17 – кесте
-
жылдар
|
Барлық өндірілген тауарлардың ақшалай түрі
(мың тенге)
|
Қосылған құнға салық
(мың тенге)
|
2005 ж. 1 кв.
|
9302
|
1395,304
|
2005 ж. 2 кв.
|
9422
|
1413,304
|
2005 ж. 3 кв.
|
9546
|
1431,904
|
2005 ж. 4 кв.
|
9612
|
1441,804
|
2006 ж. 1 кв.
|
9703
|
1455,454
|
2006 ж. 2 кв.
|
9789
|
1468,354
|
2006 ж. 3 кв.
|
9821
|
1473,154
|
2006 ж. 4 кв.
|
9878
|
1481,704
|
Болжамдық көрсеткіштерді график түрінде бейенесі 3-суретте көрсетілген.
3-сурет.
Міне, жоғарыдағы көрсетілген яғни 3 - кестедегі көрсеткіштер болжау және талдаудың математикалық үлгісі арқылы есептелген. Бұл біздің бір факторды алғандағы үлгіміз. Бұл аталған модель бір факторлды алғандағы, ендігі үлгіде бірнеше факторларды пайдалана отырып талдау және болжау жасайық.
Бірнеше факторлы математикалық модель. Бұл модельде біз халықтық жеке табыс салығын талдап келесі жылға болжау жасаймыз. Жеке табыс салығын есептеу 1-кестеде көрсетілген салық ставкасы бойынша есептеледі. Біз қарастыратын математикалық модельде жеке табыс салығы барлық табыс соммасынан 5% үлесі алынады, яғни табысы 174780 теңгеге дейін.
18 кесте
Жылдар
|
Табыс көздері
|
|
Х1 еңбек ақы
|
Х2
өзіндік және басқа шағын шаруашылықтан түскен түсімдер
|
Х3 степендиялар, жәрдемақылар, зейнетақы
|
Х4 басқа да табыс көздері
|
У жеке табыс салығы
|
2002 1 квар.
|
221 022
|
29453
|
13 541
|
3325
|
13 201
|
2002 2 квар.
|
213 546
|
34345
|
13 569
|
4353
|
13 073
|
2002 3 квар.
|
232 987
|
33347
|
14 123
|
4632
|
14 023
|
2002 4 квар.
|
244 565
|
34533
|
14 789
|
4815
|
14 694
|
2003 1 квар.
|
310 984
|
35534
|
15 365
|
4754
|
18 094
|
2003 2 квар.
|
321 465
|
39534
|
15 952
|
4545
|
18 848
|
2003 3 квар.
|
324 894
|
43243
|
16 025
|
4853
|
19 208
|
2003 4 квар.
|
326 856
|
45421
|
16 423
|
5045
|
19 435
|
2004 1 квар.
|
329 654
|
46 842
|
16 987
|
5127
|
19 674
|
2004 2 квар.
|
338 456
|
47345
|
17 326
|
5435
|
20 156
|
2004 3 квар.
|
349 132
|
48453
|
17 874
|
5534
|
20 773
|
2004 4 квар.
|
412 147
|
534455
|
18 011
|
5643
|
48 231
|
соммасы
|
3 625 708
|
972 505
|
189 985
|
58 061
|
239 410
|
орташа саны
|
302142,33
|
81042,08
|
15832,08
|
4838,42
|
19950,83
|
Корреляция коэффициентін есептейік:
19 кесте
|
Х1
еңбек ақы
|
Х2
өзіндік және басқа шағын шаруашылықтан түскен түсімдер
|
Х3 степендиялар, жәрдемақылар, зейнетақылар
(бюджеттен басқа төлемдер)
|
Х4
басқа да табыс көздері
|
У
жеке табыс салығы
|
Х1 еңбек ақы
|
1
|
|
|
|
|
Х2 өзіндік және басқа шағын шаруашылықтан түскен түсімдер
|
0,60315167
|
1
|
|
|
|
Х3 степендиялар, жәрдемақылар, зейнетақылар
(бюджеттен басқа төлемдер)
|
0,95124389
|
0,472179269
|
1
|
|
|
Х4 басқа да табыс көздері
|
0,79601774
|
0,440668956
|
0,873650584
|
1
|
|
У жеке табыс салығы
|
0,7934937
|
0,964011678
|
0,677980885
|
0,6024661
|
1
|
Регессиялық коэффициентті есептеу келесі кесте түрінде бейнелейік:
20 кесте
Регрессиялық статистика
|
|
Көптік R
|
1
|
R-квадрат
|
1
|
Мөлшерленген R-квадрат
|
1
|
Стандартты қате
|
0,000000000093
|
Бақылау
|
12
|
Көптік R=1 болғанын көріп отырмыз, яғни еңбек ақы, өзіндік және басқа шағын шаруашылықтан түскен түсімдер, степендиялар, жәрдемақылар, зейнетақылар(бюджеттен басқа төлемдер), басқа да табыс көздері мен жеке табыс салығы арасындағы байланыстың өте жоғары деуге болады, яғни моделіміздің экономикалық маңызы бар.
Дисперсиялық талдау
21 кесте
|
df
|
SS
|
MS
|
F
|
маңыздылығы
|
Регрессия
|
4
|
961664086
|
240416022
|
2,780153*1014
|
9,1229
|
Қалдық
|
7
|
0,61*10-19
|
0,87*10-20
|
|
|
Барлығы
|
11
|
961664086
|
|
|
|
22- кесте
|
Коэффициенты
|
Стандартты қате
|
t-статис-тика
|
P-мәні
|
Төмен-гі 95%
|
Жоғар-ғы 95%
|
Төменгі 95,0%
|
Жоғарғы 95,0%
|
Y-пересечение
|
0,1307* 10-8
|
5,51*10-10
|
-2,372
|
0,0495
|
-2,61*10-9
|
-0,38*10-11
|
-0,265*10-8
|
-0,38* 10-11
|
Х1 еңбек ақы
|
0,05
|
1,9252E-15
|
25971,40
|
3,3E-92
|
0,05
|
0,05
|
0,05
|
0,05
|
Х2 өзіндік және басқа шағын шаруашылықтан түскен түсімдер
|
0,05
|
0,28* 10-15
|
17944
|
4,4E-98
|
0,05
|
0,05
|
0,05
|
0,05
|
Х3 степендия-лар, жәрдемақылар, зейнетақы (бюджет-тен басқа төлемдер)
|
0,05
|
0,83*10-13
|
60179,1
|
9,2E-81
|
0,05
|
0,05
|
0,05
|
0,05
|
Х4 басқа да табыс көздері
|
-0,13*10-12
|
0,98*10-13
|
-1,36560255
|
0,21432
|
-0,37*10-12
|
0,1*10-12
|
-0,37*10-12
|
0,1*10-11
|
Қалдықтық нәтижелер
23-кесте
Бақылау
|
Болжамдық У жеке табыс салығы
|
Қалдық
|
1
|
13200,8
|
-8,91305E-11
|
2
|
13073
|
5,45697E-12
|
3
|
14022,85
|
1,81899E-11
|
4
|
14694,35
|
-4,54747E-11
|
5
|
18094,15
|
1,49157E-10
|
6
|
18847,55
|
4,00178E-11
|
7
|
19208,1
|
8,36735E-11
|
8
|
19435
|
3,27418E-11
|
9
|
19674,15
|
-6,18456E-11
|
10
|
20156,35
|
-5,45697E-11
|
11
|
20772,95
|
-1,05501E-10
|
12
|
48230,65
|
7,27596E-12
|
Жеке табыс салығының болжамдық көрсеткіштерін графика түрінде бейнелейік. Графикалық бейне 4- суретте көрсетілген:
4 - сурет
Осы математикалық модельдер көмегімен өткен жылдардың мәліметтерін пайдалана отырыпкелесі жылға болжам жасаймыз және алынған болжамдық көрсеткіштердінақты, яғни бюджетке түскен көресткіштермен салыстырамыз.
2.5 Программалық жабдықтау
2.5.1 Актобе қаласы бойынша салық Комитетінің есептер кешенін орындау үшін қолданылатын бағдарламалық құралдардың сипаттамасы
Программалық жабдықтау дегеніміз – экономикалық ақпараттық жүйелердің жұмыс істеуін қамтамасыз ететін программалардың жиынтығы. ЭЕМ бағдарламалық қамтамасыз ету программалар кешенін ұсынады, яғни мәліметтерді өңдеу процедурасын қамтамасыз ету – бағдарламалау, салық есебін басқару, есептерді шығару және мәліметтерді өңдеу жүйесін жобалау болып табылады. Программалар қамтамасыз ету арнайы және жалпы жүйелік болып бөлінеді.
Программалық жабдықтау құрамына әмбебап құралдар, пакеттер және бағдарламалар кіреді, бұлар бөлек проблемалар облысына бейімделген. Бұл жерде 3 негізгі программалық құралдар класын ерекшелеуге болады:
қолданбалы пакеттер және программалар, бұл пайдаланушының жұмысын қажетті түрде орындауды қамтамасыз етеді (мәтіндерді өзгерту, суреттер салу, ақпараттық массивтерді өңдеу және т.б.) – қолданбалы программалық жабдықтау.
жүйелік программалар, бұл әр түрлі қосалқы функцияларды орындайды (операциялық жүйелер, драйверлер, бағдарламалы қабықтар, операциялық қабықтар және көмекші бағдарламалар (утилиты) және өзімен бірге жүйелік бағдарламалық қамтамасыз етуді ұсынады.
аспаптық жүйелер, яғни жүйелік бағдарлама, компьютерге жаңа бағдарлама құру үшін қамтамасыз етілген.
Қолданбалы программалар персоналды компьютерге өте ыңғайлы құрал ретінде жұмыстарды орындауға, үйренуге және ойнауға мүмкіндік береді. Қолданбалы программа қарапайым қолданушыға немесе бағдарламашыға және қандай да бір жерде жұмыс істейтін маманға есептелуі мүмкін. Қолданбалы программалар кең профильде болуы мүмкін, мысалы, салықтық есептеулерді немесе құжаттарды құрастыруға арналған, бірақ та мамандандырылған да болуы мүмкін, мысалы, электоркардиограммаларды талдау, электрлік бұйымдарды проектілеу кезінде және т.б. қолданылуы мүмкін.
Қолданбалы программалық жабдықтау арқылы есепті шешу процесі кезінде программалы ЭЕМ нәтижелілігін жоғарлату үшін арналған. Қолданбалы программалар пакеті (ҚПП) бағдарлама библиотекасы сияқты іске асырылуы мүмкін, стандартты ішкі бағдарламалар арқылы бағдарламалық тілдердің кеңейтілуі мүмкін. Басқа жағынан ҚПП интерактивті ортаны қалпына келтіруін іске асыратын пакет болуы мүмкін (диалогтік тәртіп).
«Актобе қаласы бойынша салық және басқа да міндетті төлемдердің бюджетке түсуін талдау және болжауң есептер кешенін шешуне арналған бағдарламаға сипаттама
«Актобе қаласы бойынша салық және басқа да міндетті төлемдердің бюджетке түсіун талдау және болжауң есептерін Delphі қосымшасында МББЖ Paradox 7 негізінде шығаруға болады.
Delphі –ол программалау ортасы, жоғарғы нәтижелі құрал.
Delphі-ең дұрыс жөндеу ортасы, бәрінен бұрын бөлек жұмыс станцияларымен қатар серверлер үшін жөндеу және қолғабыста қолдану үшін арналған.
Delphі 7 Wіndows 2000 немесе Wіndows XP professіonal операциялық жүйенің басқаруымен жұмыс істеуге болады.
Delphі ортасының жұмысындағы ерекшілігі мынандай:
-Delphі-дің көмегімен құралған приложениенің басым бөлігі өндіріс және бизнеспен байланысты есептерді шешуге бағытталған, яғни дерек қордың істері мен есепберуді ұйымдастыруды жабдықтау жиі шешілетін сұрақтар болады.
- қосымшалармен бірге жұмысы күннен күнге маңызды болып барады. Бұл ақпараттық жабдықтаудың жылдам өсуіне шартталған:
1. Мобильді компиютерлердің көп таралуы;
2. Сандық, мәтіндік, бейнелік және дауыстық ақпараттарды қондырғыға жазу, көшіру және қабылдауға арналған техникалық құралдардың келешекте өркендеуі;
Приложение жасаудың өңдірудің интеграциялық ортасы деп аталатын графикалық ортасы Delphі-дің негізі болып табылады.
(Іntegrated Development Envіronment ІDE )
Delphі объективті – бағытталған бағдарламалауға негізделген. Бұл бағдарламалық технология Delphі-дің барлық іс-әрекеттік мұмкіндіктерін пайдалануға негізделген. Приложение құру кезінде қасиеттерін пайдалана отырып дайын компоненттер негізінде, әдістер және алдынала анықталған жәйттерді өңдеу негізінде кішігірім көлемді бағдарламалық код арқылы-ақ (обойтись) болады. Құрушыға бұл тұтынушылық интерфейс құру үшін көп уақытты үнемдеуге болады.
Delphі-де дерекқор пайдаланылатын, есеп- беру жолдарын жеңілдететін бизнес –придложение құру өте қолайлы әдіспен жүргізіледі.
Delphі-мен жұмыс істегенде BDE (Borland Database Engіne )-ні пайдаланып дерек қордың Date Base-, Paradox -, Fox Pro-, Assess- ASCІ І
-кестелеріне бірден қол жеткізе аламыз.
MS Offіce ( Word, Excel, Outlook) - және MS Assess басқа да приложениемен толық ұйлесімді. Vіsual Basіc for Applіcatіon (VBA) біріктірілген немесе енгізілген тілі бірқалыпсыз есептерді шешуге мүмкіндік береді. Бір-біріне байланысқан кестелердің бейнесін осы шешімдерді қолайландыру деп есептесе болады.
Дерек қор басқаруда жаңа жүйелердің пайда болуына қарамастан, Paradox ең әйгілі дерек қор басқару жүйесі ДҚБЖ болып отыр. Бұл, Mіcrosoft-тың жаңа түрін шығарған кезде ол ескісімен үйлесімді болып қалып тұр.Сондықтан бұрын құрылған қосымшаларды келешекте де қолдануға болады.
Дерек қорында алғашқы кілттер мен кестелер арасындағы байланыстың көмегімен біртұтастық сақталады.кестедегі қосу,жою,немесе өзгерту жазылымдарын өңдеу үшін триггерлер және сақталушы процедураларды қолдануға болады.
SQL -бұл оқиғаға байланысты басқарылатын барлық жағынан жаңа талапқа сай обьективті бағытталған тіл.
Paradox-ны әртүрлі дайындық деңгейдегі тұтынушылар пайдалана алады. Paradox жүйесін игеруді жаңа бастаған тұтынушыға аз уақыт ішінде қарапайым қосымша құрастыруға дерек қор, кесте, қосымша, форма, есеп беру тағы басқа құрушы мастерлер көмектеседі.
Күрделі және үлкен жобалар құру үшін сәйкес конструктор және обьективті-бағытталған тілді қолдану қажет.
Paradox – оны бейнелейтін және редакциялайтын ақпараттар сақтау үшін пайдаланатын бөлек компоненттер ден тұрады. Paradox -да барлық деректер дерек қорда сақталады. Бұл дерек қорға кестелер, индекстер, триггерлер, кестелер арасындағы қатынастар және сақталушы процедуралар жатады. Әрбір құрылған кестеде өзіне байланысты бірнеше индекс болуы мүмкін. Ол индекстер жылдам іздестіруде қажет.
Дерек қорға бірден қол жеткізудің ыңғайлы және пайдалы құралы деректерді ұсынулар болып табылды. Ол кестедегі берілгендерді анықтауға және ыңғайлы түрде бейнелеп көрсетуге мүмкіндік туғызады. Мұндай жағдай ақпаратты бірден көріп және басқаруды оңайлатады. Деректерді көрсетуде және редакциялауда қалыптар, есеп берулер, сұраныстар және бағдарламалар (форма) қолданылады.
2.5.2.Бағдарламалық жабдықтау құрылымы.
Бағдарламалық жабдықтау құрылымы жалпы жүйелік және арнайы Бағдарламалық жүйеден тұрады.
Жалпы жүйелік Бағдарламалық жүйе – ол есептеу процестерін ұйымдастыруға немесе ақпарат өңдеуде жиі кездесетін есептерді шешуге арналған,үлкен тұтынушылар шеңберін жабдықтай алатын бағдарламалар жинағын көрсететін бағдарламалық жүйелердің бір бөлігі
Есептеу жүйесінің бүкіл ресурстарын басқарады. ОЖ әдетте қызметші бағдарлама толықтырады. Бұл бағдарламалардың көмегімен дискінің бастапқы белгісі, сыртқы құрылыстық параметрлері, оперативті жадының тестісі, ақпаратты басуға беру, басқа машинамен немесе локольды жүйемен байланысу жұмыстары жүргізіледі.
Демек, ОЖ – аппараттық құралдарды толықтырады және компьютердің негізгі бөлшегі болып табылады.
Актобе қаласы бойынша салық және басқа да міндетті төлемдердің бюджетке түсуін талдаудың ақпараттық жүйесі Wіndows XP professіonal ОЖ-сін Mіcrosoft фирмасы шығарған ортада жұмыс істейді. Бұл тұтынушылар мен бағдарламашыларға көп жеңілдік туғызған және үлкен мүмкіндіктер беретін бағдарлама. Wіndows ОЖ-нің кең таралуы оны ІBM-компьютерлері үшін жалпы стандарт етті.Енді компьютер пайдаланушылардың басым бөлігі Wіndows ОЖ-ін қолданады,с ондықтан 90-жылдарда бүкіл жаңа бағдарламалар тек Wіndows ОЖ ортасында жүргізілетін болды.
Wіndows XP professіonal файлдармен, дискілермен операция жасауда ыңғайлылығы мен қатар Wіndows ортасында бағдарламалар енгізуде жаңа мүмкіндіктер тұғызды.Бұл мүмкіндіктерді жүзеге асыру үшін бағдарламалар Wіndows ОЖ-нің талаптарына сай жобаландырылған болуы қажет. Мұндай бағдарламалар Wіndows ортасында ғана орындалады, сондықтан бұл бағдарламалар Wіndows ОЖ-нің бағдарламалары немесе Wіndows-қосымшалары деп аталады. Wіndows бағдарламашылар тұтынушылық интерфейс құруда кең көлемде қажетті құралдарды ұсынады, сондықтан бағдарламашылар оларды пайдаланады, әйтпесе олар өздері сондай құралдар ойлап табуға мәжбүр болар еді. Wіndows бағдарламаның тұтынушылық интерфейсі жоғары дәрежеде үйлестірілген есесіне тұтынушыларға әр бағдарлама үшін жаңаша ұйымдастырушылық жұмыстар жүргізуін қажет етпейді. Wіndows бір уақытта бірнеше бағдарлама орындалуына және бір бағдарламадан екіншісіне көшуге мүмкіндік береді. .
Wіndows-бағдарламасы ішінде деректер алмастыру жұмыстары тұтынушылар жұмыстарын бірқатар жеңілдетеді, және бірнеше бағдарлама құру арқылы шешілетін қиын есептерді оңай шешуге көмектеседі.
Wіndows оперативті жүйесімен бірге Offіce 2000 бағдарламасын да қолдануға болады. Offіce 2000 бағдарламасы жұмысты автоматтандырады.
Offіce 2000 қосымшаларының құрамы.
-Word мәтіндік процессор.
- Excel электронды кестелер редакторы.
- Power Poіnt презентациясын дайындау бағдарламасы.
- Access дерек қор басқару жүйесі.
-тағы басқа.
Wіndows-бен жұмыс істеу үшін 100 MHZ және одан жоғарғы жиілікті 80486 SX және бұдан жоғарғы процессор керек. 64 MBt және одан жоғары көлемді оперативті жағдай қажет. VGA (болса SVGA) мониторы және ыңғайлы жұмыс істеу үшін тышқан қажет.\19\.
Арнайы Бағдарламалық жабдықтау. Бұл нақты Ақпарат жүйесінің құрудағы жасалған бағдарламалар жиынтығы. Актобе қаласы бойынша салық және басқа да міндетті төлемдердің бюджетке түсуін талдау ақпараттық жүйесіндегі есептер жиынын шешу Delphі 6 қосымшаларын жасау ортасының негізінде жүреді.
Delphі-бұл өте қуатты жүйенің бірі. Бұл заманға сай деңгейде Wіndows-тың және қолданбалы бағдарламаларын құрумен бірге дербес интернет торын жасаудағы тармақталған комплекстерді құруға мүмкіндік береді.
Delphі –бағдарлама интерфейсін жылдам құруға мүмкіндік беретіндік беретіндей, көзбен көріп бағалап отырып бағдарлама құруға арналған.Оны қарап отырып монитор экранында ақпараттың дұрыс орналасуын, жобалау барысында қателіктер болмауын бақылайды.
Delphі бағдарламасын құру объективті-бағытталған технологияға негізделеді.Объективті-бағытталған бағдарлама –біздің заманымызда күрделі және өте күрделі емес бағдарлама мен жүйелер құруға ең дұрыс жол.
Wіndows бағдарламасын ашқан кезде экранда көптеген ұяшықтар, редакторлық ұяшықтар, мәзірлер пайда болды. Мұның бәрі-объектілер. Олар өз бетінше ешқандай әрекет жасамайды. Тек тұтынушы батырмамен немесе тышқанның батырмасы арқылы осы объектілерге әсер етіп оларды іске қостырады.
Объектілерді екі әдіспен бағдарламаға қосуға болады: сәйкес операторларды қолмен қосу, және компонентерді қолданумен визуалды бағдарламалау арқылы қосу.
Визуалды бағдарламалау тұтынушылық интерфейс жобалауларын қарапайым жұмыс етті. Delphі-де олбылай болады:
Delphі-дің интеграцияланған өңдеу ортасы өңдеушіге компоненттер орналасқан форма береді. Бұл формаға компонеттердің пиктограммалары орналастырылады. Компоненттердің өлшемін жай қозғалыспен өзгертуге болады.
Жобалау кезінде өңдеуші әруақыт өзінің нәтижесін көріп отырады.
Визуалды бағдарламалаудың ең негізгі жобалау кезінде Delphі компоненттері автоматты түрде бағдарлама кодын қалыптастырады.
Delphі-дің негізгі есептерінің бірі дерек қормен жұмыс істеуде қосымшалар құру. Бұл салада Delphі алдыңғы орындардың бірін алады.\20\.
Желі ұғымы
Компьютерлер локальді есептеуіш желісіне Ethernet желісінің принципі арқылы біріккен. Бұл бірігу QnetEthernet желілік картасын барлық компьютерге орнатқаннан кейін мүмкін болды.
Ethernet ең қолайлы, белгілі және әйгілі желілік технологиялардың бірі болып табылады.
Ethernet – ің жақсы жақтары мен жетіспеушіліктері.
Ethernet – ің жақсы жақтары өте көп: ол тұрақты және сенімді, қымбат емес конфигурацияларды кең көлемде таңдауға мүмкіндік береді. Жетіспеушілігіне өте төмен жылдамдықпен жұмыс істеуін жатқызуға болады.
Ethernet кабельдік қосулардың негізгі түрлерімен жұмыс істей алады, сонымен қатар “жұлдызша” және ”шина” топологияларымен де.
Кабельдік қосулардың негізгі түрлері волоконно – оптикалық кабель, коаксиальдік кабель (жіңішке және жуан) және витая пара болып табылады. Wіndows NT және Novel NetWare желілік операциондық жүйелері Ethernet желісінің негізгі бағдарламасы болып табылады. Желінің максималды ұзындығы RG-58 A/V қолданғанда 500м немесе AWG 22-26 витая пара сымы. Qnet желілік картасы барлық 16 – разрядты ІBM PC/AT 386/486 машиналарымен жұмыс істейді.
Корпоративті желі бірнеше локальді желілерді бір бірімен байланыстыру, яғни бірнеше локальді желілер корпоративті желілерді құрайды. Корпоративті желі құру үшіг оларға арналған құрылғылар қажет. Ол құрылғылар коммутатор, маршрутизатор сияқты құрылғылар арқылы жүзеге асады.
2.5.2 Бағдарламалық қамтамасыз етудің құрылымы
Жалпы жүйелік бағдарламалық қамтамасыз ету – бұл ұйымның шығару процесіне қатысты және ақпаратты қайта өңдеуде жиі кездесетін есептерді шешу, кең ауқымды пайдаланушыларға есептелген және бағдарлама жиынтығын ұсынатын бағдарламалық қамтамасыз ету бөлігі. Бұған операциондық жүйелер, кестелік процессорлар, бағдарлама генераторлары, графикалық және мәтіндік редакторлар, ҚПП, МББЖ және т.б. жатады.
Операциондық жүйелер барлық басқару шығару жүйелерінің қорларына жауап береді. Бірақ жүйелік қамтамасыз етудің бірнеше аспектілері бар, шығару жүйелерінің типімен сәйкес болмайды. Операциондық жүйе персоналды компьютердегі аппарат құрал оболочкасының ең төменгі деңгейдегі дәрежесін құрайды.
Персоналды компьютердің әр түрлі модельдері мүмкіншілігі және архитектурасы әр түрлі операциондық жүйелер қолданылады. Оларды сақтауға және жұмыс істетуге әр түрлі оперативті жадының қорлары қажет. Бағдарламаны өңдеуге және оны құруға берілген пайдаланушылар сервисі бірдей болмайды. Операциондық жүйе түйіні әдетте сервистік бағдарламалардың жиналуымен қосылады. Осы бағдарламалардың көмегімен сыртқы құрылғылардың параметрлерін орнату, оперативті жадыны тестілеу және т.б. болып табылады. Операциондық жүйе аппарат құралдарын қосады және персоналды компьютердің бір бөлігі болып табылады.
Бұл ОЖ өзіне енгізілген мультимедиа құралдары, енгізілген тасымал компьютерлері және енгізілген электрондық почтасы бар. Wіndows-98 ОЖ Mіcrosoft фирмасының Mіcrosoft Offіce деп аталына-тын программа пакеттері құрылған. Бұл пакеттерге келесі программалар кіреді:
- Mіcrosoft Word – 2000 XP Professіonal мәтіндік редакторы;
- Mіcrosoft Excel – 2000 XP Professіonal электрондық таблицасы;
- Mіcrosoft PowerPoіnt – 2000 XP Professіonal презентациялық редакторы;
- Mіcrosoft Access – 2000 XP Professіonal мәліметтер базасын басқару жүйесі.
Сонымен қатар Wіndows – 98 құрамына қызмет бағдарламалары мен пайдалы қосымшалар жатады. Wіndows – 98 қолданғанда аппарат бөліміне қойылатын талаптар:
- 486DX процессоры немесе одан жоғары;
- 16Мб кем болмайтын оперативті жады;
- VGA видеоадаптері.
Актобе қаласы бойынша салық және басқа да міндетті төлемдердің талдау программасын пайдаланушыларға нұсқау
«Актобе қаласы бойынша салық және басқа да міндетті төлемдердің бюджетке түсуін талдау және болжауң программалық пакеті бірнеше пакекттерді қамтиды. Ол пакеттер мыналар:
«Данныең
«Анализң
«Определениең
Аталған программа осы үш кезең негізінде жұмыс істейді.
Программа менюі
«Данныең программасының бас менюінің түсініктемесі
Бұл бас менюге батырманы басу арқылы кіргенде Актобе қаласы және қарасты аудандардың салық базасынан алынған мәліметтермен жұмыс істеуге арналған. Салық базасынан алынған салық көрсеткіштерін аудандар бойынша, жылдар бойынша топтастыруға болады. «Данныең пакетінің ішіндегі жұмыс атқаратын қосалқы құралдар бар. Олар бізге мәліметтерді өңдеуге мүмкіндік береді. «Данныең пакетінің бейнесі қосымша-4 көрсетілген. Қосалқы құралдар:
кестедегі мәліметтермен жұмыс жасау параметрлері;
кестедегі мәліметтерді фильтрациялау;
Енді осыларға түсініктеме беріп кетейік. Кестедегі мәліметтермен жұмыс жасау параметрлеріне:
«Добавить записьң - кестеге жаңа жолға мәліметтер енгізу;
«Первая записьң - ең бірінші жолға ауысу мүмкіндігін береді;
«Преведущая записьң- кестедегі алдыңғы енгізілген мәліметке ауысу мүмкіндігін береді;
«Следующая записьң - келесі жолдағы мәліметтерге ауысу мүмкіндігін береді;
«Последная записьң - соңғы жолдағы мәліметтерге ауысу мүмкіндігін береді;
Кестедегі мәліметтерді фильтрациялау:
«по годамң параметірін белгілеп «Обновитьң батырмасын басамыз, осы кезде кестедегі мәліметтерді жылдар бойынша топтастыра аламыз.
«по районуң - параметірін белгілеп «Обновитьң батырмасын басамыз, осы кезде кестедегі мәліметтерді аудандар бойынша топтастыра аламыз.
«Анализң бас менюі
«Анализң бас менюінде математикалық модель негізінде алынған болжамдық көрсеткіштерді «Данныең пакетінде жасалған, яғни нақты қөрсеткіштермен салыстырамыз. Осы салыстыру негізінде бюджетке салықтардың түсуін үлестік және графикалық түрде шығарамыз. Сыртқы бейнесі қосымша -5 көрсетілген.
«Определениең
«Определениең бас менюіндле Актобе қаласы бойынша ірі салық төлеушілерді анықтап оларға арнайы салық базасы және салық ставкалары құрылады.
3. АҚПАРАРАТТЫҚ ЖҮЙЕНІҢ ДЕҢГЕЙІН БАҒАЛАУ ЖӘНЕ ОНЫ ҚОЛДАНАТЫН АУДАНДАР
3.1. Ақпараттық жүйені жасауға кететін шығындарды бағалау
Ақпараттық жүйіні пайдалануға жасауға және енгізуге шығындарды бағалау жүйенің қорытындысын шығарғанда Ақпараттық жүйені тұрғызуға, ендіруге және өмірде кең көлемде қолдануды бағалау және оған кеткен шығындарды есептеу ақпараттық жүйені жасаудағы ең маңызды да жұмыстардың бірі болып есептеледі.
Шығындардың есебі 24-кестеде көрсетілген және оның түсіндірмесі жазылған.
Есептеу үшін бастапқы деректер
24-кесте
№
п/ п
|
Көрсеткіштердің аталуы
|
Белгіленуі
|
Өлшем
бірлігі
|
Көрсеткіш-тердің мәні
|
Ескерту
|
|
Өндірістік
шығындар
|
ӨШ
|
Мың. тг
|
35,8
|
|
1
|
Байланыстарға және
жобаны енгізуге кететін шығындар
|
ӨШ 1
|
Мың. тг
|
10,0
|
|
|
Жобаны сатып алуға
кететін шығындар
|
ӨШ 2
|
Мың. тг
|
25,8
|
|
2
|
Дербес компьютердің құны құны
|
Кэвм
|
Мың. тг
|
108,0
|
|
3
|
Жылдық пайдаланған
шығындар
|
ЖШ
|
Мың. тг
|
21,06
|
|
4
|
Ұйымдардың жұмыс
бөлімдеріндеріндегі
жұмысшылардың саны
|
ЖС
| Адам |
5
|
|
5
|
Жұмысшының орташа сағатты
мөлшерлемесі
|
ОСМ
|
Тг.
|
0,85
|
|
6
|
Қосымша жалақыны
ескеретін
коэффициент
|
g
|
|
0,7
|
|
7
|
Пенсиондық фондтарға
ескеретін
коэффициент
|
C
|
|
0,14
|
|
8
|
Қосымша шығындарды ескеретін
коэффициент
|
H
|
|
0,33
|
|
9
|
ДК –ны қолдану
коэффициенті
|
V
|
|
0,0875
|
|
10
|
ДК-га берілетін бастапқы көлемінен
бастап жұмыс
пайызын анықтайтын
коэффициент
|
p
|
%
|
75,0
|
|
11
|
ДК жұмысының жылдық
фондтық уақыты
|
ДКЖФУ
|
Сағ
|
2214,0
|
Есепте-лінуі
|
12
|
Есепті шығару
ауқыты
|
ЕШУ
|
Сағ
|
30,0
|
Болжам-дық есептеу-лер
|
13
|
Енгізілген ақпараттың
көлемі
|
ЕАК
|
мың.
таңба.
|
|
Есептеу мәлімет-тері
|
14
|
Өндірілген ақпараттың
көлемі
|
ӨАК
|
Кбайт
|
|
Есептеу мәлімет-тері
|
15
|
Шығатын ақпараттың
көлемі
|
ШАК
|
тыс. симв
|
|
Есептеу мәлімет-тері
|
16
|
Нақты (есептелген)
Жылдық фондтың уақыты
|
ЖФУ
|
сағат
|
11022,0
|
Мәлімет-тер
кестесі
|
17
|
Уақыт факторына бірдей
уақытты шығындарды
келтіру нормативі
|
Енп
|
сағат
|
0,1
|
|
24 – кестеге келтірілген түсінніктемесі
Сатып алуға кететін шығындар әзірлегіш есептейді және техникалық мекеменің, техникалық және жұмыс жобаның жасауға кететін шығындар жиынтығын құрайды. Жобаны енгізуге кететін шығындар, енгізу уақыты ішінде, әзірлегіштердің жалақысының сомасын ескеріп анықталады. Жобалардың привязкаға шығындарры жобаны енгізу шығындарына есептелінеді.
ДК-дің құны Прайс лист құжатынан алынады.
Жылдық пайдаланылған шығындар (20 таблица).
Есептеумен айналысқан жұмысшылардың саны.
Осы жұмысшылардың орташа уақыттық мөлшерлемесі.
,7,8 жоба енгізілетін мекеменің есеп-шот бөлімімен есептелінеді.
9. ПК-ны қолдану коэффициценті жасалынатын есептер (комплексті есептер) үшін 1- ден аспауы керек және жұмыс уақытын жалпы қолданудың үлесін көрсетеді.
10. Алғашқы көлемінен жұмыс пайзын ескеретін, дербес компьютерге берілетін коэффициент есептер көлеміне пайздық қатынасын құрайды, қолымен есептелінген.
11. Дербес компьютерді жұмыс уақытының жылдық қоры 25-кестеде есептелінген.
Дербес компьютерді жұмыс уақытының жылдық қоры
25-кесте
|
1 сменадағы уақыт саны
|
Смена
саны
|
Жұмысшылар санының жылдың сменасы
|
ДК-дің жылдық фондының
жұмысы
|
ПК түрі
|
|
|
|
|
Pentіum
|
8,2
|
1
|
270
|
2214
|
12. Есепті шығару уақыты өнделген форманың санын ескеріліп, эмппирикалық жолмен есептелінеді.
13. Енгізілген ақпараттың көлемі әрбір кіріс формадағы ақпарат көлемінің қосындысы ретінде есептелінеді. Бір форма арқылы ақпарат көлемі келесі жолмен анықталады: бір жолдағы таңбалардың махсимал саны бір құжаттағы жолдар санына көбейтіледі.
14. Таңба ретінде өңделетін ақпарат көлемі енгізілетін ақпарат көлемінің және ақпараттың қосындысынан тұрады, ол есептер жиынын есептеу үшін мәліметтер қорында қолданылады. Өңделетін ақпарат көлемін Кбайтқа аудару үшін алынған қосындыны 6-ға көбейтіп 8-ге бөлу керек.
15. Шыққан ақпарат көлемі әрбір шығыс формасындағы ақпарат көлемінің қосындысы ретінде есептелінеді. Бір форма арқылы ақпарат көлемі келесі жолмен анықталынады: бір жолдағы таңбалардың максимал саны бір құжаттағы жолдар санына көбейтіледі.
1 жұмысшыға жылдық жұмыс уақытын есептеу
26-кесте
Көрсеткіштер
|
Өлшем бірлігі
|
Сандар
|
Калиндарь уақыты
|
Күндер
|
366
|
Демалыстар күндері
|
Күндер
|
53
|
Мейрамдар күндері
|
Күндер
|
8
|
Номиналды уақыт
|
Күндер
|
305
|
Жұмысқа шықпау:
|
|
|
Отпусктар
|
Күндер
|
24
|
Ауырған күндері
|
Күндер
|
11
|
Мемлекеттік міндеттер
|
Күндер
|
0
|
1 жылдағы фактикалық жұмыс
күндер саны
|
Күндер
|
270
|
Мейрам алдындағы күндер саны
|
Күндер
|
7
|
Нақты(шығын)
|
|
|
Уақыттың жылдық қоры
|
Сағ
|
2204,4
|
ФЖС = (1 жылдағы фактикалық жұмыс күндер саны – Мейрам алдындағы күндер саны) * 8,2 + Мейрам алдындағы күндер саны * 7 = (270-8)*8,2 + 8*7 = 2204,4 сағ
Жобаны енгізу алдындағы персоналмен орындалатын жұмыс көлемі мына формуламен анықталады (Do):
Do = А* ЖЖУ , ( 1 )
Мұндағы
А– адам, персонал саны;
ЖЖУ –1 жұмысшыға жылдық жұмыс уақытын есептеу, сағ.
ЖЖУ есебі таблицада көрсетілген 3.
Do = 5 * 2204,4 = 11022,0 сағ
Жобаны енгізу алдындағы персоналмен істелінген жұмыс құны (Со), формуламен анықталады:
Со= Do * З *[(1+g) * (1+C) + H], (2)
Мұндағы:
Do – жобаны енгізу алдындағы персоналдың жұмыс көлемі;
З – бір жұмысшының орташа сағаттық ставкасы;
G – қосымша жолоқыны ескеретін коэффициент;
С - персоналды фондқа есептеуді ескеретін коэффициент;
Н - қосымша шығындарды ескеретін коэффициент.
Со= 11022,0 * 0,85 * [ (1+0.7)*(1+0.14) + 0,33 ] = 21248,2116 = 21,25 мың.тг.
Ақпараттың автоматтандырған өңдеу шартында жұмыс көлемін персоналдан қалған жұмыспен қосылады сонымен қатар ДЭЕМ-ның эксплотациясынан
АРМ жобаны енгізгеннен кейін жұмысты ұйымдастырумен айналысқан персоналдан қалған жылдық жұмыс көлемі мына формула арқылы анықталынады (Dост ):
Dост = Do * ( 1 – p / 100 ), ( 3 )
Мұндағы:
Do – АРМ жобаны енгізу алдындағы персоналмен істелінген жылдық жұмыс көлемі,сағ;
– коэффициент, алғашқы жұмыс көлемін дербес электронды есептеуіш машинаға бергенін есепке алғандағы үлесі.
Dост = 11022,0 * ( 1-75/100 ) = 2755,5 час.
Персоналға міндеттелген жобаны енгізу барысындағы істелген жұмыстың құнын(Сост) келесі өрнек арқылы анықтаймыз:
Сост = Dост * з *[ (1+g) * (1+C) + H ], ( 4 )
Сост = 2755,5 *0,85 * [ (1+0.7)*(1+0.14) + 0,33 ] = 5312,0529 тг = 5
Dост = 11022,0 * ( 1-75/100 ) = 2755,5 сағ.
Жобаны енгізу шарттарында, персоналдан қалған жұмыстардың құны (Сост) мына формула арқылы анықталады:
Сост = Dост * з *[ (1+g) * (1+C) + H ], ( 4 )
Сост = 2755,5 *0,85 * [ (1+0.7)*(1+0.14) + 0,33 ] = 5312,0529 тг = 5,3 мың.тг.
ДЭЕМ (ДК) кеткен жылдық эксплуатациялық шығындар 27-кестеде көрсетілген.
ДЭЕМ (ДК) кеткен жылдық эксплуатациялық шығындар
27-кесте
№ п/п
|
Шығындардың статьяларының аталуы
|
Құны(мың.тг)
|
1
|
Кезекті және профилактиаклық жөндеуге
|
5,4
|
|
(ДЭЕМ құнының 5%)
|
12,96
|
2
|
ДЭЕМ амортизациясы
(ДЭЕМ құнының 12%)
|
2,16
|
3
|
Материалддарға шығындар
(ДЭЕМ құнының 2%)
|
0,54
|
4
|
Қалған шығындар (ПЭЕМқұнының 0,5%)
|
|
|
Қорытыгды эксплуатациялық шығындар
|
21,06
|
АРМ жобасының жұмыс істеуіне байланысты, эксплуатациялық шығындар үлесі мына формуламен анықталады:
ЖБЕШМ *ЖЕШУ* ЖЭШ
Свц ______________ , (5)
Тэвм
мұндағы
ЖБЕШМ – жыл бойы есептің шешімінің мерзімділігі;
ЖЭШ-жылдық эксплуатациялық шығындар (4 таблица), мың.тг;
Тэвм-ДК-дің жұмыс уақытының жылдық қоры (2 таблица), сағ;
Жобадағы есептерді шешу мерзімділігі әртүрлі болса, онда ол екі қосылғыштың қосындысы түрінде көрсетіледі. Біздің мысалда ол:
Свц=Свц1+Свц2.
Свц1=(60*15*21,060)/2214=8,5609 мың.тг
Свц2=(17*15*21,060)/2214=2,4256 мың.тг
Жинақтың барлық есептері үшін:
Свц=8,5609+2,4256=10,9865 мың.тг
Жобаны енгізу жағдайында, ақпаратты өңдеуге жұмсалатын жылдық шығындар құрайды (Савт):
Савт=Свц+Сост , (6 )
мұндағы:
Свц- жобаны ендіру жағдайында ақпаратты өңдейтін эксплуатациялық шығындар, мың.тг;
Сост- АРМ жобаның эксплуатация шартындағы персоналдан қалған жұмыстардың бағасы, мың.тг
Савт=10,9865+5,3=16,2865 мы”.тг
АРМ (есептер жинағының) енгізудегі жылдық үнемділігі (Сарм) құрайды:
Сарм=Со-Савт (7),
мұндағы:
Со-АРМ енгізуге дейінгі ақпаратты өндеуге жұмсалған шығындар, мың.тг.
Савт- АРМ енгізу шарттарында ақпаратты өндеуге жұмсалған шығындар, мың.тг.
Сарм=21,25+16,2865=4,9635 мың.тг
Ақпараттық өнімнің комерциялық жүзеге асыру қорытындысын сараптау және сипаттамасы
«Актобе қаласы бойынша салық және басқа да міндетті төлемдердің бюджетке түсуін талдаудың ақпараттық жүйенің тиімділігінен өзінің қолдануына байланысты дәрежені түсінеді, таңдалған мекеменің есептеу процестерінің дұрыстығы және жақсы икемділік қамтамасыз ету мақсатымен сұраныстарды қалыптастыру, оның техникалық және методологиялық жетілгенділігі және экономиялық мақсаттылығы.
Ақпараттық жүйенің тиімділігі өндірістілік, дәлдік, сенімділік, икемділік, интерфейстің жақындылығы, интерактивті жүйеде жұмыс істеу мүмкіндігі және т.б. сияқты көрсеткіштердің анықтамасын өзіне кіргізеді.
Ақпараттық - іздеу салу жүйесін функцияналдау шарттары үздіксіз өзгеруі мүмкін, әсіресе ол пәндік ауданға тиісті, ол нақты қосымшаларға, өңделінетін ақпараттың көлеміне, сонымен қатар шешілетін есептердің тізімі, олардың мазмұны. Осы жағдайда берілген ақпараттық - іздеу салу жүйесі элементтердің арасындағы есептелген жұмыстың көлемін оперативті қайта таратуға қабілеттілігін қамтамасыздандыруға, сонымен жаңа есептерді қосуға болатындай кең көлемді жеткілікті икемді болады.
Сонымен қатар, ескеріп кететін жайт ақпараттық жүйе пәндік ауданның мазмұнын өзгурге мүмкіншілігі бар. Оны Салық –Комитетінде, мәліметтер қорындағы ақпараттың көлеміне және сапалылығына тәуелсіз, ақпаратты сақтауға және өңдеуге пайдалануға болады Мәліметтер қорындағы ақпараттың шамадан тыс артуы жұмыстың баяулатуына алып келмейді, ол мәліметтер қорының дұрыс таңдауына байланысты- Paradox 7.0. Сұраныстағы реакция уақыты ширек минут уақытты құрайды, ол жүйенің өте жоғары әмбебаптылығының және жылдамдығының дәлелі, жинақты есептердің функционалдаудың жоғары өндірістік көрсеткішін көрсетеді.
Эксплуатация кезінде мәліметтердің біртұтастығы және қауіпсіздігі, оларды сақталуы және активті жүйеде ұсталуы қамтамасыз етіледі.
Жинақты ақпараттық қамтамасыздандыру жүйеге түсетін мәіліметтерді біртектілендіруге мүмкіндік берді, өңдеуге ыңғайлы түрге келтірді. Мысалы, салық төлеушінің мәліметтері әртүрлі түрде түсетін, өйткені ақпарат көздерінде әртүрлі мәліметтерді тарату құралдары қолдарында болды - ақпаратты тікелей қол - қолдан беруден бастап телефондық желіге дейін.
Жеңіл автотранспортқа салықты есептеу ақпараттық жүйенің сеніміділігі ұзақ уақыт ішінде берілген жұмыстың шарттарында өзінің қасиеттін сақтау қабілетімен сипатталады.
Бүкіл ақпараттық жүйе ортақ мақсатқа бағынған –салықты ақпараттың жүргізу және сараптау оперативті, үздіксіз және сенімді есептерді функционалдауды қамтамасыз етеді.
Жүйенің модульді салынуы оның көлемденуін және бөлек бөлшектердің функционалды тиімділенуін, логикалық байланысты және стратегиялық белгіленуін бұзбай, қарастырады. Пайдаланушының деңгейінде, жүйе басқарылатын болып табылады. Ол жақын интерфейстің, сыбыр жүйесі және пайдаланушы үшін анықтама қолдану есебінде.
Техникалық құралдарды қолдану арқасында «Актобе қаласы бойынша салық және басқа да міндетті төлемдердің бюджетке түсуін талдаудыңң ақпараттық жүйенің ақпаратты өңдеу жұмыс сыйымдылығын төмендетуге болады.
Жинақталған ақпарат сақтауға беріледі - архивті мәліметтер қорына тасымалға.
Ақпараттың қалдығын пайда болған кезде, жүйеде жинақталған, артық ақпаратты жою функциясы қарастырылған. Ол негізгі мәліметтерге әсерін тигізбейді.
Салық комитетінің «Актобе қаласы бойынша салық және басқа да міндетті төлемдердің бюджетке түсуін талдаудыңң ақпараттық жүйесі жұмыстық, материалдық және финанстық ресурстарды, сонымен бірге нарықтық шарттарда өте қажетті ресурсты - уақытты үнемдеуге мүмкіндік берді.
Берілген жүйедегі коммерциалық нұсқа толық болады, егер оны жетілдірілген сыбыр жүйесімен, транспортық құралдарға және олардың двигательдеріне толық және нақты каталогымен қамтамасыздандырса.
3.3 Есептер кешеніндегі ақпараттық жетілдіру технологиясына сипаттама
Актобе қаласы бойынша Салық комитетінің ақпараттық жүйенің «Актобе қаласы бойынша салық және басқа да міндетті төлемдердің бюджетке түсуін талдаудыңң өткізілген тесті жақсы көрсеткіш берді. Эксплуатация кезінде АЖ бөлімдерінің кемшіліктері табылған жоқ. Эксплуатацияны өндіру және енгізу кезінде жаңа техноголиямен техника қолданылаған.
Бірақ берілген ақпараттық жүйенің ары қарай дамуы бөлінген мәліметтер қорының технологиясына көшу кезінде көрінеді, ол берілген жүйенің локальді варианттан желілікке модификациялауын білдіреді.
Берілген модификацияның варианты және болашақта жетілдіру Актобе қаласы бойынша Салық комитетінің ақпараттық жүйелерін бір желіге желілік технология арқылы біріктіру.
Достарыңызбен бөлісу: |