдіру институты «келісілген»

15беттің  1 беті 

 

 

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИСТРЛІГІ 

АЛМАТЫ МЕМЛЕКЕТТІК ДӘРІГЕРЛЕР БІЛІМІН ЖЕТІЛДІРУ ИНСТИТУТЫ 

 

 

 

 

 

 

«КЕЛІСІЛГЕН» 

 

 

 

 

 

 

«БЕКІТЕМІН» 

ҚР ДСМ ғылым және адами     

 

 

 

Алматы мемлекеттік  

ресурстар департаментінің 

 

 

 

 

дәрігерлер білімін жетілдіру 

директоры   

 

 

 

 

 

 

институтының ректоры 

 

__________________________  

 

 

 

 

______________________ 

Сыздықова А.А.   

 

 

 

 

 

Тоғызбаев Ғ.А. 

 «____»_____________2014 ж. 

 

 

 

 

«____»_____________2014  ж. 

 

 

 

 

 

 

 

 

ЖҰМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ 

 

Мамандық: «Педиатрия» 

Тақырыбы: «Мектеп медицинасындағы өзекті мәселелер»  

Оқыту түрі: біліктілікті арттыру 

Тыңдаушылар контингенті: мектеп дәрігерлері, жасөспірімдер дәрігерлері 

Жалпы сағат саны (барлығы): 54 сағат 

Дәрістер: 9 сағат. 

Семинар сабақтар: 7 сағат. 

Тәжірибелік сабақтар: 20 сағат. 

Тыңдаушылардың өзіндік жұмысы – 18 сағат. 

Бақылау түрі: тестілеу 

                                                              

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Алматы, 2014ж 

15беттің  2 беті 

 

 

Жұмыс оқу бағдарламасы: 

-  ҚР  Денсаулық  сақтау  министрінің  м.а.  26.11.09ж.  №  778  бұйрығымен  бекітілген  «Педиатрия» 

мамандығы бойынша мемлекеттік қосымша білім беру стандарты;  

 

-  ҚР  ДСМ  23.11.2010ж.  №916  бұйрығымен  бекітілген  «Педиатрия»  мамандығы  бойынша  ҚР 

қосымша медициналық білім берудің Үлгілік оқу бағдарламасы;  

 

-  «ҚР  Денсаулық  сақтау  министрінің  м.а.  26.11.09ж.  №  778  бұйрығымен  бекітілген  МЖМББС 

өзгерістер енгізу туралы» ҚР ДСМ 26.01.12ж. № 51 бұйрығы негізінде құрастырылған. 

 

Бұл  бағдарлама  мультидисциплинарлық  негізде  құрылған  және  СӨСФАҒИ  мамандарын 

тарта  отырып,  «Алматы  мемлекеттік  дәрігерлер  білімін  жетілдіру  институты»  ШЖҚ  РМК 

қызметкерлерімен құрастырылған.  

 

Оқу бағдарламасын құру бойынша жұмыс тобы: ОӘЖ бойынша проректор Г.Ж. Қапанова, 

оқу-әдістемелік  бөлімнің  басшысы  К.Т.  Байекеева,  педиатрия  кафедрасының  меңгерушісі  Г.Т. 

Мырзабекова,  педиатрия  кафедрасының  доценті  Г.Ә.  Шәкім,  «Мейіргер  ісі»  курсының 

меңгерушісі Н.Ж. Усебаева, жедел шұғыл медициналық көмек көрсету кафедрасының меңг. Т.Ж. 

Сұлтанова,  балалар  жұқпалы  аурулары  кафедрасының  меңг.  Р.С.  Идрисова,  гигиена, 

эпидемиология және микробиология кафедрасының меңг. М.А. Баймуратова, ҰСӨСҚМО ғылыми-

зерттеу  жұмыстары  бойынша  директордың  орынбасары  Г.Ж.  Тоқмурзиева,  травматология  және 

ортопедия кафедрасының меңг. У.А. Абдуразаков, офтальмология кафедрасының профессоры Т.С. 

Телеуова, стоматология  кафедрасының меңг. Ж.К. Саменов. 

 

Жұмыс оқу бағдарламасы Алматы мемлекеттік дәрігерлер білімін жетілдіру институтының 

терапия пәндері бейіндік әдістемелік комиссиясымен талқыланды («  »____2014ж. № ___ хаттама). 

 

 

 БӘК төрайымы   ___________ м.ғ.д., доц. Г.Т. Мырзабекова 

    

Жұмыс оқу бағдарламасы Алматы мемлекеттік дәрігерлер білімін жетілдіру институтының 

Орталық әдістемелік кеңесімен мақұлданған 

(«  »____2014ж. № ___ хаттама). 

 

ОӘС төрайымы ___________ м.ғ.д.., проф. Г.Ж. Қапанова 

       

 

15беттің  3 беті 

 

 

ШАРТТЫ ҚЫСҚАРТУЛАР: 

 

ТӨЖ – тыңдаушының өзіндік жұмысы; 

ЖӨР – жүрек-өкпелік реанимация; 

ЖТЖБЗ – жоғарғы тыныс жолдарының бөгде заттары; 

ЖАК – жұқпалы аурулар кабинеті; 

ДСДМБ – денсаулықсақтау  дамытудағы мемлекеттік бағдарламалар; 

ЖЖБИ – жыныстық жолмен берілетін инфекциялар; 

ҚҚІ – қызамық, қызылша, ішсүзек; 

ВГ – вирусты гепатит; 

ВГВ – вирусты гепатит В; 

ЭКГ – электрокардиография; 

КТ - компьютерлік томография; 

ЭФГДС – эзофагогастродуоденоскопия. 

15беттің  4 беті 

 

 

ТҮСІНДІРМЕ  ЖАЗБА 

 

Өзектілігі 

Дені сау балалар үлесі үдейе азаюына орай, оқушылар мен жасөспірімдердің денсаулығын 

қалыптастыру,  сақтау  және  нығайту  мәселесі  кәзіргі  заманда  денсаулықсақтау  жүйесінің 

стратегиялық  мақсаты  ретінде  қарастырылады  (Қазақстан  Республикасының  денсаулықсақтауды 

дамытудағы мемлекеттік бағдарламасы «Саламатты Қазақстан» 2011-2015 жылдар).  Қазақстанда 

жалпы білім беретін 2,5 млн.оқушы оқитын 7 465 мектеп бар.  

Әр  түрлі  авторлардың  мәліметтері  бойынша  оқушылардың  10-15%  толығымен  дені  сау, 

50%  -да  аздаған  морфологиялық  немесе  функционалды  ауытқулары  және  35-40%  -  түрлі 

созылмалы  аурулары  бар.  Оқу  барысында  мектепте  балалардың  денсаулығы  4-5  есеге 

нашарлайды, оны медициналық қарау айғақтайды.  Мектеп бітіруге жақын әрбір үшінші оқушыда 

алыстан  көрудің  нашарлауы,  омыртқа  бағанасының  қисаюы,  стоматологиялық  аурулар,  әрбір 

төртінші  оқушыда-жүрек-қантамыр  жүйесінің  патологиясы  бар.  Көздің  оптикалық  кемшіліктері 

көрудің  өткірлігі  төмендеуінің  негізгі  себебі  болып  табылады.  Соның  ішінде  мектеп  жасындағы 

балалардың  көпшілігінде  ерекше  орын  алатын  миопия  үдейе  келе    көздің  қайтымсыз,  елеулі  

өзгерістер алып келеді, соның нәтижесінде көрудің едәуір   төмендеуіне әкеп соқтырады..  

Осының  барлығы  миопияның  дамуы  мен  үдеюімен  күресу  маңыздылығы  мемлекеттік 

деңгейде  қарастырылып,  миопия  және  оның  асқынуларын  алдын  алу  үшін  белсенді  шаралар 

жүргізуге  қажет  етеді.    Әдебиет  мәліметтеріне  сүйенсек  балалардағы  аурушаңдықтың  жалпы 

құрылымында  көру  ағзаларының  патологиясы  15-20%  құрайды.    Балалардағы  түрлі  көз 

ауруларының  ішінде  рефракция  ақаулары,  туа  біткен  патология,  қылилық,  көздің  жарақаттары 

және т.б. орын алады.  

Қазіргі  таңда  балалардың  өмір  сүру  жағдайының  өзгергендігі  айқын:  гиподинамия  артты, 

қоршаған  ортаның  ластануы  жоғарылады,  стресс  жағдайларына  әкелетін  мектеп  жүктемелері 

көбейді,  зиянды  әдеттер  кең  өріс  алды,  жалпы  және  санитарлы  мәдениет  төмендеді.  Атап 

көрсетілген  факторлар  балалардағы  асқорыту  ағзаларының  ауруларының  көбеюіне  және 

таралуына  әкеліп  соққан.  Әдебиеттің  аналитикалық  шолуында  асқорыту  ағзалары  ауруларының 

құрылымы өзгергенін, оның ішінде созылмалы гастродуоденит, билиарлы жолдың функционалды 

бұзылыстарының  айтарлықтай  басым  екенін  көрсетеді,  осы  ауруларды  алдын  алу  және  емдеу 

саласында  және  мектеп  жасындағы  балалардың  тамақтану  мәселелерінде  келеңсіз  жағдайлардың 

бар екендігін айғақтайды. 

Балалардың денсаулығын қорғау бойынша пәнаралық шаралар өткізу, денсаулық сақтауда 

заманауи  технологияларды  енгізу,  оқушылардың  денсаулығын  күшейтуге  және  салауатты  өмір 

сүру салтын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.   

 

Мақсаты: мектеп медицинасында салауатты өмір салтын ұйымдастыру саласында,  балалар мен 

жасөспірімдердің өз денсаулығын бағалау және салауатты өмір салтына  қажеттілікті  

қалыптастыру,  сонымен қатар оқушылар арасындағы аурулардың алдын алу шараларын 

қалыптастыру саласында  дәрігерлердің білімі мен компетенциялардың (құзірет) деңгейін 

жоғарылату.   

Тапсырма: 

  Мектеп медицинасындағы мамандарды оқушы балаларда ең жиі кездесетін ауруларын алдын алу 

инновациялық технологияларына оқытып үйрету;  

  Оқушылардың оптималды денсаулық жағдайын қамтамасыз ететін денсаулықсақтау 

технологияларын қолдану; 

  Мектепте пайда болған миопия, тіс жегі мен тірек-қимыл аппараты қызметінің бұзылыстарын 

алдын алуда дәрігерлердің білімңне және іс дағдыларына саралау жүргізу 

 

 

 

 

  Қорытынды нәтижелер 

15беттің  5 беті 

 

 

Оқудың соңында тыңдаушылар міндетті: 

 

Білуі тиіс:  

 

  Мектеп жасындағы балалардың денсаулық сақтаудың  қағидалары мен ережелерін; 

  ҚР балалар мен жасөспірімдер гигиена саласындағы заманауи Заңды құжатарды;  

  Балалар мен жасөспірімдердің физикалық дамуын бағалау әдістерін;  

  Өскелең ұрпақ организмнің қалыптасуына  теріс әсер ететін қауіп факторларын; 

  Жұқпалы  аурулардың,  с.і.  вакцинаға  бағынатын  инфекциялардың  жалпы  және  спецификалық 

алдын алу әдістерін; 

  Миопия салдарынан  түзетілмеген көру өткірлігінің себептерін және оның алдын алуын; 

  Асқазан-ішек  жолдары  ауруларының  ерте  клиникалық  симптомдары,  ағым  ерекшеліктері, 

аурудың болжамын; 

  Емдік тамақтандыруды ұйымдастыру қағидаларын; 

  Шұғыл жағдайда кезек күттірмейтін көмек көрсету әдістерін; 

  Тісжегі мен пародонт ауруларының қауіп  факторлары, алдын алу әдістері мен тәсілдерін№  

 

Істеуі тиіс: 

  Балалар мен жасөспірімдердің дене дамуын бағалайтын әдістерін қолдану; 

  Оқу бөлмедегі санитарлық-гигиеналық жағдайдың бұзылуын дер кезінде анықтау және шеттеуді 

ұйымдастыру; 

  Барлық мамандардың қатысуымен профилактикалық қарауды ұйымдастыру;  

  Әр сабақтың ортасында 3-миннуттық жаттығупаузаны өткізуін ұйымдастыру және бақылау; 

  Оқытушыларда мүсіннің және табан деформацияларын алдын алу; 

  Асқазан-ішек жолдарының және гепатобилиарлы жүйенің ауруларын анықтау; 

  Стоматологиялық саладағы мамандардың (стоматолог, стоматологтың көмекшісі, тіс 

гигиенисттері) қатысуымен балалардағы стоматологиялық аурулардың профилактикасына 

арналған денсаулық сақтау сабақтарды (тренинг) ұйымдастыру;  

  Офтальмологтардың қатысуымен миопия дамуы мен өршуін алдын алу   (тренинг) сабақтарын 

ұйымдастыру;  

  Балалардың  гигиеналық тәрбиесін жүргізу (ауыз қуысының гигиена дағдыларына баулу, тіс 

үлгілерінде (муляж) тістерді дұрыс тазалау техникасына үйрету); 

  Ауруларды алдын алу, денсаулықты сақтау және  нығайту, салауатты өмір сүру салтын 

қалыптастыру  мәселелері бойынша оқытушыларға және ата-аналарға тренингтерді ұйымдастыру.  

 

 

 

15беттің  6 беті 

 

 

3. Біліктілікті арттыру циклы бойынша оқу-тақырыптық жоспары 

 

 

№ 

 

Сабақ тақырбы 

Аудиториялық сағат 

саны  

БАРЛЫҒЫ: 

Дәріст

ер 

Семин

ар 

сабақта

р 

Тәжіриб

елік 

сабақта

р 

Ауди

толы

қ 

ТӨЖ 

Барл

ығы 

 

Мектеп медицинасы мәселелернің 

өзектілігі  

9 

7 

20 

36 

18 

54 

1 

Денсаулықсақтау менеджменті 

1 

2 

- 

3 

 

3 

1.1 

Саланың негізгі нормативті-құқықты 

актілер. Профилактикалық қарау 

өткізу және жеке саладағы 

мамандармен өзара іс-әрекет 

технологиясы  

1 

2 

- 

3 

3 

2 

Жедел жәрдем медицинасы 

1 

- 

5 

6 

6 

2.1. 

Балалар мен жасөспірімдерге 

халықаралық стандарт бойынша 

жедел медициналық жәрдем көрсету 

1 

- 

5 

6 

6 

3 

Балалардың жұқпалы аурулары. 

Гигиена, эпидемиология және 

микробиология 

1 

1 

1 

3 

3 

3.1 

Мектеп жасындағы балаларға 

вакцинопрофилактика жүргізу 

1 

 

 

1 

3.2 

Балалар мен жасөпірімдер 

организмінің қалыптасуына әсер 

ететін қауіп факторларына 

мониторинг жүргізу

 

 

1 

 

1 

3.3 

Мектеп дәрігерінің жұмысында 

балалар мен жасөпірімдердің дене 

дамуын бағалаудың заманауи 

алгоритмі 

 

 

 

1 

1 

4 

Салауатты өмір сүру салтын 

қалыптастыру  

2 

- 

4 

6 

6 

4.1 

Балалар мен жасөпірімдердің 

салауатты өмір сүру салтына 

қажеттілікті қалыптастыру және 

аурулардың алдын алу 

технологиялары

 

2 

- 

- 

2 

2 

4.2 

Салауатты өмір сүру салтын 

қалыптастыру және мінез-тәртіптік 

қауіп  факторларын алдын алу 

бойынша интерактивті тренингтерді 

ұйымдастыру 

- 

- 

4 

4 

4 

5 

Травматология мен ортопедия, 

гастроэнтерология, 

офтальмология, педиатрия, 

балалардың жұқпалы аурулары, 

стоматология 

4 

4 

10 

18 

18 

5.1. 

Мектеп жасындағы балалардың табан 

деформациялары мен мүсін  

бұзылыстарын диагностикалау және 

1 

 

2 

3 

3 

15беттің  7 беті 

 

 

алдын алу.  

5.2. 

Созылмалы гастродуоденит. 

Оқушылардағы билиарлы патология. 

 

1 

2 

3 

3 

5.3. 

Миопияның дамуы мен өршуінің 

алдын алуы. 

1 

 

2 

3 

3 

5.4. 

Тапшылықты анемиялардың 

диагностикасы мен алдын алуы 

 

1 

2 

3 

3 

5.5. 

Мектеп жасындағы балалардағы 

жұқпалы аурулардың алдын алу 

әдістері 

1 

1 

1 

3 

3 

5.6. 

Оқушылардың кариес пен пародонт 

ауруларын алдын алу 

1 

1 

1 

3 

3 

 

Барлығы 

9 

7 

20 

36 

18 

54 

 

4. Дәрістің тақырыптық жоспары 

 

№ 

п/п 

Дәріс тақырыбы 

Қысқаша сипаттамасы 

Сағат  

1 

Денсаулық сақтау менеджменті  

1 

1.1 

Негізгі нормативтік-

құқықтық саланың актілері  

ҚР Конституциясы:29бап, 30бап.  

ҚР  Кодексі    «Халық  денсаулығы  мен  денсаулық 

сақтау  жүйесі»  №  193-IV  3  ҚР    18  қыркүйек 

2009ж:    89  Бап.  «Балалар  құқығы»,    156  бап. 

«Алдын алу екпелерін жасау».  

ДЖМБ  «Саламатты  Қазақстан»    2011  -  2015  жж. 

ҚР  Үкімет  қаулысының  бұйрығы  №  41 

29.01.2011ж.  5.1  бөлім.  «Қоғамдық  денсаулық 

сақтау  жүйесін  қорғау  сектораралық  және 

мекемеаралық 

тиімділігін 

жоғарылату 

сұрақтары».  

Денсаулық 

сақтау 

жүйесі 

Министрлігінің 

бұйрығы    17.10.2003ж  №760  «Қазақстан 

Республикасының  балаларына  амбулаторлық-

емханалық көмегін жетілдіру».  

ҚР 

Үкімет 

қаулысының 

бұйрығы 

№87  

17.01.2012ж 

денсаулық 

сақтау 

жүйесінің 

объектілеріне  санитарлы  -  эпидемиологиялық 

талабы.  

1 

2 

Жедел жәрдем медицинасы  

1 

2.1 

Халықаралық стандарттары 

бойынша балаларға және 

жасөспірімдерге жедел 

медициналық көмек көрсету.  

Еуропалық ұсыныстарға сай балалардағы 

кеңейтілген ЖӨР  (PALS). Жоғарғы тыныс алу 

жүйелерінде бөгде зат түскен кездегі тактика.  

1 

3 

Балалардағы жұқпалы аурулар. Гигиена, эпидемиология және 

микробиология 

1 

3.1 

Мектеп жасындағы 

балаларда 

вакцинопрофилактика 

ҚР екпе күнтізбесі. Көрсеткіштер және қарсы 

көрсеткіштер. Вакцинадан кейінгі  реациялар  

және асқынулар. 

1 

4 

Ауруларды алдын алу салауатты өмір салтын қалыптастыру 

2 

4.1 

Балалар мен 

жасөспірімдердің салауатты 

өмір салтының  қажеттілігін 

қалыптастыру 

Салауатты өмір сүру салтын қалыптастырудың 

жүргізу (процессный) іс-амалы. Салауатты өмір 

сүру салтын  қалыптастыруында   денсаулық 

мектептерінің ролі. Мінез-тәртіптік қауіп фактор 

2 

15беттің  8 беті 

 

 

технологиялары мен 

ауруларды алдын алу  

мектебінің жұмысын ұйымдастыру. Жастар 

денсаулық орталықтарының қызметі. Дені сау 

бала кабинетін ұйымдастыру. Салауатты өмір 

сүру салтын қалыптастырудың  кең масштабты 

шаралардың ролі. Салауатты  өмір  салтының  

қажеттілігін қалыптастыру мен ауруларды алдын 

алуында  ақпараттық-коммуникативтік 

технологиялар. Мінез-тәртіптік қауіп факторлар  

мониторинг жүргізуінде қолданылатын 

әдістемелік тәсілдер. 

5 

Травматология мен ортопедия, гастроэнтерология, офтальмология, 

педиатрия, балалардағы  жұқпалы аурулар, стоматология 

4 

5.1 

Оқушылардағы мүсін 

бұзылысы. Оқушылардағы 

табан деформациясы. 

Балалардағы мүсін бұзылысының себебі, жиілігі, 

патогенезі. Балалардағы мүсін бұзылысының 

диагностикасы, алдын алу және емі.  

Балалардағы табан деформациясының себебі, 

жиілігі, патогенезі.  Диагностика, алдын алу және 

емі.  

1 

5.2 

Миопия дамуының және 

өршуінің алдын алуы  

 

Жиілігі, эпидемиологиясы және патогенезі, 

миопияның  классификациясы. Миопия 

дамуының және өршуінің себептері. Миопия 

дамуы мен асқынуын алдын алу.  

Көру жүктемесі және оның көру қабілетіне әсері, 

санитарлы-гигиеналық бұзылыстар. Миопия 

дамуында компьютер ойындарының ролі.  

1 

5.3 

Мектеп жасындағы 

балаларда жұқпалы 

ауруларды алдын алу әдістері 

Мектеп жасындағы балалардағы жұқпалы 

ауруларды  алдын алу өзектілігі.  

Грипп, ЖРВИ, мектеп жасындағы балалардағы 

негізгі алдын алу шаралары.  

1 

5.4 

Оқушылардың тіс жегінің 

және пародонт ауруларын 

алдын алу 

 

Балалардағы

 

негізгі стоматологиялық 

аурулардың эпидемиологиясы.  Қазақстан 

Республикасы және басқа елдердегі  

балаларының тіс жегі және пародонт аурулары 

қарқындығы мен таралу көрсеткіштері.  

1 

 

Барлығы  

 

9 

 

5. Семинарлардың тақырыптық жоспары  

 

№ 

п/п 

Семинар сабақтарының 

тақырыптары  

Қысқаша сипаттамасы 

Сағат

ы  

1 

Денсаулық сақтау менеджменті 

 

1.1 

Негізгі нормативтік-

құқықтық саланың актілері  

ДЖМБ мақсаты, міндеті және нәтиже 

көрсеткіштері: балалар мен жасөспірімдердің 

физикалық және психикалық денсаулығының 

қалыптасуы; білім беру мекемелерінде 

денсаулыққа жағымды және қауіпсіз орта; 

оқушылардың спортпен шұғылдануы; оқушылар 

арасында наркотиктер,  шылым шегу және  

алкоголь таралуына мен қолдануына жол 

бермеу; дұрыс және қауіпсіз тамақтану.  ДЖМБ 

индикаторлары. Нәтиже көрсеткіштері: балалар 

арасында сүйек-бұлшық ет ауруларының 

төмендеуі; 14 жасқа дейінгі балалар арасында 

2  

15беттің  9 беті 

 

 

психоактивті заттарды қолдану әсерінен 

психологиялық және мінез-тәртіптік 

бұзылыстары көрсеткіштерінің төмендеуі; 15-17 

жастағы балалар арасында өз-өзіне қол 

жұмсаудың төмендеуі; 15-17 жастағы 

жасөспірімдер арасында ЖЖЖА көрсеткіштің 

төмендеуі.   

2 

Балалардағы жұқпалы аурулар. Гигиена, эпидемиология және 

микробиология  

1 

3.2 

Балалар  мен жасөспірімдер 

ағзаның дамуына әсер ететін 

қауіп факторларына және 

қоршаған ортаға м

ониторинг.

 

Балалар  мен жасөспірімдердегі әр-түрлі кезең 

онтогенездерінің дамуына әсер ететін қоршаған 

орта факторларына және эпидемиологиялық – 

микробиологиялық, гигиеналық м

ониторинг

. 

Жағымды және жағымсыз факторлар.    

Жұқпалы және жұқпалы емес ауруларына 

балалар ағзасының қарсыласуы.   

1 

5 

Травматология мен ортопедия, гастроэнтерология, офтальмология, 

педиатрия, балалардағы жұқпалы аурулар, стоматология  

4 

5.1 

Созылмалы 

гастродуодениттер. 

Оқушылардың билиарлы 

патологиялары 

Созылмалы гастродуоденит.  Билиарлы  

жүйенің функционалды бұзылыстары. 

Клиникалық көрініс. Емдеу қағидалары. 

1 

5.2 

Анемиялардың 

салыстырмалы 

диагностикасы.  

Темір тапшы, В

12

 және фолийтапшы  анемиялар.  

Клиникасы, емі.  

1 

5.3 

Мектеп жасындағы 

балалардағы жұқпалы 

ауруларды алдын алу әдістері 

Жедел ішек инфекциялары.  

Вирусты гепатит. Мектеп жасындағы балаларын 

осы дерттерден алдын алу. 

1 

5.4 

Оқушылардың тіс жегінің 

және пародонт ауруларын 

алдын алу  

Балалардың тіс жегі және пародонттағы қабыну-

деструктивті ауруларының біріншілік алдын 

алудың  әдістері мен жолдары.  

1 

 

Барлығы  

 

7 

 

6. Тәжірибе сабақтарының тақырыптық жоспары   

 

№ 

п/п 

Тәжірибе сабақтарының 

тақырыптары 

Қысқаша сипаттамасы 

Сағаты 

2 

Жедел жәрдем медицинасы  

5 

2.1 

Халықаралық стандарттарға 

сай балалар мен 

жасөспірімдерге жедел 

медициналық көмек көрсету.  

Еуропалық ұсыныстарына сай қуыршақтарға 

(манекен) ЖӨР көрсету реттілігі (жүректің 

сыртқы массажы, жасанды вентиляция).  

Жоғарғы тыныс жолдарынан бөтен  затты 

шығару  тәсілі мен  техникасы.   Геймлих тәсілі. 

Оқу фильмдерін көрсету.   

5 

3 

Балалардағы жұқпалы аурулар. Гигиена, эпидемиология және 

микробиология  

1 

3.3 

Мектеп дәрігері жұмысында 

балалар мен 

жасөспірімдердің физикалық 

дамудың заманауи бағалау   

алгоритмі 

 

Балалар  мен жасөспірімдердің денсаулық 

көрсеткіштері мен бағалау критерийлері

. 

Физикалық даму үйлесілімділіктері, бағалау 

алгоритмдері мен әдістері. Өскелең ұрпақтарды  

тәрбиелеуге  және оқытуға оптималды жағдай 

жасау үшін  ҚР құжаттарына сәйкес гигиеналық 

эпидемиологиялық талаптар. Заманауи кезеңге 

1 

15беттің  10 беті 

 

 

сәйкес жалпы білім беретін мектептердің 

құрылысын жобалау сұрақтары.   

4 

Ауруларды алдын алу салауатты өмір салтын қалыптастыру 

4 

4.2 

Салауатты  өмір сүру салты 

мен мінез-тәртіптік қауіп 

факторларын алдын алуға 

арналған интерактивтік 

тренингтерді ұйымдастыру 

Шылым шегу, алкоголь ішу, нашақорлықтың 

алдын алу тәжірибелік дағдыларын  

қалыптастыру. Ұтымды, дұрыс тамақтану және 

репродуктивті денсаулығын қорғау мәселелері. 

Бронхиалды астманы алдын алу 

технологиялары.  

4 

5 

Травматология мен ортопедия, гастроэнтерология, офтальмология, 

педиатрия, балалардағы жұқпалы аурулар, стоматология  

10 

5.1 

Оқушылардағы мүсін  

бұзылысы. Оқушылардағы 

табан деформациясы.  

Мүсңн  бұзылысының түрлері,  диагностикасы 

мүсі бұзылысын анықтауға арналған тесттер, 

дұрыс мүсіннің арналған жеті ереже. Табан 

деформациясының түрлері, табан 

деформациясының диагностикасы мен алдын 

алу. 

2 

5.2 

Созылмалы 

гастродуодениттер. 

Оқушылардың билиарлы 

патологиясы  

Клиникалық –лабораториялық нәтижелерінің  

интерпретациясы. Салыстырмалы диагноз. 

Емдәмдік және медикаментозды емдеу  

қағидалары.  Диспансеризация.  

2 

5.3 

Миопия дамуының және 

өршуінің алдын алуы   

 

Мектептерде көру жүйесін жалпылама зерттеу. 

Көру жүйесін зерттеуге арналған жеңілдетілген 

кестелер мен шарттар. Денешынықтыру 

паузасы. Көз талуын алдын алуға арналған 

гимнастика әдістемесі. № 1 және  № 2 тізім 

жағдайы. Көру нашарлауының себебін анықтау. 

Дәрігер-офтальмологтың кеңесін орындау. 

Тағайындауларын орындау. Миопияны алдын 

алу шараларын ұйымдастыруын және 

санитарлық-гигиеналық бұзылыстарын жоюды 

бақылау.  

2 

5.4 

Тапшылықты анемиялардың 

диагностикасы мен алдын 

алу  

Темір тапшы, В

12

 және фолийтапшы  

анемиялары.  Клиникалық-лабораториялық 

ерекшеліктер, емі. Клиникалық талдау. 

Ферротерапия  қағидалары.  

2 

5.5 

Мектеп жасындағы 

балаларда жұқпалы 

ауруларды алдын алу әдістері 

Мектеп жасы балалардағы тамшылы 

инфекцияларының ағым ерекшеліктері, мектеп 

жағдайында  алдын алу.  

1 

5.6 

Оқушылардың тіс жегінің 

және пародонт ауруларын 

алдын алу  

Гигиеналық оқыту мен тәрбиелеудің негізгі 

бөлімдері  (санитарлы ағарту + ауыз қуысының 

гигиенасы ). Гигиеналық  және  пародонталды 

индекстер 

1 

 

Барлығы  

 

20 

 

 

 

 

 

 

 

7. Ұсынылатын ТӨЖ тізімі 

15беттің  11 беті 

 

 

 

№ 

ТӨЖ тақырыбы  

Сағаты 

1 

Денсаулық сақтау жүйесі дамуының Мемлекеттік индикаторлары  

 

 

 

 

 

 

 

18 

2 

Бас, омыртқа зақымданғанда, аяқ қолдар сынған кезде, мұрыннан қан 

аққанда, жедел тамырлы бұзылыстарда (талу, коллапс, жүрек тоқтағанда) 

жедел көмек. 

3 

Мектеп мекемелерінде желшешектің алдын алуы  

4 

ҚР мектеп мекемелерінде санитарлы-гигиеналық бақылау қалпында 

жағымды микроклимат (температура, ылғалдылық, вентиляция т.б.) 

5 

Әлеуметтік маңызды аурулар мен тәрбиелік қауіп факторларын алдын 

алуға арналған тренингтерді ұйымдастыру  

6 

Созылмалы гастродуодениттер мен билиарлы жүйенің функционалды 

бұзылыстар кезінде емдәмдік тамақтану  

7 

Жасөспірімдерде темір тапшылық жағдайларын алдын алу  

8 

Балалардың мүсін бұзылыстарында және табан дефомацияларында емдік 

дене жаттығулар  

9 

Миопия мен оның өршуін алдын алуға арналған жаттығулар кешені   

10 

Спазм  аккомодация мен миопиясы бар оқушыларда цилиарлы бұлшық ет 

жаттығу әдістемесі  

 

Барлығы  

 

7. Оқыту мен сабақ беру әдістері:  

 

•  Дәрісті оқыту түрлері: дәріс - әңгіме, дәріс-дискуссия, нақты жағдайды талқылаумен дәріс. 

•  Семинарды өту түрлері: семинар-дискуссия, кейс әдістері, «Ми шабылуы», рөлдік ойындар 

•  Тәжірибе сабақтарының өту түрлері: симуляциялық орталықта ЖӨР дағдыларын үйрету,  

клиникалық жағдайларды талқылау, науқастың презентациясы.  

 

8. Бағалау әдістері: қорытынды бақылау – тестілеу. 

 

Тест әдісімен білім деңгейінің  критерийлері және бағалауы   

Дұрыс жауап 

%  

0-49% 

50-74% 

75-89% 

90-100% 

Бағасы  

қанағаттанарлықсыз 

қанағаттанарлық 

жақсы 

үздік 

 

 

9. Негізгі және қосымша әдебеттің  тізімі: 

 

Негізгі:  

1.  Санитарно - эпидемиологические требования к объектам здравоохранения Постановлением 

Правительства РК №87 от 17.01.2012г. 

2.  Покровский В.И., Пак С.Г., Брико Н.И., Данилкин Б.К. Инфекционные болезни и эпидемиология. 

М., 2012, 1008с. 

3.  Подростковая медицина. Руководство. Под. Редакцией Л.А. Левиной.  «Династия», СПб, 2006.  

 

Қосымша: 

1.  Макарова Л. П., Корчагина Г. А. Особенности состояния здоровья современных 

школьников//Вестник Герценовского университета № 8 (44) 2007. — С.47–48. 

2.  Аветисов Э.С. Близорукость. Москва, 2002. 

3.  Венгеров Ю.Я., Т.Э.Мигманов, М.В.Нагибина/Инфекционные и паразитарные болезни. 

М.,2010,448с. 

4.  В.В.Шкарин Дезинфекция. Дезинсекция. Дератизация. Н-Новгород., 2006г., 580с. 

5.  Сценарий развития направления «Здоровье нации» в Казахстане на период до 2030 года. 

15беттің  12 беті 

 

 

6.  «Саламатты Қазақстан» на 2011 - 2015 годы. Приказ № 41от 29.01.2011 г. Постановлением 

Правительства РК. 

7.  Кашуба В.А. Биомеханика осанки, 2003г. 

8.  Гафаров X. 3. Лечение деформаций стоп у детей. Казань: Татарское кн. изд-во, 1990.- 176 с.  

9.  Вместе против употребления подростками вредных веществ: Руководство для тренера/ Хана 

Хейккиля, Мииа Маннонен, Микко Таваст, Арии Хауккала, Тийна Лаатикайнен, Хельсинки, 2008. 

10. Я хочу провести тренинг. Пособие для начинающего тренера, работающего в области 

профилактики ВИЧ/СПИД, наркозависимости и инфекций передающихся половым путем - 

UNICEF, «Гуманитарный проект», Новосибирск, 2000г. 

11. Галактионова М.Ю. с соавт. Неотложная помощь детям. Ростов-на-Дону, 2007г. 

12. Новые аспекты сердечно-легочной реанимации: Рекомендации по проведению реанимационных 

мероприятий Европейского Совета по реанимации 2010 г. А.Н.Кузовлев , Москва, 2010 г. 

13. Обзор рекомендаций Американской Ассоциации сердечных заболеваний по СЛР и неотложной 

помощи от 2010 г. American Heart Association. Dallas, Texas. 

14. Базисная и расширенная сердечно-легочная реанимация. Российский Национальный 

Исследовательский Медицинский Университет им.Н.И.Пирогова. Москва, 2011 г. 

15. Тополянский А.В. с соавт. Скорая медицинская помощь. Москва.10 издание. 2013г. 

Ссылки: http://pbprog.ru/documents/documents_element.php?ELEMENT_ID=1040; 

http://dgsn.sko.kz/rus/index.php?pid=gosudarstvennaja_programma_razvitija; 

http://continent-online.com/Document/?doc_id=1045135. 

http://www.balazan.kz/comon/zakon/section2.php?SECTION_ID=145 

http://online.zakon.kz/Document/?doc_id=30479065 

http://kazakhstan.news-city.info/docs/sistemsz/dok_ieqvbo/index.htm 

http://tubdis.kz/ru/2012-01-16-10-55-00/114.html 

http://adilet.zan.kz/rus/docs/U1000001113 

 

 

 

 

 

 

15беттің  13 беті 

 

 

Қорытынды бақылаудың тест  тапсырмалары: 

 

1.  Екінші сыныптағы баланың ата-аналары көзілдірік киеді.  Балада сабақтың аяғында бас ауыру, 

әлсіздік, оқу кезінде әріптер бір- бірімен қосылып оқылуы қиындайды. Ең ықтимал диагноз: 

А)  астигматизм аралас 

Б) анизометропия  жоғары 

В амблиопия рефракциялық 

Г) миопия тұқымқуалаған+ 

Д) гиперметропия декомпенсацияланған 

 

2.  Кластағы жұмыс орнының табиғи жарықтандырудың  жол берілетің тербелісі: 

А) 125-275 люкс 

Б) 300-500 люкс 

В) 800-1200 люкс+ 

Г) 1250-1550 люкс 

Д) 1560-1800 люкс. 

 

3. Қызылша ауруы тіркелген мектептегі  карантин мерзімі: 

А) 8 күн 

Б) 10 күн 

В) 15 күн 

Г) 21 күн+ 

Д) 31 күн 

 

4. Бірінші сыныпта оқитын алты жасар бала бір апта бұрын кене шаққан соң иммуноглобулин 

алды. Қай уақыттан кейін балаға ККП ревакцинация жасауға болады: 

А) 2 ай 

Б) 3 ай 

В) 4 ай 

Г) 5 ай 

Д) 6 ай+ 

 

5. Гепатитпен ауырған оқытушыда 3 айдан соң қанында анти-HBs  анықталды. Ең ықтимал 

диагноз: 

А) созылмалы ВГ 

Б) HBsAg тасымалдаушы 

В) ВГВ созылыңқы ағымы 

Г) ВГВ реконвалесценция+ 

Д) ВГВ жеделдеу ағымы 

 

6. Медицинадағы профилактикалық бағыттың дамуы көздейді: 

А) алдын ала медқараудың санын азайту  

Б) қалпына келтіру ауруханаларының және бөлімшелерінің  желісін көбейту 

В) эпидемияға қарсы сипаттағы басқару шешімдерінің санын көбейту 

Г) тек қана декреттелген  топтарда профлактикалық қарауды жүзеге асыру 

Д) жаппай медқарауды,  диспансеризацияны көбейту, олардың сапасын және тиімділігін 

арттыру+ 

 

7. «Халықтың санитарлық-эпидемиялогиялық  саулығы» ҚР Заңында көзделген ересектер үшін  

міндетті болып саналатын профилактикалық егулер: 

а) дизентерияға қарсы 

б) қызылшаға қарсы 

в) көкжөтелге қарсы 

г) сіресуге қарсы+                

15беттің  14 беті 

 

 

д) парагриппке қарсы 

 

8. Тіс жегі пайда болуының  басты  факторы: 

А) дұрыс бағалы емес тамақтану  

Б) соматикалық аурулар  

В) сілекейдің құрамы мен қасиеттердің бұзылуы 

Г) тіс өңезінің микроорганизмдері+ 

Д) ауыз судағы фтор мен кальцидің жеткіліксіздігі 

 

9.  14  жасар  жасөспірім  қыз,  қышқылмен  кекіру,  төс  артындағы  күю  сезімі,  қатты  тамақтың  

өңештен  өтуінің  қиындауына  шағымданды.  Бұл  белгілер  тамақ  ішкен  соң,  жатқанда,  еңкейгенде 

мазалайды. Жергілікті педиатр тексерілуге жіберді. Диагноз қою үшін  ең хабарламалық зерттеу: 

А) ЭКГ 

Б) ЭФГДС + 

В) өңеш манометриясы 

Г) кеуде аралық ағзалардың КТ  

Д) өңештің рентгенконтрасттық зерттеуі 

 

10. Балалар мен жасөспірімдердегі созылмалы гастродуодениттің функционалдыдан 

дифференциалды-диагностикалық айырмашылығы: 

А) құсу, кекіру, қыжыл  

Б) тез тою сезімі 

В) ауырсыну синдромының ырғақтығы + 

Г) эпигастрийдегі ауыру немесе дискомфорт (жайсыздық) сезімі  

Д) тамақтан соң эпигастрий аймағында артық ішкендік сезімі 

 

11. Балаларда жабық жүрек массажы кезінде кеуде қуысы компрессиясының 1 минуттағы жиілігі:  

А) 40  

Б) 60  

В) 80  

Г) 100 + 

Д) 120  

 

12. Трахеяға бөгде зат түскен кезде жасалынатын  шұғыл шараларға жатпайды: 

А) оксигенация 

Б) бумен ингаляция жасау+ 

В) шұғыл госпитализация 

Г) кортикостероидтар енгізу 

Д) тыныс жолдарының өткізгіштігін қамтамасыз ету 

 

13.  7  жасар  баланың  ата-анасы  оның  омыртқа  бағанасының    «S»  тәрізді  қисаюы,  екі  иығы  мен 

жауырын  бұрыштарының  бірдей  емес  деңгейде  болуын  байқады.  Дене  сымбатының  қандай 

бұзылуы байқалды: 

А) бүкіреюі 

Б) сколиоз+ 

В) домалақ арқа 

Г) ойыс арқа 

Д) жазық -ойыс арқа 

 

14.  Ауруларды  алдын  алу  мен  салауатты  өмір  салтын  қалыптастыруындағы  ақпараттық-

коммуникациялық технологияларға жатады: 

А) сурастыру  

Б) емдеу 

В) әңгімелесу+ 

15беттің  15 беті 

 

 

Г) диагностика 

Д) профилактикалық қарау 

 

15. Құлқы-мінездік қауіп факторларын алдын алу бойынша интерактивті тренингтердің түрлерін 

атап көрсетіңіз : 

А) дәріс 

Б) домалақ үстел 

В) пресс-конференция 

Г) ситуациялық есеп+ 

Д) оқытушылардың өзіндік жұмысы 

 

 

16. Медициналық көмектің сапасын сипаттайды: 

А) халықтың денсаулық жағдайы  

Б) клиникалық хаттамаларды дұрыс жүргізу 

В) медициналық технологияларды қолдану мүмкіншіліктерін ЕПМ жүзеге асуы 

Г) пациент күткен медициналық көмектің ойдағыдай болуы (сәйкес болу) 

Д) медициналық көмектің дәрежесі алдын ала берілген критерийлер мен стандарттарға 

сәйкес болуы + 

 

17. Жүрек-өкпелік реанимация жүргізу кезіндегі дәрігердің ең бірінші әрекеті 

А) дефибрилляция  

Б) Сафардың үштік тәсілі  

В) жүректің жабық массажы+ 

Г) тыныс жолдарының өткізгіштігін қамтамасыз ету 

Д) өкпенің жасанды вентиляциясы «ауыздан аузға», «мұрыннан мурынға» 

 

18. Жоғары тыныс жолдарына бөгде зат түскен кезде шұғыл жәрдем: 

А) трахеостома қою  

Б) кеңірдектің интубациясы  

В) өкпеге жасанды вентиляцияны бірден бастау 

Г) эпигастралды аймақта іштің компрессиясын жүргізу ( Геймлих тәсілі) 

Д) науқасты алға қарай еңкейту, жауырын аралық аймағынан 4 рет соққылау+ 

 

19. Клиникалық өлімнің белгісі: 

А) көз қарашығының кішіреюі  

Б) «мысық көзі» симптомы 

В) көз мөлдір қабығының бұлдыруы 

Г) ірі артерияларда пульстің жоқтығы+ 

Д) бүкіл денеде мәйіт дақтарының болуы 

 

20. Теміртапшы анемияның ең сезімтал және маңызды белгісі: 

А) сарысудағы  Fe деңгейінің төмендеуі  

Б) эритроциттердің орташа көлемінің кішіреюі 

В) сарысудағы ферритин деңгейінің төмендеуі+ 

Г) гемоглобин деңгейі мен түсті көрсеткіштің төмендеуі 

Д) қан сарысуының темірдәнекерлейтін қабілетінің жоғарылауы.