Ќазаќстан республикасы білім жєне ѓылым министрлігі

Отражение звука демонстрируют на опыте: в сосуд опускают наручные часы и располагают ухо на некотором расстоянии. Звук почти не слышен. Если же над сосудом под углом 45° располо­жить отражающую поверхность (плотный картон, книгу), то звук заметно усилится. Опыт можно поставить как домашнее экспериментальное задание.

Обобщая материал об упругих волнах, целесообразно ознако­мить учащихся с упругими волнами различных диапазонов и их применением. Например, низкочастотные упругие волны (частоты от долей герца до 10¹³ Гц) применяют в сейсморазведке, в сейсмо­логии для регистрации землетрясений. Источники инфразвуков (частоты ниже 16-25 Гц) в атмосфере - ветер, грозовые разряды, взрывы, в земной коре - сотрясения и вибрации от различных ис­точников. Эти волны слабо поглощаются средой, потому они мо­гут распространяться на большие расстояния. С их помощью оп­ределяют место взрыва, предсказывают цунами, исследуют атмо­сферу и водные массивы. Упругие волны (частота несколько кило­герц) используют в гидролокации, при исследовании океанов.

1. 
   Механикалық тербелістер мен толқындарды оқыту әдістемесін көрсет.
   
2. 
   Атом, атом ядросының құрылысы тақырыптарын оқыту әдістемесі.
   

Жоспар:

Динамика заңдары мен негізгі ұғымдарын талдау

Масса және күш ұғымдарын талдау

Масса ұғымы – ғылымдағы ең күрделі әрі іргелі ұғымдардың бірі. Бұл ұғымды макро және микро әлем обьектілері үшін қолданады.

Масса жөніндегі ұғымды тартылыс немесе гравмтациялық құбылыстар арқылы да келтіруге болады. Ондай жағдайда денелер арасындағы тартылыс күші гравитациялық массамен сипатталатын денелер қасиетімен анықталады. Масса ұғымын мектепте бұл тәсілмен ендірудің көптеген дидактикалық қиындықтары бар.

Инерттік масса мен гравитациялық массаның өзара тепе-тең екендігін ескеріп, гравитациялық масса ұғымын тіпті ендірмеуге де болады. Масса ұғымын денелердің өзара әсері арқылы енгізіп, гравитациялық құбылыстарды өткеннен кейін массаны таразымен өлшеуге де болатындығын дәлелдесек жеткілікті.

Масса ұғымы ендірілгеннен кейін күш ұғымы Ньютонның екінші заңымен байланысты ендіріледі, ол үшін мынадай идея басшылыққа алынады: күштердің арасында әсер жасайтын денесінің массасына тәуелді болмайтын бір күш бар, ол – серпімділік күші; серпімділік күшінің осы қасиетін пайдаланып, массасы әртүрлі денелерге кезекпен белгілі дәрежеде деформацияланған серіппемен әсер жасауға болады; сөйтіп, эксперимент көмегімен әсерді сипаттайтын шаманы анықтаймыз; тәжірибе жасау арқылы ол шаманың дене массасы мен сол әсер нәтижесінде дене алатын үдеудің көбейтіндісіне тең болатындығын дәлелдейміз, басқаша айтқанда, күшті мынадай формуламен жазуға болатындығы шығады:

.